Morgunblaðið - 20.10.2002, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20. OKTÓBER 2002 33
ius, Dominique Strauss-Kahn og Martine Aubry
í broddi fylkingar, vill halda áfram að endurnýja
flokkinn, ekki ósvipað og gerðist með t.d. breska
Verkamannaflokkinn. Ekki síður horfa þessir
fulltrúar til þýskra og norrænna jafnaðarmanna í
leit að fyrirmynd. Aðrir vilja að flokkurinn taki
snarpa vinstribeygju. Helsti leiðtogi þess hóps er
Henri Emmanuelli. Búa þessar tvær fylkingar
sig nú undir mikil átök á næsta flokksþingi er
haldið verður í borginni Dijon á næsta ári.
Raunar má finna sögulegar hliðstæður við
þessa þróun. Á sjötta, sjöunda og áttunda ára-
tugnum sveiflaðist flokkurinn frá því að vera til
vinstri við marxista – þegar hann var utan stjórn-
ar – yfir í að fylgja fremur raunsærri miðjustefnu
í ríkisstjórn.
René Remond, prófessor og forseti frönsku
Stjórnmálafræðistofnunarinnar, sem m.a. rekur
Sciences Po, segir kosningabaráttu sósíalista
hafa verið hálfgert slys. „Það er hins vegar ekki
hægt að líta framhjá því að sósíalistar hafa misst
sambandið við valdagrundvöll sinn, kjósendur á
hefðbundnum iðnaðarsvæðum. Þessir kjósendur
sátu heima eða kusu Þjóðarfylkinguna, færðu sig
frá sósíalistum til hægri öfgamanna án nokkurra
vandræða. Það er því ekki nema von að sósíal-
istar spyrji sig hvort þeir eigi að halda í
jafnaðarstefnuna eða færa sig til vinstri,“ sagði
Remond.
Þingmaður Sósíalistaflokksins tók í svipaðan
streng, sagði ósigurinn nú frábrugðinn því sem
gerðist t.d. 1993 er sósíalistar biðu einnig ósigur.
Þá hefði ríkisstjórn þeirra verið í vörn vegna
fjölmargra hneykslismála. Nú hefðu flestir haft á
tilfinningunni að stjórnin stæði sig vel, t.d. hefði
verið farið að draga úr atvinnuleysi. „Það gerir
ósigurinn enn sárari. Við verðum að horfast í
augu við að hugsanlega hafi þetta ekki verið slys.
Við verðum að spyrja okkur hvað felist í því að
vera sósíalisti þannig að hægt sé að endurlífga
flokkinn,“ sagði þingmaðurinn. Hann sagðist
óttast að barátta um völd milli áhrifamanna í
flokknum myndi gera að verkum að menn
gleymdu því sem máli skipti, nefnilega stefnu
flokksins.
Raffarin
fylgir varfær-
inni stefnu
Á meðan sósíalistar
velta fyrir sér framtíð
sinni hefur ríkisstjórn
Raffarins styrka
stöðu. Raffarin var
með öllu óþekktur er
hann var skipaður forsætisráðherra og jafnvel
margir franskir sérfræðingar, er fylgjast dag-
lega með stjórnmálum, vissu ekki hver hann var
þegar hann var skipaður í embættið. Hann þykir
hins vegar hafa staðið sig vel, þykir alþýðlegur
og nær vel til almennra kjósenda með málflutn-
ingi sínum. Í upphafi var því haldið fram að hann
yrði eins konar strengjabrúða þeirra Chiracs og
Alains Juppés, fyrrverandi forsætisráðherra,
sem talinn hefur verið líklegasti arftaki Chiracs.
Nú segja margir að ef Raffarin heldur sínu striki
geti hann ógnað Chirac í lok kjörtímabilsins.
Gerð hefur verið sú breyting á stjórnarskrá að nú
er kosið til embættis forseta á fimm ára fresti í
stað sjö ára áður en jafnframt getur forseti boðið
sig fram oftar en tvisvar.
Stjórn Raffarins virðist ætla að fylgja varfær-
inni stefnu og ekki hafa verið boðaðar neinar
grundvallarbreytingar frá stefnu síðustu stjórn-
ar. Áhersla á löggæslu og öryggismál hefur verið
aukin og sömuleiðis hefur stjórnin boðað aukin
útgjöld til varnarmála. Frakkar hafa á síðustu
árum lagt niður herskyldu í áföngum og byggt
upp atvinnuher þess í stað. Er markmiðið að
hann verði betur í stakk búinn í framtíðinni en nú
er raunin til að takast á við verkefni utan landa-
mæra Frakklands.
