Morgunblaðið - 19.01.2001, Side 44

MINNINGAR
44 FÖSTUDAGUR 19. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Þórunn Jóns-dóttir fæddist á
Hlemmiskeiði á
Skeiðum 28. sept-
ember 1905. Hún
lést á Sjúkrahúsi
Suðurlands 13.
janúar síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Vilborg Guð-
laugsdóttir frá
Hellnum, f. 5.
febrúar 1859, d. 27.
janúar 1928, og Jón
Jónsson, smiður frá
Lágafelli, f. 20. apr-
íl 1857, d. 14. júlí
1931. Þau bjuggu síðast á
Hlemmiskeiði. Systkini Þórunnar
voru Davíð, f. 30. október 1880,
Stefán, f. 3. ágúst 1885, Vilborg,
f. 9. maí 1887, Guðjón, f. 19. júní
1889, Jónína Margrét, f. 6. októ-
ber 1892, Guðrún, f. 19. júlí
1895, og Guðmundur, f. 12. apríl
1898, og eru þau nú öll látin.
Þórunn giftist 10. júlí 1926 ná-
granna sínum, Vigfúsi Þorsteins-
syni, Húsatóftum, f. 14. ágúst
börn. 4) Inga Guðrún, f. 22. des-
ember 1933, gift Andrési
Bjarnasyni, f. 2. júlí 1934. Þau
eiga þrjú börn og fjögur barna-
börn. 5) Alda Jóna, f. 7. febrúar
1935, var gift Páli Zophonías-
syni, f. 31. ágúst 1933. Þau eiga
fjögur börn og níu barnabörn. 6)
Þorsteinn, f. 7. febrúar 1935,
ókvæntur, tvíburi á móti Öldu. 7)
Guðjón, f. 15. júní 1936, kvæntur
Valgerði Auðunsdóttur, f. 14.
júní 1947. Þau eiga þrjú börn og
þrjú barnabörn. 8) Hjördís, f. 5.
nóvember 1938, gift Jóni Guð-
mundssyni, f. 19. júní 1936. Þau
eiga fjögur börn og fimm barna-
börn. 9) Jóhanna, f. 3. apríl 1942,
gift Guðmundi T. Gíslasyni, f. 11.
janúar 1946. Þau eiga þrjár dæt-
ur og tvö barnabörn. 10) Stef-
anía, f. 3. desember 1945, gift
Þorkeli Hjörleifssyni, f. 3. júní
1945. Þau eiga þrjár dætur og
sjö barnabörn. 11) Þorgeir, f. 29.
ágúst 1948, ókvæntur. 12) Jón, f.
29. ágúst 1948, ókvæntur, tvíburi
á móti Þorgeiri. Barnabörnin
eru því 35, barnabarnabörnin
eru 59, þannig að afkomendur
eru orðnir 106.
Útför Þórunnar fer fram frá
Skálholtskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13. Jarðsett
verður á Ólafsvöllum sama dag.
1894, d. 3. febrúar
1974, bónda og sím-
stöðvarstjóra. Þau
bjuggu á Húsatóftum
allan sinn búskap og
eignuðust tólf börn
og einn fósturson.
Þau eru: 1) Garðar, f.
14. ágúst 1927,
kvæntur Elínu Ing-
varsdóttur, f. 9. maí
1933. Þau eiga fimm
börn. Auk þess á
Garðar dóttur fyrir
hjónaband. Barna-
börn þeirra eru tíu.
2) Sigríður, f. 28.
ágúst 1928, gift Gunnari Guð-
mundssyni, f. 10. maí 1926, d. 1.
janúar 1983. Þau áttu tvö börn
og fjögur barnabörn. Sigríður
lést 6. júní 1959 frá tveimur ung-
um börnum og kom þá sonur
hennar, Vigfús Þór, f. 31. maí
1958, til ömmu og afa og ólst þar
upp. 3) Vilborg, f. 9. nóvember
1929, gift Sigurði Kr. Árnasyni,
f. 20. september 1925. Þau eign-
uðust sjö börn og fjórtán barna-
Gott er að eiga góðs að minnast.
