Morgunblaðið - 23.03.2003, Blaðsíða 9

islegt sem myndi ekki birtast í öðrum fjöl-
miðlum.“
Margir sem hafa verið að blogga líta á bloggið
sem sín einkaskrif sem engum komi við. Þeir
telja að í blogginu geti þeir leyft sér að segja allt
sem þeim þóknast. Jafnframt eru þeir sér með-
vitandi um að það eru margir að lesa skrifin
þeirra. Í þessari stöðu felst ákveðin mótsögn.
„Við erum ennþá föst í gömlum skilgreiningum á
því hvað er einka og hvað er opinbert sem þessi
miðill neyðir okkur til að endurskoða,“ segir Már.
„Það eimir ennþá eftir af þeirri hugsun að blogg-
arar geti sagt það sem þeim sýnist á Netinu. Þeir
hugsa sem svo: Meðan ég þarf ekki að horfast í
augu við fólkið sem les skrifin mín er mér sama.“
Már segir að í upphafi bloggsins hafi myndast
innansveitarhúmor milli vefleiðara 5–10 manna
hóps. „Þeir skrifuðu stórkallalega og fjálglega og
notuðu stundum gróft orðbragð og réðust jafnvel
harkalega á einstaka manneskjur, sérstaklega þá
sem gagnrýndu skrif þeirra. Þeim fannst líka
„saklaust“ að níða fólk sem þeir héldu að myndu
aldrei heimsækja síðuna þeirra. Röksemdafærsl-
an hjá þeim var þessi: „Hey … þetta er bara
einkasamtal, þess vegna er þetta í lagi, verið þið
ekki að skipta ykkur af þessu.“ Þeir áttuðu sig
ekki á því að það eru til leitarvélar sem finna
ótrúlegustu hluti. Menn eru þó held ég farnir að
skilja að það verður að gæta almenns siðgæðis í
skrifunum.“
Þetta var fólk sem lagði sig fram um að vera
einlægt í vefleiðurum sínum en uppskar stundum
ónotalegar athugasemdir þeirra sem lásu leið-
arana og jafnvel hótanir.
Svo virðist sem þeir bloggarar sem eru þekktir
í samfélaginu eigi slíkar árásir fremur á hættu.
Menn hafa líka hætt að blogga vegna þess að
aðrir tóku skrif þeirra of alvarlega og vitnuðu í
bloggið í opinberum fjölmiðli. Sjálfir litu þeir svo
á að bloggið væri léttvæg afþreying sem ekki átti
að taka bókstaflega. Vildu þeir fá að vera í friði
með sín skrif en fyrst það var ekki hægt hættu
þeir að blogga.
Í samkeppni við fjölmiðla?
Bent hefur verið á að ekki hafi komið fram á
sjónarsviðið eins gott lýðræðistæki og bloggið
hin síðustu ár.
Sú spá virðist þegar hafa gengið eftir í Suður-
Kóreu þar sem 70% heimila hafa aðgang að vefn-
um. Þykir sannað, samkvæmt upplýsingum net-
gáfu The Miami Herald, að hinn nýi forseti Suð-
ur-Kóreu, Roh Moo Hyun, megi ekki síst þakka
kosningasigur sinn 80.000 manna netklúbbi en
meðlimir hans eru flestir á aldrinum 20–40 ára.
Kallaði netklúbburinn sig „People who love Roh“
eða „Fólkið sem elskar Roh“. Stóð klúbburinn að
mjög virkri pólitískri umræðu á Netinu þar sem
einkum var fjallað um Roh og þau málefni sem
hann stendur fyrir auk þess sem þar fór fram
peningasöfnun sem rann í kosningasjóð Roh.
Hér á landi er fólk ekki byrjað að nota bloggið
á þennan hátt nema í mjög litlum mæli. Íslenskir
bloggarar voru þó til dæmis mjög virkir í um-
ræðunni um Falun Gong á sínum tíma.
Giskað hefur verið á að hér á landi séu milli eitt
og tvö þúsund bloggarar og fimmtíu manna hóp-
ur sem les hverja síðu að meðaltali. Einstaka að-
ilar eru með tvö til þrjú hundruð óreglulega les-
endur. – Segja má að þeir séu stjörnur bloggsins,
eins og dr. Gunni, sem er með 20 þúsund heim-
sóknir á sinn vef á mánuði.
