Vísir - 28.02.1980, Síða 8

Fimmtudagur 28. febrúar 1980
8
i '>
utgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Ritstjórar: úlafur Ragnarsson
Hörður Einarsson
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaðamenn: Axel Ammendrup, Hannes Sigurðsson, Halldór Reynisson, lllugi
Jökulsson, Jónína Michaelsdóttir, Katrin Pálsdóttir, Páll Magnússon, Sæmundur
Guðvinsson.
Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson.
Útlit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, MagnúsÓlafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson Askrift er kr. 4.500 á mánuði
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson. innanlands.
Verð i lausasölu
230 kr. eintakið.
Auglysingar og skrifstofur:
Siðumúla 8. Simar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, sími 86611.
Ritstjórn: Siðumúla 14, sími 86611 7 Ifnur. Prentun Blaðaprent h/f.
USTAPRÚSENTUR OG MARKAOSLðGMÁL
Fjárframlög ríkissjófts til lista- og menningarmála hafa veriö mikiö til umræöu undan-
fariö og til þess aö krefjast hækkunar á þeim hafa menn seilst alla leib til Senegal, þar
sem skýrsiugeröarmenn viröast snibugri Iprósentureikningi en hér noröur I höfum.
Listiðkun og menningarstarf-
semi íslendinga hefur verið ofar-
lega á baugi í f jölmiðlum síðustu
daga vegna Listaþings samtak-
anna /, Lífs og lands" sem haldið
vará Kjarvalsstöðum um miðjan
þennan mánuð.
Þessi ungu samtök stef ndu nú í
þriðja sinn saman hópi borgara
til þess aðfjalla víttog breitt um
ákveðið efni, sem forráðamenn
þeirra telja snerta umhverf ismál
í víðasta skilningi. Að þessu sinni
var yfirskriftin ,,Maður og list"
og er þakkarvert að taka íslenska
list og stöðu hennar til svo gaum-
gæfilegrar skoðunar, sem þarna
vargeribæði af lærðum og leik-
um.
Einhverra hluta vegna hefur
sú umræða, sem þetta þing hefur
komið af stað í fjölmiðlum að
miklu leyti snúist um f jármögn-
un listarinnar í landinu, og þá
gjarnan veriðtil þess vitnað, að á
fjárlögum íslenska ríkisins til
menningar og lista sé aðeins
0,46% heildarútgjalda hins opin-
bera á siðasta ári. Hefur í því
sambandi verið bent á, að í þess-
ari upphæð felist meðal annars
styrkir til reksturs Sinfóníu-
hljómsveitar og Þjóðleikhúss og
ýmissa annarra stofnana á sviði
menningar og lista.
Svo mjög hef ur verið einblínt á
þetta brotabrot, að menn hafa ef
til vill verið farnir að trúa því að
þessi blessuð þjóð verji ekki öðru
fé til lista- og menningarmála
sinna en þessum hluta ríkisf jár-
magnsins. Slík einsýni gefur
mönnum auðvitað ekki rétta
mynd af því hvernig þessum
málum er komið, því að auk
framlaga af fjárlögum verja til
dæmis stofnanir eins og ríkisf jöl-
miðlarnir, útvarp og sjónvarp
verulegum upphæðum rekstrar-
gjalda sinna í greiðslur til lista-
manna á hinum ýmsu sviðum
tónlistar, leiklistar, myndlistar,
bókmennta og kvikmynda,svo að
nokkuð sé nefnt. Þá hef ur einnig
vantað í f jölmiðlaumræðuna þá
fjármuni, sem sveitarfélög víðs
vegar um land verja til margvís-
legrar menningarstarfsemi og
lista.
Ef á annað borð er verið að
reikna prósentur og krónutölur í
þessu sambandi verða menn að
taka fleira með í reikninginn en
bein fjárframlög ríkisins.
Það gefur auga leið, að lang-
mestur hluti þeirrar listastarf-
semi, sem fram fer hér á landi.á
tilveru sína undir venjulegum
markaðslögmálum og almennir
borgarar landsins eiga miklu
meiri þátt í fjármögnun hennar
en hiðopinbera. Þannig verður á-
fram.
Hitt er svo annað mál, að óhjá-
kvæmilegt er, að ákveðnir þættir
listastarfseminnar í landinu séu
styrktir af hinum sameiginlega
opinbera sjóði okkar, ríkissjóði,
og eins að ef nilegir listamenn séu
hvattirtil dáða meðstyrkjum eða
starfslaunum.
