Vísir - 16.11.1978, Blaðsíða 10

10
Fimmtudagur 16. nóvember 1978, vism
VÍSIR
Útgefandi: Reykjaprenth/f '
Framkvæmdastjóri: Davfð Guömundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson ábm.
ólafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulitrúar: Bragi Guðmundsson, Elfas Snæland Jónsson. Fréttastjóri
erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Umsjón með Helgarblaði: Arni
Þórarinsson. Blaðamenn: Berglind Asgeirsdóttir,Edda Andrésdóttir, Gisli
Baldur Garðarsson, Jónlna Michaelsdóttir, Jórunn Andreasdóttir, Katrín Páls-
dóttir, Kjartan Stefánsson, Oli Tynes, Sigurveig Jónsdóttir, Stefán Kristjáns-
son, Sæmundur Guðvinsson. tþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. útlit og hönnun: Jón
Öskar Hafsteinsson, Magnús Ölafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson
Augiýsingar og skrif stof ur:
Sfðumúla 8. Slmar 84611 og 82760.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4 simi 86611.
Ritstjórn: Siðumúla 14 simi 86611 7 linur
Askriftargjald er kr. 2400.-
á mánuöi innanlands.
Verð I lausasölu kr. 120 kr.
eintakið
Prentun Blaðaprent h/f.
Hín raunverulega
ríkisstjórn
Um þessar mundir fara fram mikil undirheimaátök í
pólitíkinni. Augljóst er, að framtíð rikisstjórnarinnar
ræðst í þessum mánuði. Á bak við tjöldin fást fulltrúar
stjórnarflokkanna við tvö megin-viðfangsefni. í fyrsta
lagi f járlögin og f öðru lagi takmörkun verðbóta á laun
um næstu mánaðamót.
Verulegur áhugi sýnist vera á því í stjórnarf lokkunum
að halda stjórnarsamvinnunni áfram, þó að samstarfið
séá margan hátt stirt. Uppgjöf nú kostar að öllum lík-
indum kosningar, því að ólíklegt er að Sjálfstæðisflokk-
urinn gengi inn í stjórn án þess að láta A-flokkana og
Framsókn taka út dóm kjósenda, a.m.k. væri það ekki
hyggilegt.
Hnútukast Benedikts Gröndals á flokksþingi Alþýðu-
flokksins í garð Lúðvíks Jósepssonar er miklu fremur
leikur í þráskák en vísbending um áhuga á stjórnarslit-
um. Yf irlýsingar talsmanna stjórnarf Ibkkanna af þessu
tagi verður að skoða í Ijósi þeirra baktjaldasamninga,
sem nú eiga sér stað. Varasamt er því að draga af þeim
almennar ályktanir.
En það eru tvö atriði, sem vert er að gefa gaum í því
pólitíska ástandi sem nú ríkir. Þar er í fyrsta lagi á það
að líta að það eru aðilar utan ríkisstjórnarinnar, sem í
raun og veru halda henni saman. I öðru lagi koma nú upp
á yfirborðið augljósari dæmi en oft áður um það, að
stefnuyfirlýsingar stjórnmálaflokka eru hrein mark-
leysa, þegar til kastanna kemur.
Ýmsir halda, að í ríkisstjórninni sé málum ráðið til
lykta og það fari eftir afstöðu ráðherranna, hvort stjórn-
in nái samkomulagi. En svo er ekki, nema að takmörk-
uðu leyti. Þetta á einkum við um vísitölumálið, sem er
mála viðkvæmast fyrir stjórnina.
I upphafi ætlaði stjórnin að færa ákvörðunarvald um
það ef ni inn i svokallaða vísitölunef nd undir forsæti Jóns
Sigurðssonar. En á þessu stigi virðist f lest benda til þess,
að starf þeirrar nefndar endi á sama veg og verðbólgu-
nefndar síðustu ríkisstjórnar: Forstöðumaður þjóðhags-
stofnunar leggur fram álit, sem enga pólitíska þýðingu
hefur.
