Tíminn - 07.10.1969, Page 7

TIMINN
Skólamerki Sanivinnuskólans — Lífsorka Ásniundar Sveinssonar.
ÞHIÐJUDAGUft 7. október 1969.
ar. Verið þið bæði og börn ykk
ar hjartanlega velkomin.
Á némstilhögun skólans
vcrða að ölluim liikindum eng-
ar breytingar, nema þær þá
belzt er sízt skyldu, að draga
úr öllu því í kennslu og skóla-
starfinu, er kynni að hafa i
för með sér aukinn tiikostnað.
— Hafi menn ekki vitað það
fyrir, þá vil ég að þeir vir, það
nú og geri sér ljóst, að mennta
stofnunin á í vök að verjast
að rekstur hennar haldi áfram
bér ,í Bifröst, en því veldur
fynst og fremst sé gífurlegi
kostnaður, sem því er samfara
að reka skóla á þessum stað. —
Umhvenfið er fagurt, hrífandi
og sérkennilegt, en að öðru
leyti eru aðstæður allar eins
óhagstæðar til rekstrar stórrar
stofnunar og hugsast getur á
landinu, mu.n jafnvel þurfa
að leita að stöðum til að finna
neitt sambærilegt. Leggja hef
ur þurft í kostnað við vatns-
veitu eins og fyrir heilt kaup
tún og enn er Óleyst mál til
frambúðar hversu eðlilegum
hreinlætiskröfum verður full-
nægt í sambandi við skolplögn.
— Ég nefni þetta hér og nú
til að sá skilningur skapizt hjá
okkur öllum, er nægt geti til
að tryggja framtíð stofnunai'-
innar í Bifröst. — Það er hinn
mikli kostnaður við Bifröst,
sem dregur úr og gerir að
engu óskir okkar um auikið
framlag til sjálfrar kennsiunn
ar, sem við auðvitað höfum
mestam áhuga á.
— Það dytti engurn manni
í hug erlendis, að mennta'stofn
un á þessu fræðslustigi gæti
komizt af með það fjármagn,
sem við höfum til réðstöfunar
til kennslunnnar, tækjabúnaðar
ins og annars er fylgja áetti
námi eins og því, er hér er
stundað. — Nám á þessu náms
stigi ætti, ef vel væri, að veru
legu leyti að fara fram í fá-
mennum rannsóknar- og um-
ræðuhópum. — Þetta getum
við einfald'lega ekki gert af
fjárihagsástæðuin. — Það verð
ur því meira srfiði og þyngri
byrðar á námsbrautinni, sem á
yktour verða lagðar og miskunn
arlausari krafa á hendur okkur
kennurunum að skila þrátt fyr-
ir allt hverjum einstökum og
öllum hópnum eins langt áleið
is og mögulegt er. — Þetta er
hægt, það hefur árangur nem-
enda og kennara sýnt. En
þrautalaust hefur það ekki ver
ið og mun ekki verða.
Á eitt vi'l ég minmast enn:
Við höfum á undamförnum ór-
um gert tilraun til að hafa hér
að Bifröst nokkra vetkkennslu
við hlið hinnar fræðilegu. —
Þetta hefur ævinlega reynzt
furðu andstætt og illsamrýTnan
legt, en fyrst og fremst mjög
dýrt í framkvæmd. Mig uggir,
að þessi þáttur verði tekinn tii
endurskoðunar og kunni svo
að fara, að skólinn treysti sér
ekki til að standa undir kostn-
aði á honurn í sama mæli.
— Ég vil ekki dylja ykkur
þess, nemendur mdndr og sam
kenmarar, að við horfum til
óvissrar framtíðar, það gerir
þjóðin öll á þessum erfiðleika
tímum, sem yfir standa. Það
mun reyna á manndóm okkar.
en þó öðru fremur á samistai'f
okkar hvort okkur tekst áhættu
söm sigling farsæUega eða við
getum ekki haldið þá leið, sem
við viljum fara, og verðum að
taka land annars staðar. —
Framundan er endurmatsi\'etur
til að ná meiri árangri, ekki
hið ytra i aukinni sundurgrein-
ingu og fjölbreytr.i, heldur hio
: , innra: í því að kanna betur
■ hæð og dýpt. Það verða hvatn
ingarorð hins merka skóla-
manns, sira Magnúsar Helga
sonar, sem hafa ber í huga í
sambandi við nárn og náms-
árangur: Að læra ekki margt —
heldur mikið.