„Ég tel að bloggurum eigi eftir að fjölga jafnt
og þétt. Að blogga á eftir að verða jafn sjálfsagt
og að spjalla við fólk úti á götu, þ.e. eðlilegur hluti
af vestrænu samfélagi. Við eigum líka eftir að sjá
að bloggið á eftir að draga úr áherslunni á hefð-
bundna fjölmiðla og verða ákveðin samkeppni við
þá, þó ekki í markaðslegu tilliti heldur verður
þetta samkeppni um tíma og athygli fólks,“ segir
Már, þegar hann er spurður hvernig hann sjái
fyrir sér framtíð bloggsins.
„Einstaka stéttir eru farnar að nýta sér blogg-
ið eins og blaðamenn í Bandaríkjunum sem nota
það til að fylgjast með því sem er að gerast nýtt á
menningarsvæði þeirra.
Ég tel líka að það felist miklir möguleikar í
blogginu fyrir fólk sem er að pæla í þekkingar-
stjórnun. Bloggið býður upp á opið umhverfi og
þarna hefur fólk tækifæri til að miðla þekkingu
sinni. Ég sé fyrir mér að öll verkefni séu á vefn-
um og þau séu sýnileg. Netið snýst um að tengja
saman fólk og fólk við upplýsingar. Ef mig vant-
aði upplýsingar hér áður fyrr fór ég út í bókabúð
og keypti mér bók eða tímarit eða ég fór á vef-
síðu. Með tilkomu bloggsins get ég farið beint til
sérfræðinga, til dæmis þeirra sem ég er að nota
hugbúnaðinn frá. Þetta fækkar milliliðum og
tengir fólk saman. Að sama skapi kemur þörf fyr-
ir nýja milliliði sem sjá um að tengja fólk saman á
ákveðnum sviðum.“
Ekki tölvunördar
En er fólk ekki hrætt við að stolið sé frá því
hugmyndum ef verkefnavinna innan fyrirtækja
og stofnana fer fram fyrir allra augum? Salvör
telur að ef fólk er hrætt við slíkt sé það vegna
þess að það er ekki komið inn í þann hugs-
unarhátt, sem fylgir þessum möguleikum. „Það
er miklu fremur hægt að rekja hvaðan hugmynd-
irnar koma ef upplýsingarnar eru fyrir opnum
tjöldum. Við erum að færast yfir í opið umhverfi
þar sem allir leggja fram sitt efni í nokkurs konar
almenning. Í framtíðinni verður það vonandi
þannig að fólk nýtur þess að fá hugmyndir frá
öðrum og verður ekki hrætt við að aðrir nýti sér
hugmyndir frá því. Þannig græða allir.“
Már segir að í upplýsingasamfélaginu sé svo
mikið framboð á upplýsingum og þekkingu og
breytingar á samfélaginu það hraðar að þekking
sem er innilokuð í fyrirtækjum verði mjög hratt
verðlaus. „Það getur því hreinlega verið sérfræð-
ingum í hag að koma þekkingu sinni í umferð og
deila henni með sem flestum því verðmæti þeirra
sem sérfræðinga felst fyrst og fremst í getunni til
að leysa áður óþekkt vandamál og afla nýrrar
þekkingar. Sömuleiðis er þekking orðin gjald-
miðill nútímans.“
Enn hafa menn afar litla trú á að nota vefleið-
ara eða persónuleg skrif til að selja vörur og
þjónustu. Apple, Macromedia, Userland og nokk-
ur „dagblöð“ á Netinu, s.s. salon.com og
siliconvalley.com, eru nýlega farin að gera til-
raunir með vefleiðara og persónulega tjáningu
starfsmanna sinna sem markaðssetningartæki.
Ýmsar fleiri nýjungar sem tengjast blogginu
eru á döfinni. Erlendis er verið að gera tilraun
með vídeóblogg. Það er nú þegar tæknilega
mögulegt og verður til í framtíðinni. „Það þýðir
að fólk verður með myndavél á sér og lifir fyrir
opnum tjöldum,“ segir Salvör.
