Morgunblaðið - 27.02.2003, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. FEBRÚAR 2003 B 9

























































































NVIÐSKIPTI ATHAFNALÍF
við ráðstefnugesti. Deildarforseti hönn-
unar- og arkitektúrdeildar LHÍ, Halldór
Gíslason, sagði engan vafa vera á því að
hönnun auki afköst fyrirtækja og skapi
þannig peninga, þótt það sé ekki til-
gangur hönnunarinnar í sjálfu sér. Hann
segir að sífellt fleiri fyrirtæki leggi
áherslu á hvers konar hönnun í sínum
rekstri.
Vöruhönnuðir útskrifaðir í vor
Í vor útskrifar Listaháskóli Íslands
fyrstu vöruhönnuðina
hérlendis. Spennandi
verður að fylgjast með
hvernig þeim reiðir af
úti á vinnumarkaðn-
um. Ætla mætti að sú
vakning sem orðið
hefur um mikilvægi
góðrar hönnunar vara
ætti að gefa hópnum
byr undir báða vængi.
Þeir vindar sem nú
leika um viðskipta-
heiminn benda til þess
að hönnun sé meira
áhersluatriði en áður.
Stjórnendur gera sér
grein fyrir því að fyr-
irtæki þarf að leggja
áherslu á sköpun og
frumkvæði einstak-
lingsins. Menntaðir
hönnuðir hljóta því að
vera mikilvægir
starfskraftar fyrir nú-
tímafyrirtæki.
„Við erum sífellt að
fást við að líma fólk saman eftir að búið
er að brjóta það í sundur í skólakerfinu,“
sagði Hilmar Janusson hjá Össuri þegar
hann ræddi um gildi hönnunar fyrir Öss-
ur á alþjóðavettvangi. Hann sagði að hjá
fyrirtækinu ynnu hönnuðir, tæknimenn
og markaðsmenn saman að því að full-
vinna hugmyndir. Hann tjáði ráðstefnu-
gestum að þessi samvinna væri oft erfið
í byrjun þar sem fólk kæmi úr ólíku um-
hverfi og mismikil áhersla væri lögð á
skapandi hugsun í náminu.
Samkrull viðskipta
og hönnunar gefur góða raun
Í spjalli við blaðamann sagði Þórir
Hrafnsson, kynningar- og markaðsstjóri
Háskólans í Reykjavík, að samstarfs-
verkefni skólans við Listaháskóla Ís-
lands hefði gefist afar vel og nemendur
beggja skóla ánægðir með árangurinn.
Afrakstur verkefnisins var kynntur, m.a.
á síðum Morgunblaðsins fyrir nokkrum
vikum. Það gekk út á það að nemendur í
vöruhönnun annars vegar og viðskipta-
fræði hins vegar voru látnir fullvinna
vöru. Hugmyndavinna, hönnun og mark-
aðssetning var unnin í sameiningu. Hall-
dór Gíslason hjá LHÍ segir að framhald
verði á verkefnum sem þessum enda sé
hafi báðir hópar verið hæstánægðir með
árangurinn.
Ljóst má vera af öllu því sem hér hef-
ur verið stiklað á að hæfileikar ein-
staklingsins skipta mestu vilji fyrirtæki
standa sig í samkeppni og ná árangri.
Sköpun og frumleiki verða að vera
áhersluatriði í rekstri ekki síður en
markaðssetningu og auglýsingum. Þar
kemur einmitt hönnunin inn í sem tengir
þessar ágætu ráðstefnur saman. Hönnun
snýst um að líta á hlutina öðruvísi og
finna lausnir á ýmsum málum, t.d. skipu-
lagi vinnurýmis eða uppsetningu kynn-
ingarefnis.
Hugur – hönnun – hagnaður
Fyrirsögnin í línunni hér að ofan sýnir
niðurstöðu tilraunar blaðamanns til að
draga efni þessara þriggja ráðstefna
saman í þrjú orð. Umfjöllunarefnin eru
vitanlega flóknari en svo að þau megi
setja fram með þessum hætti. Þó er lík-
legt að boðskapurinn komist vel til skila
á þennan hátt, dæmi hver fyrir sig.
Ljóst má vera að nýir straumar í fyr-
irtækjarekstri eru oft eins og tískubylgj-
ur, koma og fara. Úr umfjöllun þessara
ráðstefna má þó miklu frekar lesa nokk-
urs konar þáttaskil. Viðskiptalífið er að
taka breytingum og fyrirtækin eru ekki
lengur í brennidepli heldur einstakling-
arnir sem mynda þau. Hæfileikar hvers
og eins eru nú það sem skiptir máli. Al-
þjóðavæðing, upplýsingaflæði og geysi-
mikil samkeppni á flestum sviðum móta
breytt landslag fyrirtækja.