, — Ef svo fer að við fækk-
um námsgreinum, þá á það að
gefa tækifæri til að gera hin-
um fydtlri skil og Petri.
III.
Sam'vinnuskólinn átti 50 ára
afmæli á síðasta skólaári, eins
og áður sagði 3. desember síð
astliðinn. — Ég gat þess í
skólasetningarræðu minni haust
ið 1968 að afmælisins yrði
minnzt með ráðstefnu um
skólamál. — Þegar farið var
að hug'a nánar að slíkri ráð-
stefnu kom í ljós, að erfitt var
að láta ráðstefnuna fjalla um
skólamá'l S'a'mvdnnuS'amtakanna
eins og h'Ugimyndin hafði þó
verið. Kom það til, að skólamál
samtakamna eru tvíþætt, ann
ars vegar er um aðild samtak
anna að verzlunarfræðslu að
ræða, þ. e. rekstur Sam'vinnu-
skólans Bifröst, hins vegar er
um aðild að almennri og þó
einkum félagslegri menntun að
ræða, sem nú birtist í rekstri
bréfaskóla ásamt verkalýðs-
hreyfingunni, Bréfaskóla SÍS
og ASÍ. Að því er síðari þátt
inn varðar, hina almennu og
fé'lagslegu menntun, liggja
margar og mjög merkilegar
hugmyndir í loftinu, svo sem
stofnun sérstaks Félagsméla-
skóla svo að eitthvað sé nefnt.
— Hefði því ráðstefna sú, sem
fyrirh’Ugað var að halda í tál-
efni 50 ára afmælis Samvinnu-
skólans, snúizt um skólamól
samvi'nnusamtakanná er líkiegt,
að einmitt hinir nýju þættir og
hin nýju viðhorf hefðu komið
sérstaklega í sviðsljósið og hin
ir eldri og þeir sem fastmótað
ir eru horfið að sama skapi í
skU'gganin. Það hefði raunveru-
lega táknað, að verzlunarfræðsl
an og hlutur og staða Samvinnu
skólans í hennd hefði orðið út-
undan. — Með þessa staðreynd
í huga var ákveðið að breyta
verkefni ráðstefnunnar þann
veg. að hún fjallaði einvörð-
ungu um verzlunarmenntunina.
framtið hennar og framkvæmd
í landinu. Þetta hlaut á hinn
bóginn að hafa það í för með
sér að fá þurfti Verzlunarskóla
íslands, forsvarsmenn hans og
stjórn til að standa meö okkur
að slíkri ráðstefnu. Það sem
því hlaut að gerast var þetta:
I-Iætt var við ráðstefnu á vegum
Samvinnuskólans eins i tilefni
afmælis síns eða samvinnusam-
takanna af sama tilefni, — held
ur horfið að sameiginlegu ráð-
stefnuhaldi urn verzlunar-
fræðslu landsins með þeim að-
ilum, er þar hlutu að eiga hiut
deild að. Upp úr síðu'stu ára-
mótum urðu þessar breyti.g
ar á ráðstefinuhugmyndinni, en
eftir það unnið að því að
hrinda henni í framkvæmd.
Stóðu á tímabili vor.ir til að
það gæti orðið voi'ið 1069 og
ákveðinn ráðstefnutími í maí.
— Sú áætlun stóðst þó ekki.
Var ráðstefnunni frestað fram
til september og meðal annars
færð þau rök fyrir frestuninni,
að á miðju sumri, dagana 8.—
12. júlí var haldið í Reykjavik
þing norrænna verzlunarskóla-
kennara, en talið eðlilegt að
nota tækifærið til að fá auk
inn fróðleik um verzlunar-
fræðslu Norðurlandanna. Sam
eiginleg í'áðstefna um verzlunar
fræðslu fór því frarn á vegum
Verzlunai'skóla íslands, Sam-
vinnuskólans Bifröst og þeirra
verzlunaraðila og heilda, er að
skólunum standa', helgina 20.
