Morgunblaðið - 24.11.2002, Qupperneq 10

Morgunblaðið/Kristi
Þ
AÐ voru mikil viðbrigði fyrir Halldór
Ásgrímsson, utanríkisráðherra og
formann Framsóknarflokksins, að
þurfa að draga sig tímabundið í hlé í
síðasta mánuði frá hringiðu stjórn-
málanna til þess að glíma við nær-
göngulli andstæðing. Að þessu sinni
snerist baráttan um að ná aftur heilsu.
Halldór fór í aðgerð 15. október sl. eftir að hann
hafði greinst með krabbamein í blöðruhálskirtli.
Aðgerðin gekk vel. Það tókst að fjarlægja meinið
og síðan hann kom úr veikindaleyfi í byrjun vik-
unnar hefur hann átt viðræður við Josef Bonnici
viðskiptaráðherra Möltu, ásamt því að opna form-
lega verksmiðju Pharmaco á Möltu, og sótt leið-
togafund NATO í Prag.
Halldór virðist því ekki vígmóður eftir veikindin,
þótt þetta hafi verið erfiður tími. „Þetta var mikil
aðgerð og ég gerði mér ekki alveg grein fyrir um-
fanginu í upphafi,“ segir hann. „En eftir að ég átt-
aði mig á því, á meðan ég beið eftir aðgerðinni, má
segja að allt hafi gengið snurðulaust fyrir sig. Það
kom í ljós að krabbameinið var staðbundið og þar
sem aðgerðin gekk mjög vel, fór allt á besta veg.
Engu að síður er ljóst að það tekur nokkurn tíma að
jafna sig eftir svona aðgerð. Nú hef ég þó náð góð-
um styrk og er fullfær um að koma til starfa á nýjan
leik.“
Ég var afskaplega heppinn
Sjúkdómurinn greindist fyrir tilviljun í gegnum
blóðsýni við reglubundið eftirlit. „Það sýnir að karl-
menn á mínum aldri þurfa að láta fylgjast með
þessum hlutum,“ segir Halldór. „Ef blóðsýnið hefði
ekki verið tekið hefði þetta alveg eins getað dregist
í nokkur ár. Þá kann að vera að það hefði verið of
seint.“
Nú segist Halldór ekki vera í meiri áhættu, en
hver annar í þjóðfélaginu. En það var óþægilegt að
fá tíðindin á sínum tíma. „Það er með mig eins og
aðra að auðvitað hrekkur maður við. En við nánari
umhugsun, þá sér maður að krabbamein er því mið-
ur alls staðar í kringum okkur og þar er enginn
undanskilinn, þó öllum finnist sem þeir hljóti sjálfir
að sleppa. Þetta var vissulega áfall, en maður getur
verið þakklátur fyrir að það greinist á því stigi að
það sé viðráðanlegt. Ég var afskaplega heppinn.“
Þegar Halldór vaknaði eftir svæfinguna byrjaði
hann á því að spyrja: „Var aðgerðin framkvæmd?“
Honum hafði verið sagt að ef ástandið væri verra
en útlit var fyrir, þá yrði engin aðgerð og hann
þyrfti að fara í geisla. „En ég var skorinn og það
voru fyrstu gleðifréttirnar sem ég fékk.“
Hef gengið á hverjum degi
Halldór segir að umönnunin sem hann hafi feng-
ið hjá læknum og hjúkrunarfólki hafi verið frábær,
og hann sé afskaplega þakklátur öllu því fólki sem
komið hafi að veikindum sínum. „Það eru margir
tugir, sem hafa hjálpað mér með einum eða öðrum
hætti,“ segir hann. „Maður verður þess áskynja
hvað ein aðgerð er í raun mikið mál í heilbrigð-
iskerfinu og hvað við eigum hæft fólk á þessu sviði.“
Eftir aðgerðina notaði Halldór tímann vel til að
hvílast, hreyfa sig og safna kröftum. „Ég hef gengið
á hverjum einasta degi frá því aðgerðin var fram-
kvæmd. Mér var skipað að standa á fætur strax
daginn eftir og ég hef smátt og smátt getað aukið
hreyfinguna og öðlast góðan styrk á því. Ég hef
verið heima, í nokkra daga í ráðherrabústaðnum á
Þingvöllum og svo hef ég verið í nokkra daga á
Möltu, en ég skal játa það að það hefur ekki alltaf
verið auðvelt að standa utan við hringiðuna.“
Maður á engan annan kost
Halldór þekkir varla annað en að standa í hring-
iðunni miðri eftir að hafa setið á þingi nokkurn veg-
inn óslitið frá árinu 1974 eða frá því hann var 26 ára.