Þessi orð finnst mér eiga vel við
þegar ég hugsa til móður minnar,
Þórunnar Jónsdóttur, sem nú er lát-
in 95 ára að aldri.
Mamma fæddist á Hlemmiskeiði á
Skeiðum, langyngst systkina sinna.
Þar ólst hún upp, í skjóli foreldra
sinna og seinna Vilborgar systur
sinnar og Þorgeirs manns hennar.
Hafði hún oft á orði að það hefðu
verið góðir dagar.
Mamma og pabbi tóku við búi á
Húsatóftum árið 1926. Þar var þá
þingstaður hreppsins á hlaðinu og
skólinn og allir fundir og skemmt-
anir sveitarinnar allt til ársins 1933.
Því fylgdi alla tíð mikill gestagangur
og á fyrstu árunum gisti ferðafólk
jafnvel á leið sinni t.d. til Reykjavík-
ur.
Símstöð, póstafgreiðsla og bensín-
afgreiðsla var á Húsatóftum. Þessu
fylgdi að sjálfsögðu mikið starf auk
þess að hafa um stóra fjölskyldu að
sjá, sem bjó í húsnæði sem í dag
þætti heldur lítið, baðstofa og tvö lít-
il herbergi og annað þeirra bundið
undir símaþjónustu og póst, ekkert
rennandi vatn, allt sótt í fötum niður
í brunn en þrátt fyrir það virtist al-
laf vera hægt að bæta á sig störfum
ef þurfti, enda hjartarými mikið.
Það var alltaf sjálfsagður hlutur að
hafa til kaffi og með því eða aðrar
veitingar, hvenær sem var þegar
gesti bar að garði, sem var æði oft.
Sem dæmi um það er að á Þorláks-
messu fyrir jól komu eitt sinn
nokkrir ferðamenn sem ætluðu yfir
Þjórsá að Kaldárholti en komust
ekki alla leið vegna veðurs. Þeim var
að sjálfsögðu boðin gisting og allur
matur meðan þeir þyrftu á því að
halda. Þá var hún með fyrri tví-
burana á fyrsta ári og gekk með sjö-
unda barnið. Þetta var ekkert eins-
dæmi. Í dag er erfitt að ímynda sér
svona líf.
Ég vil halda því fram að mamma
hafi verið ein af þessum stóru hvers-
dagshetjum. Hún fer að búa á er-
ilsömu heimili 20 ára gömul. Börnin
verða mörg og fæðast þétt og oft
frekar þröngt í búi, aðstæður eins og
voru á þeim tíma, engin nútíma
þægindi og það er ekki fyrr en árið
1946 að flutt er í betra húsnæði og
þá voru börnin orðin 10. Mér er það
minnisstætt að einn veggurinn í
gamla eldhúsinu hrundi í vikunni
eftir að flutt var í nýja húsið. Það
segir sína sögu um aðstæðurnar.
Við börnin eigum alveg yndislegar
minningar frá æsku okkar. Kvöldin,
þegar safnast var saman í rökkrinu,
mamma við orgelið og krakkahóp-
urinn að syngja með, og seinna þeg-
ar við urðum eldri, þá spilaði
kannski eitthvert okkar á orgelið,
annað á gítarinn og svo jafnvel eitt á
sög, þrátt fyrir að ekki væru efni á
að kosta okkur til náms á þessu
sviði. Úti í útilegumannaleik eða fall-
in spýtan eða þeim leikjum sem þá
tíðkuðust, og mamma og pabbi að
fylgjast með, og þessi mikla hlýja
sem við mættum alla tíð, og svo ótal
margt fleira.
