Vísir - 17.05.1980, Blaðsíða 6

VÍSIR
' Laugardagur 17. maf 1980
kl
Ef kjararýrnun yrði svipuð og var á
seinni helmingi 1979 og 40% verðbólga
héldist næstu 25 árin..
Þá þættu 320
milljónir
sultarlaun!
Maður sem nú er með 310 þúsund króna mánaðar-
laun ætti að hafa hvorki meira né minna en röskar 320
milljónir í laun, eftir25 ár, sé miðað við að verðbólgan
sé 40% á ári, grunnkaupshækkanir 4% á ári og kaup-
gjaldsvíkitalan skerðist í svipuðu hlutfalli og 6 siðustu
mánuði 1979.
En 320 milljónir þættu ekki boðleg mánaðarlaun árið
2005, því maður sem nú hefur 310 þúsund króna
mánaðarlaun ætti með réttu ef hann fengi launin
verðtryggð að fullu og engar grunnkaupshækkanir
ættu sér stað að hafa 1.394 milljónir króna! Er þá enn
miðað við að verðbólga væri 40% á ári.
Þetta kemur fram i forvitni-
legri grein sem Björn Arnórsson
hagfræöingur BSRB skrifar i
félagstlöindi starfsmannafélags
rikisstofnanna. Eru launin þar
framreiknuö til næstu 25 ára,
miöaö viö gefnar forsendur. Eru
þar tekin tvö mismunandi dæmi
er bæöi byggja á þróun 310
þúsund króna mánaöarlauna en
þau mundu samsvara þriöja
þrepi i 6. launaflokki starfs-
manna rikisins. t fyrra tilvikinu
þar sem kaupgjaldsvisitalan
skertist i svipuöu hlutfalli og 6
siöustu mánuöi siöasta árs, en
grunnkaupshækkanir væru 4% á
ári, þýddi þaö aö kaupiö
hækkaöi um 32% á ári. M.ö.o.
8% vantaöi upp á aö full tekju-
trygging fengist. 1 seinna til-
vikinu væru launin verötryggð
að fullu en engar grunnkaups-
hækkanir kæmu til. Þetta þýddi
aö eftir 25 ár yröu launin með
8% skeröingu á kaupgjalds-
visitölunni innan viö fjóröungur
af sömu launum sem væru aö
fullu verðtryggð!.
Lánin yxu eins og
snjóbolti.
t grein sinni ber Björn enn-
Árs
greiðsla sem hlut-
400% fall af mánaðarlaununi
MYND I.
Myndin sýnir línurit yfir greióslutilut-
fall vaxta og afborgana miðaó við 310
þúsund króna mánaðarlaun, af þremur mis-
monandi lánum upp á 4 miíljónir, sbr.
töflu 2. Verðbólgan er 40% og launin aö
fullu verðtryggð. Neðsta línan (1)
sýnir kjör lífeyrissjóðs opinberra starfs-
manna (verðtrygging + 2% vextir), litaða
línan (2) sýnir einnig verötryggingu og 2%
vextir, en hér er vöxtum og afborgunum
jafnaö yfir greiðslutímabiliö (annuitet)
Brattasta línan (3) sýnir hins vegar lán,
sem ekki er verötryggt en með 34.5% vöxtum.
Greiðslutíminn í öllum þessum tilviloim er
25 ár.

1234 5 6789 10 11 1213 141516 17 1819 20 212223 24 25 áR
>\
L.
I!N:H
fremur saman þessa þróun
launa og siöan lánskjara
þriggja mismunandi lána til aö
finna út hvernig greiöslubyröin
þróaöist á þessum 25 árum. Er
miöaö viö aö I öllum tilvikum
væri tekiö 4 milljón króna lán:, i
fyrsta lagi sem lffeyrissjóöslán,
ööru lagi húsnæöismála-
stjórnarlán og i þriöja lagi lán
meö 34.5% ársvöxtum.
Lifeyrissjóðslániö væri verö-
tryggt og aö auki meö 2%
vöxtum,
húsnæöismálastjórnarlániö
væri á sömu kjörum nema hvaö
þaö væri með svokölluöu
í fréttaljósinu
Halldór
Reynisson,
blaöamaöur,
skrifar
fréttaljós
annuiteti (þ.e. vöxtum og
afborgunum væri jafnaö yfir
greiöslutimann) og svo lániö
meö 34.5% vöxtum.