„Ég hef aldrei vanist löngum fríum og aldrei verið
lengi í burtu, en ég varð að sætta mig við það núna.
Þó fylgdist ég að sjálfsögðu með fréttum daglega
og vissi hvað væri að gerast í samfélaginu. Maður á
engan annan kost en að gefa sér tíma í þetta. Mér
var gerð grein fyrir því strax í upphafi að það
myndi aðeins koma niður á mér sjálfum og störfum
mínum í framtíðinni, ef ég gæfi mér ekki nokkurn
tíma í batann. Þessu hef ég farið eftir.“
Að sögn Halldórs hefur hann fengið góðan stuðn-
ing víða að úr samfélaginu, ótrúlegan stuðning
raunar, og fjölskyldan staðið þétt með honum, sem
hann er þakklátur fyrir. Þá hefur hann fengið
þakkir frá fólki, sem einnig hefur glímt við krabba-
mein í blöðruhálskirtli, fyrir að fjalla um veikindi
sín opinberlega. Það geri öðrum sem standi í svip-
uðum sporum auðveldara fyrir.
„Þetta er viðkvæmt mál hjá karlmönnum, m.a.
vegna aukaverkana, og í mínu tilviki var ekki um
annað að ræða en að tala um þetta mál eins og það
er. Ég tel það skipta miklu máli varðandi öll veik-
indi að hægt sé að ræða þau opinskátt og ég vona að
það geti hjálpað öðrum.“
Alvarleg veikindi eru oft þroskasaga. „Auðvitað
byrjar maður að hugsa um ýmislegt á annan hátt.
Maður gerir sér betur grein fyrir því að lífið er ekki
endalaust og hættan á sjúkdómum er fyrir hendi,
eins og hjá öðru fólki. Þá lærir maður ennþá betur
að meta gott heilbrigðiskerfi og vináttu og styrk
þeirra sem manni þykir vænst um.“
Þarf sátt um heilbrigðiskerfið
Halldór vill þó ekki segja að þessi reynsla hafi
breytt sýn sinni á heilbrigðiskerfið. „En ég er sann-
færðari en áður um að við séum á réttri leið og það
þurfi áfram að hlúa að öflugu heilbrigðiskerfi, sem
sé opið fyrir alla landsmenn án teljandi endur-
gjalds.“
Hann hefur ákveðnar skoðanir á þeim deilum
sem risið hafa um heilsugæsluna og náð hafa há-
punkti með uppsögnum heilsugæslulækna á Suð-
urnesjum. „Það liggur alveg ljóst fyrir að heilbrigð-
iskerfið þarf mikla fjármuni og kemur til með að
þurfa þá um langa framtíð. Þar verða alltaf þarfir
sem ekki tekst að uppfylla og spurningin um for-
gangsröðun verður stöðugt áleitnari. Sífellt eru að
koma til sögunnar ný lyf, ný tæki og nýir mögu-
leikar í baráttunni við sjúkdóma, sem áður var ekki
hægt að ráða við.
Við þurfum á því að halda að það sé sátt um heil-
brigðiskerfið. Við þurfum líka á sanngirni sam-
félagsins að halda í garð heilbrigðisstarfsfólksins.
Svo þarf að ríkja sanngirni hjá því fólki í garð þess
kerfis sem hefur verið byggt upp. Ég tel t.d. fráleitt
að breyta heilsugæslunni, eða grundvallarþáttum í
heilsugæslunni vegna verkfalla á vinnustöðunum.