Mamma var einstaklega fórnfús
kona. Síminn var ákaflega bindandi,
og mátti bærinn aldrei vera mann-
laus, jafnvel svo að þegar var verið
að ferma börnin hennar, þurfti ein-
hver að vera heima og gæta hans,
alltaf gat orðið óhapp einhvers stað-
ar, þá þurfti að vera hægt að leita
hjálpar. Alltaf þurfti að vera hægt
að svara, hvernig sem stóð á verki,
og oft varð hún til að taka vaktina.
Þannig var hún í svo ótal mörgu,
alltaf tilbúin að hliðra til og hjálpa.
Mamma hafði mikið yndi af blóm-
um. Mest ræktaði hún inniblóm. Ég
man allar pelargóníurnar í mörgum
litbrigðum og hawaiirósirnar, sem
óneitanlega settu hlýlegan svip á
heimilið. Áður en hún giftist fór hún
í skóla til Reykjavíkur í Gróðrar-
stöðinni sem kölluð var, og hafði af
því mikið gagn og gaman, en eins og
svo margir á þessum árum hafði hún
ekki langa skólagöngu að baki.
Börnin uxu úr grasi og léttu undir
eftir getu og róðurinn léttist. Svo
komu barnabörnin. Það var sann-
arlega fylgst með þeim öllum og
best virtist henni líða þegar allur
hópurinn var í kringum hana. Það
var ekki verið að tauta yfir ung-
dómnum eins og stundum heyrist,
heldur fylgst með og spurt eftir
hvernig gengi hjá hverju og einu,
hvað þau tóku sér fyrir hendur stutt
við bakið með góðum hug og ráðum
og glaðst þegar vel gekk.
En fáir sleppa alveg við áföll í líf-
inu. Þegar sjöunda barnið fæddist
veiktist hún alvarlega og náði aldrei
fullri heilsu eftir það. Hún þurfti að
dvelja á sjúkrahúsi um nokkurt
skeið og aftur seinna á Reykjalundi.
Það varð mömmu mjög mikið áfall
þegar elsta dóttirin, Sigríður, féll
frá. Hún átti þá tvö ung börn. Það
yngra þeirra, Vigfús Þór, kom þá til
ömmu sinnar og afa og varð 13.
barnið á heimilinu.
Pabbi missti heilsuna fyrir sjö-
tugt. Hann var alltaf heima og sein-
ustu árin sem hann lifði þurfti hann
mikla hjálp. Þá sinnti mamma hon-
um að mestu leyti en það reyndist
henni mjög erfitt líkamlega þar sem
hún gekk ekki heil til skógar sjálf,
og bilaðist við það mjög í baki. Hann
lést 3. febrúar 1974.
Í kringum árið 1982 fór hún út á
Seltjarnarnes og dvaldi þar og í
Reykjavík til skiptis hjá dætrum
sínum um nokkurra ára skeið en fór
þá aftur að Húsatóftum, í gott skjól
Guðjóns sonar síns og Valgerðar
konu hans, sem reyndust henni frá-
bærlega vel, og ekki skal heldur
gleyma hinum sonunum, sem þar
búa í nágrenninu, og þeirra fjöl-
skyldum. Þar var hennar heima. Við
getum ekki þakkað þeim öllum sem
vert væri alla þá umönnum. Síðustu
átta árin, eftir að hún varð að mestu
rúmliggjandi, dvaldi hún á Sjúkra-
húsi Suðurlands á Selfossi og naut
þar góðrar umönnunar.
Ef ég ætti ósk til handa afkom-
endum mömmu þá væri hún sú að
þeir fengju að njóta í lífinu þó ekki
væri nema hluta slíkrar hlýju og
mannkosta sem mér finnst mamma
hafa haft til að bera, og við systkinin
nutum svo ríkulega.
Blessuð sé minning hennar.
Inga Vigfúsdóttir.
Hún tengdamamma er látin. Lok-
ið er langri og erfiðri sjúkrahúslegu.
