Vísir - 17.01.1981, Qupperneq 5

' Laugardagur 17. janúar 1981
vism
5
„Viö erum hér fjórar konur og viö höfum staöiö okkur aö þvi hvaöeftir annaöað spyrja: Hvernig i andskotanum veit maöurinn þetta?” Guörún, Guörún, Sólveig og Edda drekka
kaffiö sitt.
berja gripinn augum, einnig
ætlum við að taka upp sýningar á
Kóngsdótturinni sfem kunni ekki
að tala. Nokkur fleiri verk erum
við með i takinu sem ekki er full-
frágengið. Næsta verkefni er hins
vegar ákveðið«það er lika eftir
Dario Fo og heitir Stjórnleysingi
ferst af slysförum.
— Af hverju sýnið þið svona
mikið af Dario Fo?
Af þvi'hann er skemmtilegur og
af þvi hann hreyfir máls á ýmsum
spurningum sem við höfum
áhuga á og teljum að komi fólki
við. Eiginlega er hann fullkominn
höfundur fyrir okkur: fyrst og
fremst skemmtilegur.
Um miðnætti
flaug stjórn-
leysinginn
útum glugga
— Stjórnleysingi ferst af slys-
förum, Lárus Ýmir öskarsson
leikstjóri?
Já.sagöi Lárus Ýmir, það leik-
riter samið um 1970 og var á sin-
um tima innlegg i pólitiska um-
ræðu á ttallu, heimalandi Dario
Fos. Öróinn 1968 og allt það, at-
vinnuleysi og fölksflótti á ítaliu,
það fór ekki hjá þvi að andstæður
i ítalskri pólitik skerptust til
muna. Svo fór að brydda á
sprengjutilræðum, til dæmis i
Milanó i desember 1969.
Lörgregluyfirvöld voru fljót að
skella skuldinni á vinstrihreyf-
inguna og stjórnleysingja sér i
lagi og þekktur stjórnleysingi var
tekinn til yfirheyrslu hjá lögregl-
unni. Hann hét Pinelli og var
reyndar alkunnur friðarsinni.
Nema hvað: lögreglan heldur
honum i' þrjá daga án nokkurrar
heimildar og endar með þvi að
um miðnætti 12. desember flýgur
Pinelli út um glugga á lögreglu-
stööinniog lætur samstundis lifið.
Litlar skýringar fengust á þess-
um atburði, lögreglan hélt þvi
fram að hann heföi framiö sjálfs-
morð en marga grunaði náttúr-
lega að Pinelli hefði hreinlega
verið myrtur. Sérstakur rann-
sóknardómariákvaðsiöan að láta
málið niður falla, stjórnleysing-
inn hefði farist að slysförum.
Næst gerðist það að vorið eftir
var birt i blaði nokkru« sem
vinstrimenn eiga^ skopmynd af
Calabrese, foringja i lögreglunni
og yfirmanni pólitisku deildar-
innar, og varðhann súr við, lét sig
hafa það að fara I mál og i réttar-
höldunum sem á eftir fylgdu
komst mál Pinellis aftur á dag-
skrá. Það kom skýrt fram að lög-
reglumennirnir höföu óhreint
mjöl i pokahorninu, þeir urðu tvi-,
þri- og fjórsaga og allt var þetta
heldur fáránlegt. A endanum var
samt Pinelli fri'aður af öllum
þeim sökum sem lögreglan hafði
borið á hann, það var bara of
seint fyrir hann þvi' hann var
dauður.
Lódrétt lögreglu-
veldi smákónga
Um þetta leyti skrifaði Dario
Fo leikrit sitt. Hann byggir það
mjög á máli Pinellis en finnur upp
aðalpersónuna sem er eins konar
leikhústrúður, hann er ýmist kall-
aður brjálæðingur eða dári. Dári
þessi er haldinn historiumaniu,
hannersifelltaðleika hlutverkúr
sögunni, alls konar hlutverk. Svo
vill til að hann er staddur á lög-
reglustöðinnii Milanó þegar hann
heyrir ávæning af þvl að nú eigi
að taka mál Pinellis upp að nýju
og bregður sér snimhendis i hlut-
verk rannsóknardómarans og
hefur rannsóknina.