Með því er ég ekki að segja að ekki komi til álita að
gera breytingar á ýmsu í heilbrigðiskerfinu. Við
hljótum alltaf að vera opin fyrir því. En það er ekki
rétta leiðin að gera það í gegnum vinnustöðvanir og
blanda því inn í kjarabaráttu eins og mér finnst að
sumir heilsugæslulæknar hafi gert. Það verður að
gera það eftir eðlilegum leiðum utan kjarabarátt-
unnar.“
Þingmaður Reykvíkinga
Halldór Ásgrímsson stendur á krossgötum í
fleiri en einum skilningi, því í næstu kosningum
kveður hann Austurland og fer í framboð í Reykja-
vík. Hann segir blendnar tilfinningar fylgja því.
„Ég kem til með að sakna félaga minna á Austur-
landi, en þó er ljóst að sem formaður flokksins kem
ég til með að vinna áfram með þeim af fullum krafti.
Á hinn bóginn hlakka ég mikið til að takast á við ný
viðfangsefni í Reykjavík.“
Halldór er öllum hnútum kunnugur í borgarsam-
félaginu. „Ég hef verið lengi í stjórnmálum og lengi
ráðherra og því hefur viðvera mín verið mikil í
Reykjavík. Við stofnuðum okkar fyrsta heimili þar
árið 1967, efst í Árbæjarhverfinu, og höfum síðan
búið þar og í Breiðholtinu. Viðvera okkar á Höfn í
Hornafirði hefur ekki verið jafnmikil og við reikn-
uðum með í upphafi, þó við höfum verið þar með
annan fótinn.“
Halldór telur sig því hafa góðan grundvöll til
þess að takast á við þau viðfangsefni sem fylgja
þingmennsku í Reykjavík. „Ég hef alltaf verið
þeirrar skoðunar að við verðum að búa vel að okkar
höfuðborg og jafnframt landsbyggðinni og talið það
hvimleitt hversu oft hefur verið togstreita þar á
milli. Ég tel hagsmuni Reykjavíkur og landsbyggð-
arinnar fara saman. Við munum ekki eiga sterka
höfuðborg nema eiga sterka landsbyggð. Og lands-
byggðin verður heldur ekki sterk nema með öflugri
höfuðborg.
Það er alveg ljóst að höfuðborgin þjónar lands-
byggðinni í mjög ríkum mæli. Höfuðborgarbúar
eru flestir hverjir ættaðir eða upprunnir úti á landi
og eiga sína forfeður úr sveit, þannig að tilfinn-
ingatengslin eru meiri en orðræðan bendir til.“
Ekki einkamál Austfirðinga
Halldór telur að þarna á milli eigi ekki að vera
kapp heldur skilningur. Það sé t.d. ljóst að mik-
ilvægt sé að bæta samgöngukerfið á höfuðborg-
arsvæðinu, en þar með eigi ekki að hætta sam-
göngubótum úti á landi. Þarna verði að ríkja
jafnræði og menn verði að sýna báðum sjónarmið-
um skilning.
„Ég sem formaður í stjórnmálaflokki hlýt að líta
á þau sjónarmið og kem ekki til starfa í Reykjavík
til að gleyma öllu sem ég hef upplifað og staðið fyrir
á landsbyggðinni, fæddur þar, uppalinn og verið
þar lengi í störfum sem þingmaður. En ég hef aldr-
ei unnið sem landsbyggðarþingmaður gegn höfuð-
borginni. Ég hef alltaf reynt að taka tillit til sjón-
armiða borgarbúa í mínu starfi.“
Hann nefnir sem dæmi þá vinnu sem farið hafi í
uppbyggingu stóriðju á Austurlandi. „Það er mikill
misskilningur að álíta að þær framkvæmdir séu
Fundur framkvæmdas
sætisráðherra og utan
Morgunblaðið/Kristinn
Siv Friðleifsdóttir umhverfisráðherra og Guðni Ágústsson landbún-
aðarráðherra ásamt flokksbróður sínum og formanni.
Aldrei vanist
löngum fríum
10 B SUNNUDAGUR 24. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