Ef þessi þrenns konar lán
væru nú I fyrsta lagi borin
saman viö áöurnefnd laun meö
skertri kaupgjaldsvisitölu (32%
af 40% veröbólgu), kæmi i ljós
að i fyrstu væru greiöslur af
láninu meö 34.5% vöxtum lang-
hæstar, en lækkuöu sföan
snarlega eftir þvf sem liöi á
timabiliö. Lifeyrissjóöslániö og
húsnæðismálastjórnarlániö
væru I fyrstu meö fremur litlar
afborganir, en eftir þvi sem liöi
á 25 ára timabiliö, ykjust
greiöslur af þeim mjög I hlut-
falli viö launin. Yxu þau nánast
eins og snjóbolti eftir þvi sem
langra liöi.
Jafnvægi launa og
afborgana.
Séu áöurnefnd þrjú lán nú
borin saman viö laun sem eru aö
fullu verötryggö kemur töluvert
önnur mynd á skjáinn.
Enn sem fyrr er hlutfall
afborgana af laununum i fyrstu
langhæst af þvi láni sem er meö
34.5% ársvexti, en eftir 6-7 ár er
þaö hins vegar orðið mjög litiö
og mun minna en hinna
lánanna.
Laurtaf orsendur:
1. Sýnir þróun 310 þúsund króna mánaðar-
launa (ca. 3.^þrep 6. lfl.), Ef verð-
bólga er 40% á ári, launin verðtryggð
að fullu, en engar grunnkaupshadckanir
Sýnir^þróun 310 þúsund króna launa ef
verðbólgan er 40%, kaupgjaldsvísitalan
skerðist í svipuðu hlutfalli og 6 síð-
ustu mánuði 1979 og grunnkaupshækkanir
eru 40% á ári. __ (_Þetta þýðir að kaupið
hækkar um 32% á ári).
Ar 1. Full verðtr. 2. 32 %
m - "" 1. 434.000 409.200
., 2. 607 -.600 •540.144
3. 850.640 712.990
4. 1.190.896 941.147
| fi5’ 6. 1.667.254 1.242.314
2.334.156 1.639.854
7. 3.267.819 2.164.608
8. 4.574.946 2.857.282
9. 6.404.925 3.771.613
10. 8.966.894 4.978.529
; 11. 12.553.652 6.571.658
12. 17.575.118 8.674.588
| 13. 24.605.158 11.450.456
14. 34.447.221 15.114.603
. 15- 48.226.110 19.951.275
16. 67.516.553 . 26.335.683
17. 94.523.175 34.763.102
i 18. 132.332.445 45.887.295
19. 185.265.423 60.571.229
! 20. 259.371.592 79.954.023
21. 363.120.229 105.539.310
22. 508.368.320 139.311.889
23. ■ 711.715.648 183.891.693
24. 996.401.907 242.737.035
| 25. 1.394.962.670 320.412.886
Hvaö snertir húsnæöis-
málastjórnarlániö helst hlutfall
afborgana af launum svo til
óbreytt öll 25 árin, en hlutfall
lifeyrissjóöslánsins sem i fyrstu
er litiö eitt hærra, fellur nokkuö
niður fyrir hlutfall húsnæöis-
málastjórnarlánsins eftir þvi
sem liður á timabiliö.
Þessi samanburöur er gagn-
legur á margan hátt þvi algengt
er ab lánþegar i lifeyrissjóöum
geti valið á milli 34.5% vaxta og
2% vaxta og fullrar verö-
tryggingar. Einnig munu hin
svokölluðu annuitetskjör tiökast
i einstaka lifeyrissjóð.
— HR
árs
greiösla sem hlut-
fall af mánaðarlaunum
r
r
N—-t=4
_r
j'
jV
,-i-
■d
u
-=t
MYND II.
Myrxlin sýnir línurit yfir greiösluhlutfall_ I
vaxta o§ afborgana, miöaö við 310 þúsund
króna manaðarlaun af þrenur mismunandi
lánum upp á 4 milljónir, sbr. töflu 3.
Veröbólgan er 40%, en launin ervi skert
|(sjá töflu 1 og töflu 3) þannig aö þau
hækka aðeins um 32% á ári. Línumar 1,
|2, 3 eru að öðru leyti sambærilegar við
línur í Mynd 1.
1’2 1 3 ’4 ’5 ’ 6 7’ 8 9" 10' ll 12 I3l4l5l6'l7l8'lSfrO 2l'22 23'24 25
=T-
GESTSAUGUM
Telknarl: Krls Jackson