Morgunblaðið - 12.04.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 FIMMTUDAGUR 12. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Félagsþjónusta í Englandi og Wales
Metnaðarfull
áætlun
HÉR á landi var ísíðustu viku JohnBolton, en hann
flutti fyrirlestur á vegum
Endurmenntunarstofnun-
ar Háskóla Íslands og
fjallaði í erindi sínu um
úttektir í félagsþjónustu í
Englandi og Wales. John
Bolton er félagsráðgjafi
og framkvæmdastjóri
Joint Reviews sem gerir
úttekt á allri félagsþjón-
ustu í Englandi og Wales.
En hvernig skyldi þessum
málum vera varið í þeim
löndum?
„Félagsmál heyra undir
heilbrigðisráðuneyti í
þessum löndum. Það ráðu-
neyti hefur mjög metnað-
arfulla áætlun og áform
fyrir hönd félagsþjónustu
og hvert sveitarfélag stefnir að
því að uppfylla þau markmið.“
– Hvernig gengur að ná þeim
markmiðum?
„Í um 25% tilvika gengur mjög
vel að uppfylla sett markmið en í
þeim 75% tilvika sem eftir eru er
reynt eftir mætti að taka fram-
förum.“
– Hverjir eru helstu erfiðleik-
arnir?
„Erfiðlega gengur að fá bæði
faglært og ófaglært starsfólk til
þjónustunnar. Í öðru lagi er
stundum um að ræða gamaldags
viðhorf þar sem ekki er tekið til-
lit til álits og þarfa einstaklings-
ins á málefnum sínum. Forgangs-
röðun félagsþjónustunnar hjá
þessum sveitarfélögum er ekki
sem skyldi og fjármagnið fer til
annarra þátta.“
– Hvað er til ráða þegar svo
háttar til?
„Eitt af markmiðum ráðuneyt-
isins er að fá fram betri sam-
vinnu t.d. heilbrigðisgeirans,
skólanna og lögreglunnar með
félagsþjónustunni. Þetta er mik-
ilvægur liður í að bæta þjón-
ustuna.“
– Hvernig gengur að fá þessa
aðila til samstarfs?
„Þeir eru að byrja að koma til
samstarfs og það er farið að skila
einstaklingnum betri þjónustu
hjá félagsþjónustunni. Dæmi um
árangur samvinnunnar má sjá að
óskum um stofnanavistun hefur
farið fækkandi vegna þess að
meira er gert af því að sinna fólki
á heimilum með öflugri stuðn-
ingsþjónustu.“
– Hvað er mesta vandamálið
sem félagsþjónustan í Engalandi
og Wales á við að stríða?
„Stærsta vandamálið er að
veita alhliða hjálp við þá sem eru
verst staddir í þjóðfélaginu.“
– Hverjir eru það?
„Það er ekki um að ræða neinn
sérstakan hóp heldur þá sem eru
fátækir og hafa auk þess sérstök
vandamál vegna öldr-
unar, fötlunar, eru ein-
stæðir foreldrar og
fleira í þeim dúr.
Stofnun sú sem ég
veiti forstöðu hefur
það að meginmarkmiði
að koma sveitarfélög-
um í skilning um
skyldur sínar gagnvart þessum
hópum.“
– Hver hefur orðið þróunin í
þessum málum innan félagsþjón-
ustunnar?
„Hámarksgæði þjónustunnar
er orðið aðalmarkmið félagsþjón-
ustunnar í Englandi og Wales.
Með þessari nýju hugmynda-
fræði gaf ráðuneytið sveitarfélög-
unum ákveðnar aðferðir til þess
að mæla gæði hjá sjálfum sér og
setti jafnframt á stofn þetta ytra
eftirlit sem fram fer hjá Joint
Reviews og ég veiti forstöðu. Að
mínu mati hafa þessi 75% sveit-
arfélög sem ég áður ræddi um
ekki náð þessu markmiði sem
sett hafa verið og stofnun mín
vinnur að því að ýta á eftir sveit-
arstjórnunum að uppfylla þessi
skilyrði sem félagsþjónustunni
hefur verið sett. Við leiðbeinum
jafnframt og stuðlum að því að
dreifa þekkingu frá þeim stöðum
sem vel hefur tekist til í þessum
efnum til þeirra staða þar sem
þörf er á úrbótum.“
– Hefur þú kynnt þér stöðu
þessara mála hér á Íslandi?