Þeir sem ráða ferðinni eru forystumenn verkalýðsfé-
laganna innan A-f lokkanna. Það eru þeir sem gera sam-
komulag sín á milli. Völdin eru þannig raunverulega í
þeirra höndum, enda hafa ráðherrarnir ótrauðir getað
sóttf undi erlendis að undanförnu, þó að lif stjórnarinnar
hafi hangið á bláþræði. Þetta hefðu verkalýðsforingjar
flokkanna ekki getað leyft sér.
I því baktjaldamakki, sem staðið hefur yfir milli
verkalýðsforingja A-flokkanna, hafa kosningafyrirheit-
in frá því í vor sem leið orðið að víkja fyrir öðrum póli-
tískum hagsmunum. Kosningabaráttunni gegn febrúar-
lögunum hefur t.d. verið snúið upp í endurútgáfu
þeirra. Það sýnir ábyrga afstöðu núna, en varpar Ijósi á
loddarahátt fyrir kosningar.
Fyrirheit um afnám tekjuskatts hefur verið efnt með
því að hækka skatta með álagningu aftur í tímann. Bak-
tjaldasamningar verkalýðsforingja A-flokkanna sýnast
ekki munu leiða til afgerandi breytinga í því efni. Engin
grundvallarbreyting verður gerð á vísitölukerfinu. Þar
er aðeins um að ræða bráðabirgðaráðstöfun til þriggja
mánaða.
Aðalatriðið er að þessir stjórnunarhættir geta ekki leitt
til markvissrar baráttu gegn efnahagsringulreiðinni.
Kjarni málsins er sá, að mönnum utan ríkisstjórnarmn-
ar hef ur verið fengið það verkefni að ná samstöðu milli
stjórnarf lokkanna á þeim grundvelli að það eru meiri
hagsmunir að halda stjórninni saman með einhverjum
ráðum en fylgja fram raunhæfri stjórnarstefnu. Það er
enn verið að taka gálgaf resti þrátt f yrir lof orð um f ram-
búðaraðgerðir.
RISAVELDIN
UNDIRBÚA NÝJA
HEIMSSTYRJÖLD
gegn eritrelskum, sómölskum og
eþiópiskum frelsishreyfingum.
Sovétrikin studdu valdarániö i
Afganistan á þessu ári og margir
telja (þ.á.m. Þjóöviljinn) aö
valdarániö hafi veriö framiö aö
undirlagi þeirra. Angóla er her-
setib af kilbönskum her, frelsis-
hreyfingunum þar var sundraö
meö beinni ihlutun Rússa.
Af þessari lausleguupptalningu
sést hvernig Sovétrikin hafa veriö
aö færa sig smám saman upp á
skaftiö i Asiu og Afriku. Og viti
menn! Bandarisku heimsvalda-
Heiður Baldursdóttir skrifar:
Þessi grein var upphafiega ætluð tii birtingar sem
dagskrárgrein i Þjóðviijanum, eins og sjá má af efni
hennar og innihaldi.
Þjóðviljinn þóttist hafa dregið þá lærdóma eftir
kosningarnar nú í vor að blöðin þyrftu að vera opnari
og birta aðrar skoðanir en skoðanir útgefenda blað-
anna. Betrumbætur Þjóðviljans virðast þó ekki rista
djúpt, a.m.k. ekki þegar um er að ræða gagnrýni á
starfsaðferðir Alþýðubandalagsins innan hreyfingar
herstöðvaandstæðinga. Grein þessari var hafnað og
yfirvarp ritstjóra Þjóðviljans var að hér væri um að
ræða áróður fyrir 1. des. hreyfingunni. Rétt er að
greinin er að hluta til hvatning til fólks að starfa meö
1. des-hreyfingunni en meginþungi greinarinnar er
hvatning til herstöðvaandstæðinga að hef ja viðreisn-
arstarf innan Samtaka herstöðvaandstæðinga. Það
eru kannski einhver nýmæli hjá Þjóðviljanum að
leggjast gegn þvi að herstöðvaandstæðingar séu
hvattir til starfs?