Á svona stundu koma ótal minn-
ingar upp í hugann, minningar um
gleði- og sorgarstundir, minningar
úr erli daganna.
En fyrstu kynnin fyrnast ei.
Kynnisferðin til tengdaforeldra
minna í janúar fyrir 34 árum er
nokkuð eftirminnileg. Við Bebba
vorum þá búin að trúlofa okkur, það
tíðkaðist ekki þá að fá neinar fyr-
irfram heimildir og stelpan hugðist
nú sýna mömmu og pabba fenginn.
Nú var ekkert annað að gera en að
bíta á jaxlinn
Við lögðum af stað á nýja bílnum
eftir aftakaveður daginn áður, þar
sem íshröngl í Hvítá og Þjórsá hafði
stíflað allt, tún og engi umflotin og
rafmagnslaust var með öllu í upp-
sveitum. Heim að Húsatóftum var
aðeins um eina leið að ræða eftir
Skeiðaveginum, einhverri mestu
torfæru þess tíma í þjóðvegakerfi
landsins þar sem fyrningatími bíla
var óhugnanlega hraður.
Það var farið að rökkva þegar við
renndum í hlað, kertaljósin loguðu
um húsið og ég sá glitta í móttöku-
nefndina, gríðarlegan fjölda að mér
fannst, adrenalínið í hámarki, en
sem betur fer fækkaði jafnt og þétt í
nefndinni þegar ég gerði mér grein
fyrir öllum skuggunum og nú var ég
viss um að ég mundi hafa þetta af.
Allt voru þetta óþarfa áhyggjur
enda viðmót allt einstaklega elsku-
legt og mér leið strax eins og heima
hjá mömmu. Vigfús með glettni og
góðlátlegar athugasemdir og Þór-
unn sem vann verk sín hljóð en bjó
yfir endalausri orku sem hún miðl-
aði með nærveru sinni, lífsstarfið
snerist um alla aðra en hana sjálfa,
það var hún sem veitti.
Mér varð á að rugla saman fengi-
tíma og sauðburði með því að hvetja
hrútana til dáða „í vor“, þetta þótti
ekki búmannlega sagt. En Þórunn
svaraði fyrir mig og sagði: Hann er
bara betri í einhverju öðru! Þannig
var hún, alltaf jákvæð, alltaf tilbúin
að bera í bætifláka fyrir þann sem á
hallaði í hvert skipti.
Tengdapabbi fyrirgaf þennan
rugling minn á allt öðrum forsend-
um því hann hafði lúmskan grun um
að í mér leyndist „framsóknargen“
en slík gen taldi hann skipta sköpum
og annað yrði undan að láta.
Ekki verður hjá því komist að
minnast á hótel Húsatóftir eins og
ég kallaði það síðar. Þar var alltaf
fullt hús gesta og hún lagði metnað
sinn í að eiga eitthvað með kaffinu
og „örlítinn matarbita“ en þessi orð
höfðu aðra merkingu en ég þekkti,
því aðrar eins veitingar hef ég ekki
séð fyrr eða síðar og ég get alveg
viðurkennt að ég var oft lengi í
morgunmat þegar við komum í
heimsókn.
Lífsviðhorf hennar var hógværð,
lítillæti samfara sterkri réttlætis-
kennd og trúin á að eitthvað gott
byggi í öllum mönnum, enda var
hallmælgi ekki til í hennar orðasafni.
Takk fyrir samfylgdina, takk fyrir
allt. Megi Guð geyma þig.
Nú leggurðu upp í langþráða ferð
um leiðir að eilífðar kynni,
þó tárist ég máske, þá gröf er þér gerð,
ég gleðst yfir lausninni þinni.
Því örþreyttum frið aðeins fold getur veitt.
Nú faðmar þig moldin, sem unnirðu heitt.
(Signý Hjálmarsdóttir.)
Þorkell Hjörleifsson.
