Vísir - 19.08.1978, Side 17

vism
Laugardagur 19. ágúst 1978
Hér ræftur gamla islenska baöstofumenningin rfkjum.
Kvöldvísur
Ef úr höndum erfiðs Dags
einni stund ég næði
inn á fornar brautir brags
beina skyldi kvæði.
En ef Dagur engin grið
ætlar mér að sinni
bið ég Nótt að bjarga við
bragarkveðju minni.
Meðan getur móðir Dags
miðlað kvæðatíma
hverf ég inn i heima brags
hugsa mál og ríma.
Þótt í hljóðu húmi brags
hulinn dóm ég kanni
hverfur bjartur bróðir Dags
burt úr mínum ranni.
Sveinbjörn Beinteinsson.
„Þessa styttu reistum viö fyrir blótiö i sumar . . .”
ég kann auðvitað ekki að út-
skýra”.
— Nú vilja margir halda þvi
fram, aö Asatrú sé eins konar
timaskekkja i nútima þjóöfé-
lagi, — þetta séu striöstrúar-
brögö sem samræmist ekki
hugsunarhætti nútimamanna?
„Eins og við þekkjum þessi
trúarbrögð þá mótuðust þau af
vikingaöldinni og þeim tiðar-
anda sem þá rikti. Konungar og
aðrir höföingjar á þeim tima
virðast hafa haft litið annað að
gera en aö stunda styrjaldir og
//Vitum um starfandi
félög í öðrum löndum"
— Þú talaðir um þaö áöan, aö
eftir stóra blótiö 1973, hafið þiö
fengiö bréf viös vegar aö. — Er-
uö þiö i einhverjum tengslum
viö heiðna söfnuöi i öörum lönd-
um?
„Ekki beint, en við vitum um
starfandi félög i öðrum löndum,
— það er ekki rétt að tala bein-
linis um söfnuði i þessu sam-
bandi. Þó veit ég um starfandi
söfnuö i Bandarikjunum sem
hefur fengið öll réttindi trú-
félaga þar i landi. En hins vegar
er mér ekki kunnugt um hversu
fjölmennur þessi söfnuður er né
hvernig hann starfar.
Jú, við höfum fengið mikið af
fyrirspurnum og bréfum, mest
frá Norðurlöndunum og svo
einnig nokkuð frá Þýskalandi,
Englandi, Bandarikjunum og
Kanada. Og eitt sinn skrifaði
„Viö höfum sótt um sérstakan
grafreit . . .”
mér maður frá Frakklandi sem
sagðist hafa verið meö söfnuð
sem byggði á Óðinsdýrkun en að
hann hefði verið bannaöur. Það
er nú svo meö umburöarlyndi
kaþólikka i trúmálum....”
— Nú hafiö þiö styttu Þórs
hér i lundinum helga en ekki
Óöins, sem þó var talinn guöa
æðstur i heiönum sið. — Hver er
skýringin á þvf?
„I heiðnum sið eru menn
nokkuö sjálfráða um það hvern
af Asunum þeir vilja dýrka og
hjá okkur hefur Þór verið i hvað
„Asatrúin er sprottin upp úr
umhverfi,sem viö þekkjum og ei
samofin sögu okkar.”
auðvitað hefur það sett sitt
mark á trúarbrögðin. Ásatrúin,
eins og reyndar flest önnur trú-
arbrögð, felur i sér baráttu á
milli góös og ills, þar sem hið
góða sigrar aö lokum. Við ger-
um okkur auðvitaö ljóst að það
verður að samræma trúar-
brögðin breyttum tiðaranda. En
ég held að þetta standi alveg
fyrir sinu i dag ekki siður en
fyrr á öldum enda er hugsunar-
hátturinn undir niðri hinn sami.
Mér virðist nú, að kristnir
menn hafi ekki siöur stundað |
styrjaldir eða manndráp þó að ,
þaö sé bannað I orði. I heiðnum
sið bönnuðu lögin manndráp en
hefndir voru leyföar i vissum
tilfellum. Það stafaði af þvi, að
þá var ekkert framkvæmdavald
til aö sjá um refsingar og mönn-
um var þá heimilt að taka þétta
i sinar hendur ef þeir gátu ekki
náð rétti sinum öðruvisi. En
grundvallarreglan i okkar
trúarbrögðum er sú, að menn
verða að taka afleiðingum sinna
verka.”
mestum metum. Það byggist á
þvi aö hann viröist hafa verið
mest dýrkaöur hér á landi undir
lok heiöninnar.”
//Snjallur góöan
yrkir óö..."
Viö vikjum nú talinu aö skáld-
skap og spyrjum Sveinbjörn
hvort hann hafi fengist eitthvaö
viö Ijóöagerö upp á siökastiö:
,,Já, ég er nú alltaf aö yrkja
eitthvaö og hef gert alveg frá
þvi ég man eftir mér. Ég er nd
meö bók I smlöum sem ég geri
mér vonir um að komi út á
þessu ári eöa næsta. Ef úr
veröur er það sjötta bókin sem
kemur út eftir mig.
Kveöskapurinn hefur alltaf
verið rikur þáttur I minu lifi og
fyrsta bókin, „Gömlu lögin”,
sem er rimnakveöskapur, kom
út þegar ég var 17 ára, — þaö
var árið 1945. Siöan kom „Brag-
fræði og háttatal” árið 1953, en
þaö var kennslubók sem var
töluvert notuö i skólum á sinum
tima. Slöan kom „Stuölaga-
galdur” og svo „Vandkvæði” og
svo siðast „Reiðljóö” sem kom
út fyrir tveimur eða þremur
árum.”
Sveinbjörn sækir bækurnar
upp i hillu og við blöðum i þeim
um stund. Sveinbjörn kveðst
alltaf hafa haft dáíæti á Bólu-
Hjálmari og Siguröi Breiöfjörð
enda gefið út rimur eftir Sigurö.
Þá segist hann einnig hafa
gaman af aö kveöa rimur og
hafi gert mikið af að yrkja i
þeim dúr. Hann er hljóöur um
stund og flettir i bók sinni
„Stuðlagaldri” — og áöur en
varir er hann farinn að kveöa:
„Snjallur góöan yrkir óö,
eld I Ijóöum kveikir:
eftir þjóöar orkusjóö
andans Glóöafeykir.”
Hann lýkur þessu kvæöi, sem
hann kallar „Skáldlýsing” og
hefur óöara upp raust sina i
næsta kvæöi sem er „Firn”:
„Kjarkur flaug um sálarsviö
sist ég laug i neinu,
aö minum taugum treysti
ég viö
tröll og draug i einu.”
Það er undarleg tilfinning aö
sitja i þessu umhverfi og hlusta
á Sveinbjörn kveða rimur.
Skyndilega er maöur horfinn úr
ys og þys neyslusamfélagsins
aftur til liöinnar tiöar þar sem
gamla islenska baðstofumenn-
ingin ræður rikjum.
Þegar viö búumst til brott-
farar kemur Sveinbjörn með
okkur út á hlaö. Hann tvistigur
þar um stund en biður siöan um
aö fá aö sitja I niður aö Fer-
stiklu. — „Maður gerir hvort eö
er ekkert af viti i svona veöri.”
—Sv.G.
Sveinbjörn fyrir utan bæinn aö Draghálsi.
„Kveöskapurinn hefur alltaf veriö rikur þáttur I minu lifi . . .”