Bandarikin og Sovétrikin
undirbúa nýja heimsstyrjöld,
styrjöld sem veröur vibtækari og
mannskæöari en nokkru sinni i
veraldarsögunni.
Bæöi risaveldin vigbUast af
kappi. Til aö fegra þaö i augum
alheimsins reka þau „friöar- og
slökunarstefnu” af kappi. Friöar-
ráöstefnur eins og t.d.
Helsinki-ráöstefnan gefa Ut fag-
uroröabar yfirlýsingar. Reynt er
aö halda þvi aö almenningi aö
unniösé stööugt aö þvi aö tryggja
friö. Minnir þetta Áki á „friðar-
viöræöur” stórveldanna fyrir 1.
og 2. heimsstyrjöldina? Ber þessi
aukni friöarboöskapur heims-
valdasinnanna vott um einhverja
breytingu á heimsástandinu?
Ef viö lítum aftur i tlmann um
tvo áratugi sjáum viö aö ein
meginbreyting hefur oröið á
valdajafnvæginu I heiminum.
Bandarlkineruaö missa óskoruö
yfirráö sln yfir auðlindum heims-
ins. 1 Afriku og Asiu eru
Bandarikin smám saman aö
missa ítökin. Sovétrlkin efla
hinns vegar ltök sin i þessum
heimshlutum. Sovétrikin náöu
tökum á frelsishreyfingu Viet-
nam og standanU á bak viö árásir
Vietnama á Alþýöuveldiö
Kamputséu. Afskipti Sovétmanna
af Indlandi hafa aukist og á
Indlandshafi, sem raunar er
„friölýst” hafsvasöi, er fjöldi
sovéskra herskipa I keppni viö
þau bandarisku. Sovétrikin veita
herforingjaklikunni i Eþiópiu
vopn og hernaöarráðgjöf og
kúbanska málaliöa I strlöi þeirra
sinnarnir hafa skipt um ham I
þeirri von aö þaö veröi árangurs-
rikt viönám gegn rauðum fána
Sovétrikjanna. Skyndilega er
bandariska heimsvaldastefnan
oröin boöberi „friöar” og
„mannréttinda” i heiminum. Má
þar t.d. nefna afskipti þeirra af
suöurhluta Afriku og miö-austur-
löndum. En eöli Bandarikjanna
er hiö sama þrátt fyrir milt bros
Carters. Bandarikin halda
S-Ameriku I greipum sér, blóö-
baðið I Chile er veröugur minnis-
varði „friöarboöskapar”
Bandarikjanna.
En risaveldin kljást ekki aöeins
i 3. heiminum. Noröurlöndin
liggja á mörkum áhrifasvæöa
risaveldanna. Noröurlöndin og
þar meö Island munu þvi
óhjákvæmilega dragast inn I átök
þeirra.
Finnland er á áhrifasvæöi
Sovétrlkjanna. Sovétrikin reka
grófa Ihlutunarstefnu I innan-
rikismál Finnlands. Allur and-
sovéskur áróöur er t.d. bannaöur
þar. Fjölmennar hersveitir
Sovétmanna eru viö landamæri
Noregs og Svlþjóöar og á Sval-
baröa hefur rUssneksi herinn
sniögengiö lögsögu Noregs og
komiö sér upp hernaöaraöstöðu I
trássi viö alþjóöasáttmála.