og 21. . september síðastliðinn
eða fyrir tæpri viku. Ráðstefn
an var haldin í Reykjavík í-
húsakynnuim Verzlunarskóla ís
lands. Ráðstefnan tókist að
minni hyggju hið bezta og
mun nefnd manna vinna úr
gögnum þeim, sem þar voru
lögð fram og meta hugmyndir
um nýskipan verzlunarfræðslu,
sem komið var á framfæri. —
Vonandi verður sem mest af
gögnum og hugmyndum ráð-
stefnunnar kynnt í einhverju
formi öllum þeim, sem áhuga
hafa á þessu merka verkefni,
sem bíður lausnar og verður
meira og flóknara með hverju
ári. — Það er hiklaust skoðun
mín, að réttilega hafi verið að
farið að fórna hinni upphafiegu
ráðstefnu uim skólamál sam-
vinnusamtakanna fyrir þá sam
eiginlegu ráðstefnu um verzlun
arfræðslu, sem haldin var um
síðustu helgi. — Verzlunar- og
viðskiptaaðilar landsins eiga að
hafa frumkvæði um verzlunar-
fræðsluna, marka henni stefnu
og setja henni takmark. —
Það verður hins vegar ekki gert
án viðræðna og myndunar ein-
hvers konar samstöðu á þessum
vettvangi fræðslu og mcnnta-
mála. — Hitt er svo annað mál,
að hin almenna og félagsiega
menntun er alþýðuhreyfingu
eins og samvinnuhreyfing'unni
ekki minna atriði nema síður
sé. Svo miklar skyldur sem sam
\'innuihreyfingin hefur við verzl
unarfólkið, starfsfólk sitt og
hlýtur að láta sig miklu varða
menntunarmöguleika þess og
þar með framtíð og staða í þjóð
félaginu, eru samt skyldurnar
við starfsfólk og félagsfólk saan
eiginlega að því er tekur til
félagslegrar fræðslu og mennt
unar mi'klu meiri og margþætt-
ari. Á þeim vettvangi þarf
stórátak á næstu árum og við
meguim engan tíma missa. Þar
er hvorki meira né minna en
um að tefla sjálfa framtíð sam
vinnusamtakanna í landinu, því
framtíð allra alþýðuhreyfinga
byggist á félagslegum þroska
og slífcur þroski kemur ekki af
sjálfu sér. — Við eigum annað
verkefni skólamála okkar
óleyst og við munura að
minni hyggju aldrei, íslenzkir
samvinnutnenn, leysa það verk
efni einir. Til að hefja stórsókn
félagislegrar menntunar í land-
inu þarf sameiginlegt átak al-
þýðuhreyfinga landsins, alveg á
sama hátt og til sameiginlegs
átaks í verzlunarfræðslu þarf
samstöðu þeirra aðila, scm sú
fræðsla tekur til.
IV.
Ef til vi'll finnst ykkur, sem
mál mitt heyrið, að þessi ræða
sé næsla furðuleg sem skóla-
7
setningarræða. Hún bcri mciri
keim greinargerðar en eigin-
legrar hvatningar og örvunar,
sem á og hlýtur aö einkeima
skólasetningarræður. Og þctta
er alveg rétt. — En ég veit, að
ég tala hér yfir hópi þroskaðra
nemenda. Ég er .ekki að tala yf
ir börnum og ekki táningum. —
Eg er að tala við unga menn
og konur, sem hafa fulla með-
vitund um að þau—eru hvert
og eitt sjálfstæðir einstakling
ar. Ég tala ekki til hópsálar
og haga orðum minum ekki
á þa-nn veg, að ég haldi að
þið viljið rnynda hópsál, þar
sem einn eða fáir hugsa og
skynja og allir aðrir séu óvirk
ir. -— Þið eruð öll að losna
eða hafið þegar losað ykkur úr
viðjum þess æviskeiðs, gelgj-u
skeiðsára-nna. — En um leið og
hver einstaklingiur losar sig und
an áhrifum hópsins hefst ný
þraut, nýr þáttur ævi hans, með
vituð sanvstaða og aðlögun, það
sem á erlendum nrálum er köll
uð .,intergration“, að skapa
heild, þar sem hver einstakling
ur leggur sitt fram. Þá hefst
skeið hins persónulega framlags
til heildarinnar. Það er á
þessum merkilegu og örlaga-
rífcu vegamótum, sem þið stand
ið, líklega flest. Þið standið á
vegamótum, þegar nýj'ar spurn
ingar gerast áleitnar: Hvað gct
Framhald á bls. 15
Fullkomnasti
kúlupenninn
kemur frá
Svíþjóð
Svona lítur hann út —
Fæst ailsstaöar.
e p o c a
er sérstaklega lagaöur tii að
gera skriftina þægilega. Blek-.
kúian seœ heiui 6 blekrásir,
tryggrr jafna og örugga blek-
gjöi t.il síðasta blekdropa.
BAuLiOtjiRAF penninn skrifar
um leið ''g oddurinn snertir
pappirniD — mjúkt og fallega.
X.f
Heildsala:
ÞÓRÐUR SVEINSSON & CO. H.F.