„Nei, en eftir að hafa komið
hingað mun ég reyna að afla mér
vitneskju um stöðuna og ég mun
nýta mér í því skyni það sem ég
hef heyrt og séð á námskeiðinu
hjá Endurmenntunarstofnun HÍ,
þar sem ég flutti fyrirlestur
minn. Ég hef hins vegar fengið
upplýsingar frá yfirmönnum
félagsþjónustu í Svíþjóð og Dan-
mörku og einnig frá Íslandi. Það
fólk hefur sagt mér frá hvernig
störfum í félagsþjónustu er hátt-
að í þeirra heimalöndum.“
– Er það sem þú hefur heyrt
um kerfin á Norðurlöndum ólíkt
því sem þið eruð að vinna við í
Englandi og í Wales?
„Grundvallaratriðin í þjónust-
unni eru svipuð, en útfærslur eru
á ýmsan hátt mismunandi. En
þetta norræna fólk hefur komið
sérstaklega til okkar í Joint Re-
views í þeim tilgangi
að kynna sér úttektir
og aðgerðir í framhaldi
af því á okkar svæði.“
– Hvernig er félags-
þjónustan í Skotlandi?
„Í Skotlandi hafa
þeir sitt eigið kerfi og
stofnun sem ég veiti
forstöðu hefur ekki eftirlit með
þeim. Ég get því ekki sagt hvern-
ig það er, en ég tel að þeirra eft-
irlitshlutverk sé ekki eins viða-
mikið og það sem við höfum í
Englandi og Wales. Þessi mis-
munur stafar af því að nú hafa
Skotar sitt þing og þeir ákveða
þar meðferð sinna mála. Skotar
eru hreyknir af sjálfstæði sínu og
vilja mjög gjarnan framkvæma
hlutina samkvæmt eigin ákvörð-
unum.
John Bolton

John Bolton fæddist í Broms-
grove í Englandi árið 1950. Hann
lauk prófi frá Sevenoaks School í
Kent og frá Hull University í
félagsráðgjöf. Hann hefur starf-
að lengst af við úttektir á opin-
berum stofnunum og er nú yfir-
maður Joint Reviews. Kona hans
er Kim Bolton stjórnandi innan
félagsþjónustunnar og eiga þau
fimm börn samtals.
Hámarksgæði
markmið
félagsþjón-
ustu í
Englandi og
Wales
Dansi, dansi, dúkkan mín.
INGIBJÖRG Sólrún Gísladóttir
borgarstjóri telur eðlilegt að mat á
umhverfisáhrifum fari fram þegar
bygging stórbygginga eins og versl-
unarmiðstöðva er fyrirhuguð.
Líkt og fram kom í sunnudags-
blaði Morgunblaðsins hafa Danir
sett lög um staðsetningu smásölu-
verslana og verslunarmiðstöðva þar
sem segir að meta verði umhverfis-
áhrif ef byggja á verslun sem er
stærri en þrjú þúsund fermetrar, en
Smáralind og Kringlan eru hvor um
sig um 63 þúsund fermetrar. Í Dan-
mörku er ákvörðun um staðsetningu
verslunarmiðstöðvar tekin þegar
svæðisskipulag er unnið og um leið
fer fram mat á umhverfisáhrifum.
Íslensk lög gera ekki ráð fyrir slíku
mati.
„Mér finnst þetta mjög athyglis-
vert og er raunar þeirrar skoðunar
að við hefðum þurft að vera með hér
á Íslandi miklu ákveðnari lög og
reglur um þessa hluti en við höfum
haft,“ sagði borgarstjóri í samtali
við Morgunblaðið og taldi það enga
tilviljun að í öllum nágrannalöndum
Íslands hefur ríkisvaldið sett lög um
umhverfismat á slíkar verslunar-
miðstöðvar og einnig hvað þurfi til
að þær séu heimilaðar. „Mér finnst
við hafa verið mjög andvaralaus
gagnvart þessu því þetta eru fram-
kvæmdir sem hafa geysileg áhrif á
umhverfi sitt og byggðarþróun. Það
skýtur skökku við að á meðan lítil
mannvirki eins og ný gatnamót
þurfa að fara í gegnum umhverf-
ismat og allan þann feril, þá geta
risið geysileg mannvirki eins og
verslunarmiðstöðvar með öllum
þeim áhrifum sem þeim fylgja án
þess að þau komi nokkurn tímann til
slíkrar skoðunar,“ sagði borgar-
stjóri.