Tvisvar sinnum hefur sovéski
hgrinn æft innrás i Noreg frá sjó,
— aðeins 1 km frá landamærum
Noregs, OKEAN ’70 og OKEAN
’75. A N-Atlantshafinu sveima
rUssnesk herskip og kafbátar og
oft á dag fljúga sovéskar njósna-
flugvélar yfir Island.
trtrýmingarstyrjöld
eöur ei?
lumræöum um styrjaldarhætt-
una hefur oft heyrst sagt aö þaö
þýöi ekkert aö berjast gegn strlöi
— næsta heimsstyrjöld veröi
hvort sem er Utrýmingarstyrjöld
þar sem öllu llfi á jöröinni veröi
eytt meö kjarnorku- og atóm-
sprengjum. Þaö er næsta athygl-
isvert aö þeir sem iönastir hafa
verið viö aö útbreiöa þennan
hræösluáróöur eru m.a. Islenskir
„stí6ialistar”sem svohafa stund-
um veriönefndir. Hverjum skyldi
þaö þjóna, alþýöunni eöa heims-
valdasinnum, aö magna upp ótta
viö heimsstyrjöld? Augljóslega
heimsvald asinnum.
Annars er gjöreyöingarstrlö
harla ólíklegt. Stórveldin hefja
ekki styrjöld I þeim tilgangi aö
útrýma fólki heldur til þess aö
græöa, komastyfir nýjar lendur,
atvinnutadci og markaði. Enda
veröur aö gæta þess, aö höfuö-
þungi hergagnaframleiðslunnar
er á vopnum sem beitt er i „hefö-
bundinni” uppskiptastyrjöld.
Hlutverk islensks alþýöufólks er
ekki aö skríöa I felur þegar styrj-
öldin skellur á eöa grátbiöja risa-
veldin um að láta landiö i friöi,
þannig verður engum bjargaö.
Styrjöld er framhald pólitikur.
Meöan risaveldin undirbúa nýja
uppskiptastyrjöld snúumst við
gegn þeim meö haröri pólitlskri
baráttu. Þegar styrjöldin hefst,
hefst jafnframtnýtt stig I baráttu
alþýðunnar.
Staða tslands í Risa-
veldaskákinni
Þaö má segja þaö fyrir vist aö
þaö er siöur en svo vonlaust aö
berjast gegn risaveldunum og
striösundirbúningi þeirra. Mark-
miö stórveldanna er ekki aö eyða
öllu lifi á Islandi meö nokkrum
bombum. Markmiö þeirra er aö
hersitja landiö og nota þaö sem
herbækistöö. 1 dag er ísland her-
setiö af NATO-her. NATO-sinnar
segja aö bandariski herinn sé
hér til aö verja okkur. En þorska-
striöiö sannaöi fyrir mörgum aö
svoer ekki. lsland liggur nokkurn
veginn á mörkum þeirrar llnu
sem risaveldin hafa dregið um
þvera Evrópu til aö afmarka
áhrifasvæöi sin. Sem stendur er-
um viö NATO-megin en I heims-
styrjöld eöa jafnvel fyrr gæti far-
iö svo aö NATO telji hagsmunum
sinum betur borgiö meö þvi aö
sleppa íslandi I hendur Sovétrikj-
anna. Sem dæmi má nefna aö
upplýst hefur veriö aö varnarlína
NATO i Noregi er dregin um
Þrándheim. Noröan hennar á aö
nota norska dáta sem fallbyssu-
fóöur til aö tefja fyrir framgangi
Sovétmanna áöur en NATO
bregst viö.
Þaö er augljóst aö íslendingar
geta ekki treyst á slika „vernd”.
Þvi er mikilvægt aö hefja öfluga
baráttu fyrir sjálfræöi tslands,
gegn báöum risaveldunum, fyrir
hlutieysi tsiands i heimsstyrjöld
(fyrir vopnuöu hlutleysi vel aö
merkja. Vopnlaus getur Islensk
alþýðaaldrei variö sjálfræöi sitt).
Fyrsta skrefiö er aö berjast fyrir
úrsögn Islands Ur NATO og brott-
för bandariska hersins.
Samtök herstöðvaand-
stæðinga
Þau samtöksemumárabil hafa
staöiö i fararbroddi andheims-