Elsku amma. Loksins hefur þú
fengið hvíldina sem þú þráðir og ert
komin til afa á ný. Minninguna um
þig geymum við í hjarta okkar.
Nú legg ég augun aftur,
ó, Guð, þinn náðar kraftur
mín veri vörn í nótt.
Æ virst mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(S.E.)
Ástarkveðjur.
Hjördís Eleonora,
Þórunn Helga og Íris Elfa
Þorkelsdætur.
Það hlýtur að hafa snert djúpan streng að
lenda í sárum dótturmissi.
Og þvínæst að taka að þér lítinn dreng
sem ársgamall var og ekkert vissi.
Ennþá ég man hversu ljúf var þín lund
og lipurt þú ólst mig upp, dóttursoninn.
Slíkt veganesti mun alla stund
mér fylgja hvar sem ég er niðurkominn.
Svo núna er hjá þér hugurinn minn
svo hlýr þótt úti sé vetur og kalt.
Svo það verður núna í síðasta sinn
sem ég segi þér, takk fyrir allt.
Vigfús Þór.
Elsku amma, amma í tröppunum
heima í sveitinni, sem segir: „Mikið
hefur þú stækkað og ekki hefur þú
stækkað minna.“ Alltaf stóðst þú
þarna í tröppunum og tókst fagn-
andi á móti okkur. Þetta er mynd
sem við flest barnabörn þín höfum í
huga okkar þegar við komum í sveit-
ina.
Þegar við systkinin minnumst þín
skýrast myndir í huga okkar frá lið-
inni tíð. Stemmningin í eldhúsinu er
okkur ofarlega í huga. Þar var talað
um allt á milli himins og jarðar og
grunnt var á glettninni. Þú sýndir
okkur aðra hlið á tilverunni og opn-
aðir dyr að gömlum heimi, þegar þú
rifjaðir upp löngu liðna atburði. Og
fleira kemur upp í hugann: heyskap-
urinn, Ólsen Ólsen, langavitleysa og
útlegumannaleikurinn. Allt þetta
tengist minningum um þig, sem ætíð
munu skipa sérstakan sess í hjarta
okkar.
Öll eigum við það sameiginlegt að
hafa upplifað þann ævintýraheim
sem sveitin bauð uppá og var það
alltaf erfitt að fara heim eftir stutt
helgarstopp, sem oft entust í heila
viku. Sóttumst við svo mikið að kom-
ast í sveitina að við létum aldrei bíl-
eða rútuleysi hindra okkur og byrj-
uðu flest okkar, ung að árum að fara
„á puttanum“ austur eða jafnvel
hjólandi.
Um leið og við syrgjum þig, gleðj-
umst við yfir því að þjáningum þín-
um sé loks lokið. Þú ert frjáls og
komin til afa, Siggu, systkina og
ekki síst til foreldra þinna.
Þór, Árni, Sigríður, Geir,
Örn og Helgi Sigurð-
arbörn.
Hún amma á Húsatóftum er dáin!
Það er erfitt til þess að hugsa, en
hún er sjálfsagt hvíldinni fegin.
Síðustu árin hafa verið erfið hjá
henni, en hún er búin að dvelja á
Sjúkrahúsi Suðurlands undanfarin
átta ár. Þar var hún, eins og reyndar
alltaf, hvers manns hugljúfi. Kvart-
aði aldrei og var þakklát fyrir allt
sem fyrir hana var gert. Enda fékk
hún frábæra umönnun þar og fyrir
það ber að þakka.
Fjölskylda ömmu er mjög stór.
Hún eignaðist tólf börn og eru af-
komendur hennar komnir vel yfir
hundrað. Eflaust hefur oft verið erf-
itt hjá ömmu, með svona stórt heim-
ili, búskap og símstöð, en símstöð
Skeiðamanna var lengi vel á Húsa-
tóftum og henni þurfti að sinna alla
daga, hvenær sem var sólarhrings-
ins. Fyrir okkur barnabörnin var
skiptiborðið geysispennandi.