Í fjármálaráðuneyti Frakklands segja menn
að ætlunin sé að fylgja svipaðri stefnu varðandi
einkavæðingu og gert hefur verið undanfarna tvo
áratugi. Hlutur franska ríkisins í flestum iðnfyr-
irtækjum hefur þegar verið seldur og þar sem
ríkið á enn hlut er hann yfirleitt einungis á bilinu
15–30 prósent. Ætlunin er að draga ríkið alfarið
út úr atvinnulífinu en þó ekki að selja eignarhlut
ríkisins í fyrirtækjum fyrr en aðstæður á mark-
aði eru hagstæðar. Þá taka menn fram að ríki
kunni að þurfa að sinna ákveðnu hlutverki í iðn-
aði áfram t.d. þegar kemur að því að ýta undir
rannsóknir og þróun. Hvað þjónustufyrirtæki í
eigu ríkisins varðar, s.s. orkuveitur og járnbraut-
ir, er það stefna stjórnar Raffarins að einkavæða
þegar það getur stuðlað að betri þjónustu. Það er
þó einungis sagt koma til greina á þeim sviðum
þar sem samkeppni er fyrir hendi. Taka má
dæmi af járnbrautakerfinu, sem nú er alfarið í
eigu ríkisins. Franskir embættismenn segja að
til greina komi að einkavæða ákveðna þætti og
nefna vöruflutninga á milli ríkja þar sem á næsta
ári verður að leyfa erlenda samkeppni vegna til-
skipana ESB. Frakkar hafa fylgst grannt með
reynslu Breta á þessu sviði og segja niðurstöð-
una að til greina komi að selja ákveðnar leiðir í
lestarkerfinu. Hins vegar virðist ljóst að sjálft
brautakerfið verði að vera áfram í eigu ríkisins.
Greinilegt er á öllu að ætlun stjórnarinnar er
að fara varlega í hlutina. Aðstæður á mörkuðum
eru erfiðar og sannfæra verður stéttarfélög um
ágæti þess að selja hlut ríkisins í fyrirtækjum
eða setja þau á markað. „Aðalatriðið er að það
þjóni hagsmunum fyrirtækisins að ríkið minnki
hlut sinn. Ef sala á hlut ríkisins myndi valda erf-
iðleikum á markaði kjósum við frekar að bíða,“
sagði embættismaður.
Einhver róttækasta breyting sem ríkisstjórn
Jospins knúði í gegn var að koma á lögskyldri 35
stunda vinnuviku. Stjórn Raffarins hyggst ekki
hverfa frá þeirri stefnu í grundvallaratriðum en
stefnir þó að því að sníða ýmsa annmarka af nú-
verandi fyrirkomulagi.
Þegar lögin um 35 stunda vinnuviku voru sett
árið 1998 var megintilgangur þeirra að draga úr
atvinnuleysi, sem er stórfellt vandamál í Frakk-
landi, ekki síst meðal ungs fólks. Alls eru nú 2,27
milljónir Frakka án atvinnu og er fjórðungur at-
vinnulausra yngri en 25 ára. Samhliða fækkun
vinnustunda var einnig ákveðið að styrkja þau
fyrirtæki er réðu fólk yngra en 25 ára í vinnu.
Fyrirtæki fengu átján mánuði til að laga sig að
hinu breytta fyrirkomulagi og tóku lögin gildi
hinn 1. janúar 1998.
Það er mat franska vinnumálaráðuneytisins að
300 þúsund ný störf hafi orðið til vegna þessarar
löggjafar. Lögin eru hins vegar umdeild og eru
aðilar vinnumarkaðarins ósáttir við að breyting
sem þessi hafi verið gerð með lagasetningu en
ekki í samningum á milli vinnuveitenda og at-
vinnurekenda. Þá þykja lögin flókin í fram-
kvæmd. Hins vegar hefur markmið þeirra náðst
að nokkru leyti og nú vinna alls 6 milljónir
Frakka styttri vinnuviku en 36,5 stundir af alls
26 milljónum manna á vinnumarkaði.
Það sem ríkisstjórn Raffarins hefur í hyggju
er að gera kerfið sveigjanlegra, ekki síst þegar
kemur að yfirvinnumörkum. Lögin þykja til
dæmis hafa bitnað á láglaunafólki sem ekki á
þess kost að auka tekjur sínar með meiri vinnu.
Sem stendur er hámark yfirvinnu í fyrirtækjum
þar sem starfa fleiri en tuttugu 120 stundir á ári
en ætlunin er að breyta því í 180 stundir á ári og
jafnvel meira ef samkomulag næst um slíkt í
kjarasamningum. Þá hefur verið mjög erfitt að
framfylgja yfirvinnumörkunum í mörgum at-
vinnugreinum.
Það sem veldur stjórninni hins vegar hvað
mestum áhyggjum er að lögin hafa síst orðið til
að auka samkeppnishæfni Frakka á alþjóðavett-
vangi. Samkvæmt nýlegri könnun eru Frakkar í
tólfta sæti meðal Evrópuríkja þegar kemur að
samkeppnishæfni.
Morgunblaðið/RAXNorðurnámuver við Tungnaá.
Lengi vel var at-
vinnuleysi það sem
flestir Frakkar
nefndu er þeir voru
spurðir um það í
skoðanakönnunum
hvert ætti að vera
helsta verkefni
stjórnmálamanna. Á
síðustu misserum er
það hins vegar ann-
að mál sem franska
þjóðin hefur haft
meiri áhyggjur af,
nefnilega vaxandi
ofbeldi og glæpir,
ekki síst meðal ung-
menna.
Laugardagur 20. október