Már hefur litla trú á vídeóbloggi, ekki vegna
þess að fólk sé feimið við að sýna af sér myndir
heldur vegna þess að hann telur að hljóð- og
myndbandsupptökur séu óhentugri miðill en hitt.
„Sumum finnst þetta kannski meira „kúl“ núna
af því við erum svo innstillt á sjónvarpið og út-
varpið sem alvöruútgáfu.“
En einangrast menn ekki á því að sitja fyrir
framan tölvu og blogga í stað þess að fara út á
meðal fólks og spjalla við það? Því þetta er jú
tímafrek iðja.
„Það er goðsögn að bloggarinn sé einangrað
tölvunörd,“ segir Salvör. „Í blogginu eru miklir
möguleikar á að eiga samskipti við fólk sem er á
sömu línu og viðkomandi. Einnig að skyggnast
inn í hugarheim fólks sem tilheyrir hópum sem
maður umgengst lítið. Þar eð þjóðfélagið er mjög
aldursskipt get ég til dæmis fylgst með hugrenn-
ingum og frásögnum þeirra sem eru á öðrum
aldri en ég og kynnst lífi þeirra á þessum vett-
vangi og þannig víkkað sjóndeilarhring minn og
skilning á aðstæðum þeirra. Bloggarar mynda
líka tengsl hver við annan í gegnum skrif sín. Það
sem flestir fá út úr því að blogga er að þeir fá út-
rás fyrir tjáningarþörfina, skynja að einhver
hlustar á þá og að þeir eru hluti af mjög sérstöku
samfélagi.“
a eða hringavitleysa?
Morgunblaðið/Árni Sæberg
surardóttir.
Annar hópur sem var áberandi voru tölvu-
gúrúarnir Bjarni Rúnar Einarsson
(bre.klaki.net/dagbok/), Hrafnkell Eiríksson
(he.klaki.net/dagbok/) og Már, sem fjölluðu um
ýmis fagleg mál á sínu sviði auk þess að velta fyr-
ir sér þjóðmálunum.
Svo virðist sem bloggið hafi fyrst einkum verið
karlasport en tvær konur urðu þó strax mjög at-
kvæðamiklar í blogginu, það er Salvör, sem við
höfum verið að vitna hér í, og Katrín Atladóttir,
katrin.is, nemi í tölvunarfræðum við HÍ, og Unn-
ur María Bergsveinsdóttir, unnur.klaki.net, sem
er að ljúka námi í sagnfræði við HÍ, en þær eru
enn að blogga ásamt nokkrum fjölda kvenna þótt
karlarnir séu enn í meirihluta.
Einn frægasti bloggari landsins er kona, El-
ísabet Ólafsdóttir eða Beta rokk eins og hún er
kölluð. Hún skrifaði fyrstu bloggbókina, sem er
byggð á rafbréfum sem hún sendi til vina og
vandamanna meðan hún bjó í Brussel, en bókin
kom út fyrir síðustu jól. Elísabet er hætt að
blogga í bili að minnsta kosti en hún stundar nám
í bóknmenntafræði við HÍ.
Persónuleg þroskasaga
Salvör, sem hefur mikinn áhuga á þróun vefj-
arins segist hafa byrjað á blogginu bara til að
prófa það. „Mér finnst opnar dagbækur á vefn-
um, sem geta tengst öðru efni, úrvalsverkfæri til
ferilsvinnu og samvinnunáms. „Ég held að ann-
álar af þessum toga séu ágætur vettvangur til að
skrá upplýsingar eða hugsanir og þá ekki síst
persónulega þroskasögu. Að geta fylgst með sín-
um eigin pælingum og framförum á þennan hátt
getur dýpkað skilning einstaklingsins á verkefn-
inu eða á eigin persónu. Það sem gerir þennan
miðil líka spennandi er möguleikinn á vísun út
fyrir bloggið. Í mínum vefleiðara vísa ég til dæm-
is í greinar sem ég hef lesið um upplýsinga-
samfélagið. Svo lesa einhverjir pistlana mína og
fræðast um þessar greinar eða skoðanir mínar á
einhverju sem viðvíkur upplýsingasamfélaginu.