Stór trékassi uppi á vegg með
sveif og símtóli. Á kassanum var
fullt af götum og svo pinnar til að
setja í götin. Það var mjög freistandi
að fikta í þessu tóli, og ef færður var
réttur pinni var hægt að tala milli
stöðvarinnar og símans í norðurher-
berginu. Iðulega fékk maður smáák-
úru þegar þetta fikt uppgötvaðist,
en það var ákúrunnar virði.
Heimili ömmu á Húsatóftum stóð
alltaf öllum opið og var oft erilsamt
hjá henni. Þar dvöldum við oft –
bæði til að aðstoða og eins okkur til
ánægju.
Það var aldrei nein lognmolla þeg-
ar amma var heimsótt í sveitina. Þar
var oft stór hluti fjölskyldunnar
saman kominn um helgar. Síðsum-
ars og á haustin, þegar dimma tók,
var safnast saman og ungir jafnt
sem aldnir fóru í útilegumannaleik.
Þetta fannst okkur sem yngri vorum
ákaflega spennandi. Að leika sér úti
í myrkrinu seint um kvöld með full-
orðna fólkinu og leita að útilegu-
manninum.
Okkur barnabörnunum er þetta
sérlega minnisstætt og höfum við
undanfarin ár hist eina helgi í ágúst
í Galtalæk og þá er að sjálfsögðu
farið með börnunum í útilegu-
mannaleik.
Amma var óskaplega stolt af sinni
fjölskyldu og samgladdist innilega á
gleðistundum, hvort heldur það var
góður námsárangur, starfsframi,
ferming, gifting eða hvað annað sem
tilefni gaf til að gleðjast yfir.
Við þurfum í raun ekki að hafa
mörg orð um hana ömmu okkar. All-
ir sem til hennar þekktu vissu
hversu góð kona hún var, umburð-
arlynd, geðgóð og alltaf var stutt í
brosið eða gamansemina. Okkur
systkinin langar að þakka þér,
amma, fyrir allar stundirnar sem við
áttum saman og við kveðjum þig
með söknuði með eftirfarandi orð-
um:
Hver minning dýrmæt perla að liðnum
lífsins degi,
hin ljúfu og góðu kynni af alhug þakka
hér.
Þinn kærleikur í verki var gjöf, sem
gleymist eigi,
og gæfa var það öllum, er fengu að
kynnast þér.
(Ingibj. Sig.)
Hvíl í friði, elsku amma.
Helga, Þórunn og Bjarni.
Þegar ég sit og hlusta á fjölskyld-
una tala um þig, þá skil ég betur
hvað ég er heppin að hafa fengið að
kynnast þér. Þú ert svo elskuð af öll-
um þeim sem hafa þekkt þig, það
gerir þig að svo ríkri manneskju, því
þú átt svo stóra fjölskyldu. En þú
vissir það. Þú varst alltaf svo hress
og hlý manneskja. Það var svo gott
að tala við þig um alls konar mál, þú
varst alltaf opin fyrir því sem maður
sagði og þú gast alltaf svarað fyrir
þig. Ég man að þegar ég gisti uppi í
sveit og mér fannst ég sjá drauga,
þá leyfðir þú mér að sofa uppí hjá
þér. Þá var allt í lagi, því amma var
svo gömul og vissi allt og ef hún var
ekki hrædd þá ætti ég ekki að vera
það heldur. Þú táknaðir ást, fjöl-
skyldu, öryggi og tengsl.
Nú á ég bara fallegar minningar
um langömmu í sveitinni, sem eru
mér mikils virði.
Tanya Lind Daníelsdóttir.
ÞÓRUNN
JÓNSDÓTTIR
 Fleiri minningargreinar um Þór-
unni Jónsdóttur bíða birtingar og
munu birtast í blaðinu næstu daga.