Hönnun er orðin stór þáttur í starf-
semi fyrirtækja sem vilja hafa mögu-
leikann á að skera sig úr og greina þann-
ig sína framleiðslu frá öðrum svo eftir sé
tekið.
r straumar
gann enn meira að en nú er gert. Að skapa sér sérstöðu er talið lyk-
ja að auknum árangri og þar með hagnaði
eyrun@mbl.is
ð við sögu hjá fyr-
r að vera fremst á
sar ólíku, en þó
ðstefnunum þrem-
st að rauði þráð-
þessa umfjöllun
frömuða og hönn-
kiptir máli og hann
með því að nýta
s starfsmanns hjá
mikilvægar „eign-
ætustu.
arkjól …
ó?
inn Jonas Ridd-
ukku á fyrirlestri
num en viðtal við
unblaðinu hinn 7.
gar Ridderstråle
na harðnandi sam-
nlínis nauðsynlegt
að fyrirtæki skeri sig úr. Hann segir að
á þessum tímum aukins upplýsingaflæðis
sé mikilvægast að fyrirtæki búi yfir
þekkingu sem enginn annar getur búið
yfir. Það verði einungis gert með því að
hafa hæfileikaríkt fólk innanborðs og
með því að festast aldrei í sama farinu.
Þéttsetinn salur Háskólabíós hreifst af
afar sérstæðri framsetningu Ridder-
stråle. Hann kom gestum margsinnis á
óvart með því t.d. að skríða eftir gólfinu,
leggjast svo á það og halda áfram með
fyrirlesturinn láréttur nokkra stund.
Síðar skellti hann upp mynd af Richard
Branson, stofnanda og stjórnanda Virg-
in-samsteypunnar á flennistórann skjá-
inn. Myndin var sannarlega „öðruvísi.“
Hún sýndi Branson íklæddan brúðarkjól
en Ridderstråle vildi með þessu benda á
dæmi um stjórnanda sem vegnað hefur
einstaklega vel, og hagnast á athyglinni
sem hann fær fyrir það að vera öðruvísi
en aðrir forstjórar.
Flissbylgja gekk um salinn og gestir
veltu því fyrir sér hvort þetta væri það
sem koma skyldi, hvort stjórnendur
þurfi virkilega að gjörbylta ímynd sinni
og troða upp á skemmtunum til að að ná
til fólks. Sá var þó ekki boðskapur Ridd-
erstråle. Hann vildi einungis benda á að
til að ná árangri þarf skapandi hugsun
og áræði. Hann vildi benda á að sérstaða
felst ekki endilega í því að vera töff,
heldur í því að gera eitthvað sem engum
öðrum dettur til hugar að gera.
Blaðamanni varð þarna hugsað til þess
þegar hann staldraði við bás einn á
Agora-sýningunni á liðnu ári. Starfs-
menn fyrirtækisins voru allir klæddir í
bláar Hawai-skyrtur að hætti stofnanda
þess, sem vakið hefur athygli fjölmiðla
fyrir þennan óvenjulega fatnað. Þarna
var fyrirtækið að nýta sér sérstæðan
fatasmekk stjórnandans, og starfsmenn
náðu að gera úr honum eins konar vöru-
merki fyrirtækisins. Sérstaða fyrirtækis
getur þannig jafnvel falist í því að vera
bara soldið púkó.
Sérstaða getur falist
í starfsanda
Umfjöllunarefni ráðstefnu FVH á ís-
lenska þekkingardeginum var fyrir-
tækjamenning og innri markaðssetning.
Í fyrstu virðist þetta efni kannski ekki
tengjast yfirskrift ÍMARK dagsins ýkja
mikið, en gerir það þó.
FVH fékk Michael
Thystrup til að flytja
gestum þekkingar-
dagsins erindi um
hugbúnaðarfyrirtækið
SAS (ekki flugfélagið),
þar sem hann er sölu-
stjóri. Rauður þráður í
máli hans var mikil-
vægi þess að fyrirtæki
hugi að innra starfi og
að þau geri sér grein
fyrir því að þar eru
þau í samkeppni líka.
Ekki um neytendur
heldur um hæft starfs-
fólk. Með því að bjóða
upp á aðlaðandi innra
starf geta fyrirtækin
auðveldar laðað að sé
hæfileikaríkt starfs-
fólk og haldið í það.
Fyrirlestur Thyst-
rup rímar í raun við
kenningar Ridderst-
råle, þótt framsetning-
in sé önnur. SAS framleiðir hugbúnað
fyrir mörg af stærstu fyrirtækjum
heims. Á þeim markaði ríkir mikil sam-
keppni en SAS hefur tekist að skera sig
úr. Starfsmannavelta er ein sú lægsta
sem um getur í þessum geira, eða innan
við 5%, sem telst afar lítið og er sér-
staðan ekki síst fólgin í því. Að mati
Thystrup er starfsfólkið það sem
máli skiptir en ekki endilega
tæknin. Flestir geta boðið upp
á jafngóða hugbúnaðartækni,
upplýsingarnar eru fyrir hendi
og margir aðrir en SAS geta
skapað þekkingu á þessu sviði.