Þær prósentutölur, sem nefnd-
ar voru af f járlögum okkar eru
sagðar verulega lægri en í ná-
grannalöndunum, þar sem eitt til
fimm prósent ríkisútgjalda fari
til lista- og menningarmála. Slík-
ur samanburður segir lítíð einn
sér, og furðulegt er, eins og for-
maður Bandalags íslenskra lista-
manna gerði í útvarpi á dögun-
um, að fullyrða, að í jafn-fjar-
lægu og fjarskyldu ríki og
Senegal fari fjórðungur ríkisút-
gjalda til lista- og menningar-
mála. Við gætum til dæmis tekið
allan kostnað við skólakerfi okk-
ar eða annað með í reikninginn
og búið til slíkar prósentutölur.
Það verða ekki opinberar krón-
ur eða prósentur heldur hæf ileik-
ar sem ráða því < hvort við eign-
umst alvöru-listamenn og sígild
listaverk.
Kennarar - börn - bækur:
Barnabækurnar séu nokkaðar
miðað við lestrargetu barna
1 Helgarblaöi Visis 16. febrúar
s.l. birtist viötal viö einn af af-
kastamestu bókaútgefendum
landsins. Þar ræöir hann meöal
annars fram og aftur um
bókailtgáfu, en athygli mina
vakti eitt ööru fremur. Þaö var
frásögn hans af fjárupphæö sem
hann færöi kennarasamtökun-
um fyrir rúmum áratug og vildi
hann aö hiln yröi nýtt til aö hafa
bætandi áhrif á útgáfu barna-
bóka hér á landi. Ekki man ég
eftir þvi aö fram hafi komiö
hvernig fé þetta hefur veriö
mótaö. Gaman væri aö fá upp-
lýsingar um þaö.
En þetta leiddi huga minn aö
möguleikanum á aö nota barna-
bækur til aö hjálpa til viö lestr-
arkennslu i skólum. Þaö er staö-
reynd, aö börn vilja skemmti-
legt lestrarefni og þvi er gott aö
skólabörn, a.m.k. þau yngstu
hafi aögang aö bekkjarbóka-
safni. En þá kemur upp eitt
vandamál. Þaö er hversu erfitt
er aö meta þyngd bóka. Hvaöa
bók hentar 7 ára barni er
kannski spurt? Svariö er aö þaö
fari eftir lestrargetu barnsins.
Ekki er til nein ákveöin bók
handa ákveönum aldursflokki.
Þaö er nefnilega mjög misjafnt
hvar þau eru á vegi stödd.
Erlendis tiökast sums staöar aö setja sérstök tákn á barnabækur fyrir hvert lestrargetustig og værl þaö
til mikils hagræöis fyrir kennara og bókaveröi auk aö sjálfsögöu forráöamanna barna.
Ekki veit ég hversu mikiö er
gert af bvi aö kynna veröandi
kennurum barnabókmenntir i
K.H.l. Aö mlnu áliti hefur stóru
hlutverki aö gegna aö þvi er
varöar aö kynna stúdentum þær
bækur sem á boöstólum eru.
Einnig væri mögulegt aö stú-
dentar tækju aö sér ár hvert aö
meta hverja bók fyrir sig og þar
meö gætu þeir sjálfir kynnst
bókunum og um leiö væri hægt
aö senda til skóla og annarra
aöila sem máliö varöar upplýs-
ingar um hvaöa bók hentar
barni á sérhverju lestrargetu-
stigi. Þaö gæti auöveldaö for-
eldrum val á bókum handa
börnum sinum, þannig aö
öruggt sé aö börnin ráöi viö aö
lesa bækurnar.
Fyrir bókaveröi væri slik
flokkun til mikilia bóta. Val
kennara á bókum fyrir nemend-
ur sina yröi mun auöveldara.
Ég hef séö erlendar bækur,
þar sem sllk flokkun hefur fariö
fram áöur en bækurnar hafa
veriö gefnar út. Þá er sérstakt
tákn fyrir hvert lestrargetustig.
Þaö leiöir þaö af sér, aö kennar-
ar þurfa ekki aö binda sig i jafn
rikummæliviö þær lestrarbækur
bókmenntir
Siguröur
Helgason
skrifar um
barnabækur
sem Rikisútgáfa námsbóka út-
hlutar og þykja misheppilegar
til sins brúks. Ég set þessa
hugmynd hér fram og vona
jafnframt, aö hana megi nýta aö
einhverju leyti.
Engir hafa betri aöstööu til aö
hafa jákvæö áhrif á bókaval
barna og kennarar. Ef þeir
kappkosta aö lesa fyrir börn og
kynna þeim góöar bækur veröur
þaö til þess aö börnin fara smátt
og smátt aö vanda valiö. Til
þess þarf aö auka þekkingu
kennara á barnabókmenntum.
Þeir þurfa aö fá upplýsingar um
þaö sem út kemur og fylgjast
meö gagnrýni. En eins og ég
sagöi áöan er lykilhlutverkiö I
höndum Kennaraháskóla ls-
lands. Vonandi veldur hann
þessu mikilvæga hlutverki.
Siguröur Helgason.