Þannig verður til sameiginleg vitund líkt og ger-
ist með aðra fjölmiðla. Í blogginu má því segja að
sé að finna flæði heimshugsunarinnar.“
Á annað þúsund manns að blogga
Margir sem blogga verja líka töluverðum tíma
í að lesa aðra vefleiðara. Sumum finnst það hafa
skemmtanagildi að gægjast á þann hátt inn í líf
annarra.
Bloggarar eru sumir hverjir með teljara á vef-
síðu sinni og geta þannig fylgst með hvað margir
lesa bloggið þeirra. Salvör segir að 1–200 manns
lesi bloggið hennar að meðaltali á dag og stund-
um fleiri. „Það er alls konar fólk sem les bloggið
mitt,“ segir hún. „Sumir vísa á aðra bloggara á
vefsíðunni sinni sem þeir lesa mest og finnst
skemmtilegir. Þannig hafa myndast hópar innan
bloggsins sem lesa blogg hver hjá öðrum og gera
athugasemdir hver við annars skrif. Þetta er
samfélag þar sem fólk veit hvað af öðru og á það
sameiginlegt að hafa ríka tjáningarþörf og oft er
það snöggt upp á lagið. Leyfir sér að segja ým- he@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. MARS 2003 B 9
Já, ég er sammála því að svona hús-
gagnasnobbarar sem ganga svo langt í
snobbinu að líta niður á heimili sem eru
öðruvísi en þeirra eru leiðinlegir snobbarar.
Snobb er rosalega skemmtilegt í hófi, t.d.
veit ég fátt skemmtilegra en að vera boðið
í mat hjá matarsnobbum, og bókasnobb
eru tilvalið fólk til að fá lánaðar bækur hjá.
Reyndar fer það oft saman finnst mér að
vera snobb og connoisseur. Mörkin þar á
milli eru oft ansi óljós.
Vissuð þið annars að orðið snobb er
dregið af sans nobilis og var skrifað í bekkj-
arkladdann fyrir aftan nöfn óeðalborinna
nemenda þarna í den þegar fínu skólarnir
þurftu bæði vegna féþarfa og út af þrýst-
ingi að láta undan nýtilkominni borg-
arastétt og hleypa ríkum pöpulnum inn.
Ég snobba sjálf afskaplega mikið fyrir
tekki og Sólveig byrjaði eftir hús-
gagnagóðahirðissukkið okkar Bjarna í
sumar að kalla heimilið mitt tekk-
minjasafnið. Mér finnst það svosem
ágætisnafngift. Tekk er gott. Líklega er það merki um einhverja sálræna kvilla en mér finnst
rosalega gott að horfa á tekk. Það er eitthvað við litinn og áferðina og eftilvill hönnunina á
þessum seventís tekkhúsgöngum sem ég er svo svag fyrir sem veitir mér hreinlega öryggis-
kennd. Kannski tilhugsunin um heim þar sem fólk dedúar nógu mikið við hlutina til að nenna
að líma tréþynnur á límtréshúsgögn eða hanna skjalageymslusystem í skrifborð og þar sem
er ætlast til þess að fólk lifi nógu afslöppuðu lífi til að hafa tíma til að bera tekkolíu mánaðar-
lega á húsgögnin sín.
w
w
w
.u
n
n
u
r.
k
la
k
i.
n
e
t
0
2
-
1
8
-0
3
-
Unnur María Bergsveinsdóttir
Morgunblaðið/Sverrir
’ Þeir sem hafa mesta trú á blogginu boða
nýja gullöld munnlegrar
geymdar og hins skrifaða
orðs með tilkomu vefleið-
aranna. Segja þeir að orð-
ræðan í samfélaginu eigi
eftir að færast úr
sjónvarpinu yfir í skrifuð
orð og tölvuskjá. ‘
’ Framtíðarspekúlantarhafa spáð því að Netið eigi
eftir að taka við af sjón-
varpinu sem aðal-
kosningamiðillinn. ‘
’ Ýmsar sérfræðistéttireru með nýjar upplýsingar
í sínu bloggi sem hvergi eru
til annars staðar. ‘