En það geta ekki allir státað af
samhentum hópi starfsmanna í
sérflokki. SAS fyrirtækið er
raunar afar sérstakt hvað þetta
varðar því t.d. er leikskóli inn-
an veggja þess og starfsmenn
sameina því fjölskyldulíf og
vinnuna og fyrirtækið uppsker
ánægðari einstaklinga. Að sögn
Thystrup er það sköpunargáfa
hvers og eins starfsmanns og sér-
stæðir hæfileikar sem eru það eina
sem fellur ekki í verði samfara nið-
ursveiflu í efnahagslífi.
Finnland framarlega
í vöruhönnun
Hönnunarráðstefnan í Norræna húsinu
var fjölsótt en meðal fyrirlesara var hinn
finnski Pekka Korvenmaa sem er pró-
fessor í hönnun við Listaháskólann í
Helsinki. Hann fjallaði um stefnu
Finna í hönnunarmálum og það
hvernig tekist hefði að byggja upp
blómlega atvinnugrein á síðustu
áratugum. Hann sagði mikinn
vöxt hafa verið í Finnlandi á
sviði vöruhönnunar og iðn-
hönnunar að undanförnu. Næg-
ir að benda á fyrirtæki eins og
Nokia sem hefur varið gríð-
armiklu fé til uppbyggingar og
vöruhönnunar og vegnað sérlega
vel. Finnska ríkið hefur stutt dyggilega
við bakið á menntun hönnuða og er
Finnland talið mjög framarlega á því
sviði. Í huga Korvenmaa virtist enginn
vafi á því að hönnun hefði átt sinn þátt í
að byggja upp atvinnvinnulíf í Finnlandi
að nýju eftir djúpa efnahagslægð í upp-
hafi tíunda áratugarins.
Góð hönnun styttir
vöruþróunartíma
Össur er eitt þeirra íslensku fyrirtækja
sem hafa látið til sín taka á erlendri
grundu og eru þekkt fyrir áherslu á
vöruþróun og hönnun. Hilmar Janusson
segir að áherslan á hönnun sé komin til
vegna þess hve mikilvægt það sé fyrir
fyrirtækið að stytta tímann sem það tek-
ur að koma hugmyndum á markað.
Ávinningur góðrar hönnunar sé seljan-
leiki og hagkvæmni. Hann sagði á ráð-
stefnunni að hönnun væri sá þáttur sem
mestu skipti varðandi þróun vara til út-
flutnings. „Styttri vöruþróunartími er al-
gjört lykilatriði í því kapphlaupi sem
samkeppni fyrirtækja er,“ sagði Hilmar
..................
Þ e i r v i n d a r s e m n ú
l e i k a u m v i ð s k i p t a -
h e i m i n n b e n d a t i l
þ e s s a ð h ö n n u n s é
m e i r a á h e r s l u a t r i ð i
e n á ð u r. S t j ó r n -
e n d u r g e r a s é r g r e i n
f y r i r þ v í a ð f y r -
i r t æ k i þ a r f a ð
l e g g j a á h e r s l u á
s k ö p u n o g f r u m -
k v æ ð i e i n s t a k -
l i n g s i n s .
..................
á
rým-
ýjar
ð
yst-
er til
það
ra að
-
fyrir
nskr-
lls
r nýtt
g til-
órn-
lly McBeal
Reuters
Hönnun vinnu-
staða er mik-
ilvæg fyrir fyr-
irtæki og opin
rými eru að
verða algengari.
Á lögfræðistofu
Ally McBeal nota
t.d. allir sömu
snyrtinguna,
óháð kyni og
stöðu.
enda og á milli deilda minnir óneitanlega á þáttinn
um lögfræðingapíslina Ally McBeal og félaga henn-
ar á lögfræðistofunni. Þau eiga sér reyndar sínar
eigin skrifstofur en snyrtiaðstaðan er öll í einu
rými og hana notar allt starfsfólkið, óháð kyni og
stöðu. Eins og aðdáendur þáttarins hafa vafa-
laust veitt athygli þá eru ákvarðanir oftar en ekki
teknar við þessar mjög svo óformlegu aðstæður
en ekki í þar til gerðum fundarherbergjum.
Líklega væru ekki öll fyrirtæki tilbúin að taka
upp Ally McBeal-stefnuna í snyrtingarmálum
en flestir geta þó tekið undir að þar sé í það
minnsta gefin ákveðin fyrirmynd í þessum
málum. Starfsmenn hittast svo jafnan að
vinnu lokinni og láta amstrið líða úr sér með
því að dilla mjöðmunum á dansgólfi veitinga-
staðar í sama húsi, líkt og starfsmenn Marels
hafa nú tök á að gera með því að púla saman
í líkamsræktarstöð sinni í Garðabænum.