Vantar mikið
í íslenska löggjöf
„Það eru til miklar skýrslur um
byggðaþróun og byggðarmál eins og
þau horfa við í hinum dreifðu byggð-
um en það er aldrei fjallað um þétt-
býlið og bæjarkjarnana og hvernig
við viljum hafa þá og hvernig við
sjáum fyrir okkur þróun og framtíð
þeirra. Þar af leiðandi vantar mikið í
íslenska löggjöf sem lýtur að þeim
málum.“
Sigurður Geirdal, bæjarstjóri
Kópavogs, tekur í sama streng og
segir ástæðu til að stórar byggingar
fari í umhverfismat. Bygging versl-
unarmiðstöðvarinnar í Smáralind í
Kópavogi fór ekki í umhverfismat
þar sem um 20 ár eru frá því ákveðið
var að svæðið yrði tekið undir versl-
un og þjónustu að sögn bæjarstjóra,
löngu fyrir tíma umræðu um um-
hverfismat.
„Allar samgönguæðar og annað
slíkt hefur alltaf verið miðað við
þessa þróun svo þetta var alltaf ætl-
að undir verslun og aldrei neitt
byggt nálægt svæðinu,“ sagði Sig-
urður. Hann taldi þó fulla ástæðu til
að setja byggingarsvæði framtíðar-
innar í umhverfismat og sérstaklega
ef byggja á inn í eldra byggingar-
svæði.
„Við alla skipulagningu er tekið
tillit til allra mögulegra þátta í um-
hverfinu, þannig að þó það hafi ekki
heitið umhverfismat sem fór fram í
Smáralindinni þá liggur það í hlut-
arins eðli að nýjar stofnanir og
byggingar eru alltaf metnar út frá
umhverfi þeirra,“ sagði Sigurður og
taldi að slíkt mat ætti eftir að færast
í vöxt á næstu árum.
Borgarstjóri um byggingu verslunarmiðstöðva
Eðlilegt að fram fari
umhverfismat
STAÐAN í áskorendaflokki á
Skákþingi Íslands er orðin mjög
spennandi þegar fjórar umferðir
eru til loka mótsins. Fimm skák-
menn eru jafnir og efstir með fjóra
vinninga eftir að Björn Þorfinns-
son, sem hafði leitt mótið, tapaði
fyrir Sigurbirni Björnssyni í
fimmtu umferð. Staða efstu manna
er þessi:
1.-5. Björn Þorfinnsson, Sævar
Bjarnason, Páll Agnar Þórarins-
son, Sigurbjörn Björnsson og Ing-
var Þór Jóhannesson 4 v. 6.-7. Ei-
ríkur K. Björnsson og Sigurður
Daði Sigfússon 3½ v. 8.-12. Lenka
Ptacnikova, Róbert Harðarson,
Guðmundur Kjartansson, Jón Árni
Halldórsson og Rafn Jónsson 3 v.
13.-16. Baldur Möller, Halldór
Garðarsson, Stefán Bergsson og
Sigurður Páll Steindórsson 2½ v.
Í opnum flokki er röð efstu
manna þessi: 1. Hjalti Freyr Hall-
dórsson 5 v. 2.-3. Hilmar Þor-
steinsson og Birgir Berndsen 4 v.
4.-8. Páll Gunnarsson, Árni Jakob
Ólafsson, Trausti Eiríksson, Örn
Stefánsson og Arnar Sigurðsson 3
v. 9. Gylfi Davíðsson 2½ v. o.s.frv.
Sjötta umferð á mótinu var tefld
í gærkvöldi en síðustu þrjár um-
ferðirnar verða tefldar föstudag til
sunnudags og hefjast klukkan 14.
Teflt er hjá Taflfélagi Reykjavíkur.
Áhorfendur eru velkomnir.
Fimm efstir í áskorenda-
flokki á Skákþingi Íslands