Skemmst er frá þvi að segja að
brjálæðingur þessi eða dári flækir
lögreglumennina rækilega inni
eigin lygavef, hann dregur þá
sundur og saman i háöi og gerir
eftirminnilegt gys að mis-
munandi sögum þeirra.
Þetta leikrit hefur verið sett upp
á ýmsan hátt. Ólafur Haukur sá
til dæmis sýningu Dario Fo sjálfs
á ítaliu þar sem hann spjallaði
við áheyrendur og horfendur
fyrir sýningu, fletti blöðum og
ræddi málavöxtu. Ég held skil-
yrðislaust að þetta leikrit eigi
erindi við okkur, það fjallar um
pólitiskan raunveruleika sem
stendur okkur nærri minna má á
sprengjutilræði nýfasista á
Bolonga og Munchen. Jafnframt
er það svo háðsk ádeila á þetta
lóðrétta lögregluveldi sem við bú-
um við að ýmsu leyti, ádeila á
smákónga sem við rekumst alls
staðar á: þeir eru lögregluþjónar,
strætóbilstjórar, skrifstofu- og
embættismenn, dyraveröir á
Hótel Borg ogég veitekki hvað og
hvað. Á þvi mun leikritið vafa-
laust lifa áfram eftir að mál
Pinellis er horfið úr minni
manna, það lýsir fjarska velsmá-
kóngunum i vfggirðingu sinni,
lögreglumönnunum I lögreglu-
stöðinni i' Milanó. Tætir þá i sig,
niðurlægir þá...
Edda Hóim býr sig undir að skjóta á gluggagægi.
Figúruskop eða
sitúasjónskop,
ja...
Stjórnleysingi ferst af slysför-
um hefur á siðustu árum veriö
sýnt viða um Evrópu og til dæmis
er mjög rómuð uppfærsla á fjöl-
unum iLondon. Þar mun vera um
endurgerð1 verksins að ræða að
nokkru leyti og ég spurði Lárus
Ými hvort Alþýöuleikhúsið hefði
e.t.v. haft þá bresku útgáfu til
hliðsjónar.
Já, það má segja að við höfum
haft hana til hliösjónar en heldur
ekki meira en þaö. Þessi breska
gerð leikritsins er meira svokall-
að „slapstick”, byggist á oröa-
leikjum, grófum og ýktum leik-
máta blóti og þess háttar. Aö okk-
ar áliti er skop Dario Fos ekki
figúruskop heldur sitúasjónskop
og þvi leggjum við meiri áherslu
á þá hlið mála, að byggja upp
fyndnar aðstæöur en ekki einung-
is að klina hvitu, gulu eða grænu
meiki framani leikarana..
— Leikarana?
Já. Hlutverkin eru sex, fimm
karlarogein kona. Þráinn Karls-
son leikur dárann, Amar Jónsson
leikur lögregluforingja sem
byggður er á Calabrese, Bjarni
Ingvarsson leikur annan lög-
regluforingja sem einnig er eftir-
mynd raunverulegs manns, Viðar
Eggertsson leikur fulltrúa og svo
koma við sögu tveir lögregluþjón-
ar, Björn Karlsson leikur þá
báða. Eina konan i verkinu er
vigreif blaðakona sem blandast
inn i gang mála, okkur grunar að
hún sé byggð á þeirri frægu
Oriönu Fallaci sem er orölögð
fyrir viötöl sin, sönn og login.
Hana leikur Elisabet Þdrisdóttir.
Silja Aðalsteinsdóttir þýddi leik-
ritiö, Þórunn Sigriður Þorgrims-
dóttir gerði leikmynd og Leifur
Þórarinsson sér um hljóð og tóna.
Jújú, mér li'st bara vel á
Hafnarbió sem leikhús. Salurinn
er mjög góður og eftir aö sviöið
var smiðar er hann ekki of lang-
ur, barasta viðkunnalegur.
Hljómburður er til að mynda
mjög góður. Aö visu gefur þetta
leiksviðsform ekki mikla mögu-
leika, við getum ekki leikið nema
frá einni hliö, en sem klassiskur
salur er hann góður.
Þetta var Lárus Ýmir Óskars-
son. Hann sagöi að stjórnleysing-
inn yrði frumsýndur 29. janúar.
Þar veröur hlegið á næstunni, ef
marka má fyrri leikrit Dario Fos.
Eitthvaö verður svo spáð I þjóö-
félagið.