Morgunblaðið - 30.05.2002, Qupperneq 25

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 30. MAÍ 2002 25
STJÓRNVÖLD víða um heim, með-
al annars á Vesturlöndum, hafa
skert mannréttindi í nafni þjóðarör-
yggis og baráttunnar gegn hermd-
arverkastarfsemi eftir hryðjuverkin
í Bandaríkjunum 11. september, að
því er fram kemur í nýrri árs-
skýrslu mannréttindasamtakanna
Amnesty International.
Stjórnvöld eru þar sögð hafa sett
lög, sem skerði mannréttindi, aukið
hlutverk herja sinna og kynt undir
kynþáttafordómum. Þótt ríkis-
stjórnirnar hafi gagnrýnt mannrétt-
indabrot óvina sinna, einkum talib-
anastjórnarinnar fyrrverandi í
Afganistan, gefi þær mannréttinda-
brotum bandamanna sinna engan
gaum.
Í skýrslunni segir að mörg ríki,
þeirra á meðal Bandaríkin og Bret-
land, hafi sett lög eftir 11. sept-
ember þar sem nýir glæpir séu skil-
greindir, bannað samtök og fryst
eignir þeirra og skert borgaraleg
réttindi. Nokkur ríkjanna, meðal
annars Jórdanía, Indland og Suður-
Kórea, hafi notað skilgreiningar á
hryðjuverkastarfsemi sem séu
„hættulega víðar og óskýrar“.
Kynt undir útlendingahatri
Irene Khan, framkvæmdastjóri
Amnesty International, segir það
ekkert nýtt að ríkisstjórnir vilji
skerða mannréttindi í nafni öryggis-
hagsmuna. „Breytingin felst hins
vegar í því að það eru ekki alræð-
isstjórnir heldur rótgróin lýðræðis-
ríki sem eru nú í fararbroddi í því
að setja ströng lög til skerða borg-
araleg réttindi í nafni þjóðarörygg-
is.“
Stjórnvöld í nokkrum ríkjum hafa
skert réttindi útlendinga með það
að markmiði að vernda eigin borg-
ara, að sögn Amnesty. Þau hneigj-
ast til þess að líta á útlendinga,
einkum flóttamenn og fólk sem ósk-
ar eftir hæli, sem hugsanlega
hryðjuverkamenn. „Alið er á tor-
tryggni meðal almennings og það
kyndir undir kynþáttafordómum,
útlendingahatri, umburðarleysi og
ofbeldi.“
„Ráðist var á menn í Bandaríkj-
unum, Kanada, Vestur-Evrópu,
löndum í Asíu og Afríku, ekki vegna
þess sem þeir gerðu, heldur vegna
þess sem þeir voru; einfaldlega
vegna þess að þeir voru múslímar,
arabar eða Asíubúar, eða litu aðeins
út fyrir að vera það.“
Amnesty sakar einnig stjórnvöld
á Vesturlöndum um tvískinnung.
Þau hafi fordæmd mannréttinda-
brot gagnvart konum í Afganistan
þegar talibanar voru þar við völd en
þagað yfir undirokun kvenna í lönd-
um eins og Sádi-Arabíu. „Þeir sem
fordæmdu mannréttindabrot í Írak
mótmæltu ekki mannréttindabrot-
um rússneskra hermanna í
Tsjetsjníu.“
Í skýrslunni segir að mörg ríki
séu nú farin að vefengja alþjóðlega
sáttmála, svo sem um meðferð
fanga, og skírskotaði meðal annars
til aðstæðna meintra talibana og al-
Qaedaliða sem haldið er í banda-
rískri herstöð á Kúbu. „Meðferðin á
föngum í Guantanamo virðast hafa
orðið til þess að stjórnvöld í nokkr-
um ríkjum telji að ómannúðleg með-
ferð á föngum sé nú álitin viðun-
andi.“
Mannréttindi skert í
nafni þjóðaröryggis
Stjórnvöld á Vesturlöndum sæta gagnrýni í ársskýrslu
mannréttindasamtakanna Amnesty International
London. AFP.
TONY Blair, forsætisráðherra
Bretlands, skipaði í gær Alist-
air Darling samgönguráðherra
en Stephen
Byers, sem
gegndi því
embætti, sagði
af sér í fyrra-
dag.
Við af Dar-
ling, sem farið
hefur með at-
vinnu- og eftir-
launamál, tek-
ur Andrew
Smith en hann hefur gegnt ráð-
herraembætti í fjármálaráðu-
neytinu. Eftirmaður hans þar
er Paul Boateng og er hann
fyrsti blökkumaðurinn til að
gegna ráðherraembætti í Bret-
landi.
Darling, sem er tæplega
fimmtugur að aldri, er sagður
náinn bandamaður Gordons
Browns fjármálaráðherra en
hann vill aftur fara hægar í sak-
irnar varðandi evruaðild en
Blair. Er þess beðið með nokk-
urri eftirvæntingu hvernig
Darling reiðir af í starfinu en
það er ekki talið mjög öfunds-
vert, einkanlega vegna
ástandsins á bresku járnbraut-
unum.
Darling
nýr sam-
göngu-
ráðherra
London. AFP.
Alistair
Darling