Morgunblaðið - 13.02.2004, Blaðsíða 16

ERLENT
16 FÖSTUDAGUR 13. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
STÆRSTA dagblaðið í Zürich í Sviss hefur legið
undir ámæli síðustu daga fyrir að hafa birt minn-
ingargrein um kött og það meira að segja innan
um minningargreinar um mannfólkið. Eru við-
brögð blaðsins þau, að hér eftir ætlar það að birta
minningargreinar um gæludýr í sérstökum dálki
þrisvar í viku.
„Gæludýrin eiga það skilið að vera syrgð,“
sagði í tilkynningu frá stjórnendum Tages
Anzeigers. Minningargreinin, sem var aðeins átta
línur, var um Jasper, sem var gotinn í þennan
heim 6. maí 2001 en kvaddi hann 1. febrúar 2004.
Undir henni voru nöfn eigendanna, einhvers
Kaspars og „allra vinanna“.
Raunar tók blaðið við greininni fyrir misskiln-
ing og í þeirri trú, að verið væri að kveðja lítið
barn. Myndin með henni var þó af bröndóttum
ketti.
Eftir birtinguna linnti ekki kvörtunum reiðra
lesenda og var þá farið að kanna málið nánar.
Kom þá í ljós, að Jasper og Kaspar voru kettir og
endalok Jaspers voru sannkallaður katt-
arþvottur, hann var nefnilega staddur inni í
þvottavélinni þegar hún var sett af stað.
Orð skulu standa
35 ÁRA frönsk kona, Christelle Demichel, giftist
unnusta sínum á þriðjudaginn var, einu og hálfu ári
eftir að hann lést í bílslysi.
Brúðurin var svartklædd þegar hún giftist látn-
um unnusta sínum, Eric Demichel, í ráðhúsi Nissa-
borgar. „Þegar Eric var á lífi hétum við því að
ganga í hjónaband,“ sagði hún. „Ég lifði fallega
ástarsögu og þessi gifting er til vitnis um það.“
Samkvæmt frönskum lögum geta Frakkar gifst
látnum unnusta eða unnustu svo fremi sem forseti
Frakklands samþykkir það og hægt er að færa
sönnur á að parið hafi ætlað að ganga í hjónaband.
Getið þið tekið
hákarlinn af mér?
STRANDVERÐIR í Ástralíu trúðu ekki eigin
augum þegar ungur maður gekk til þeirra með
hákarl fastan á fætinum og spurði hvort þeir
vildu vera svo vænir að losa sig við hann.
Luke Tresoglavic, 22 ára Ástrali, synti 300
metra í land, gekk að bílnum sínum og ók til varð-
anna eftir að 60 sm langur teppisháfur beit hann í
fótinn og vildi ekki sleppa honum. Verðirnir
sprautuðu vatni í hákarlinn þar til hann gafst
loksins upp.
Aha, gulur snjór
LÖGREGLAN í Nevada í Bandaríkjunum hefur
handtekið 25 ára gamlan mann eftir að hafa fundið
gulan snjó á þaki veitingahúss sem hann hafði
brotist inn í. Lögreglan rannsakaði DNA-sýni úr
snjónum og varð það til þess að hún náði þjófnum
sem viðurkenndi fleiri innbrot.
Harðjaxlinn Hillary
HILLARY Clinton hefur verið kölluð ýmislegt,
svo sem slunginn stjórnmálamaður og trygg eig-
inkona, en bandarískt karlatímarit hefur bætt
einu orði við lýsinguna: harðjaxl. Í nýjasta hefti
Men’s Journal er forsetafrúin fyrrverandi í 25.
sæti á lista yfir mestu harðjaxla Bandaríkjanna
„vegna þess sem hún hefur þurft að ganga í gegn-
um“. Er hún fyrsta konan sem sett er á listann og
nokkrum sætum á eftir manni er hefur það að at-
vinnu að aka bílum í klessu.
ÞETTA GERÐIST LÍKA
Óánægja með
kattarkveðju
GEORGE W. Bush Bandaríkja-
forseti hét því í fyrradag að
hafa uppi á þeim sem selja ger-
eyðingarvopn og lagði til að al-
þjóðleg viðurlög yrðu hert til að
koma í veg fyrir útbreiðslu
slíkra vopna. Nokkrir stjórnar-
erindrekar í Washington fögn-
uðu sumum tillögum forsetans
en létu í ljósi efasemdir um að
þær yrðu samþykktar, meðal
annars vegna þess að ríki, sem
ekki eiga kjarnavopn, sjá lítinn
ávinning að þeim.
Nokkrir gagnrýndu tillögurn-
ar, sögðu þær hræsnisfullar og
óframkvæmanlegar vegna þess
að ætlast væri til að þróunar-
lönd færðu fórnir án tilslökunar
af hálfu Bandaríkjanna og
bandamanna þeirra sem ráða
yfir kjarnavopnum. Sérfræðing-
ar í afvopnunarmálum sögðu
einnig að tillögum Bush yrði illa
tekið vegna þess að þær miðuðu
að því að skera upp herör gegn
svokölluðum „útlagaríkjum“ en
lítils væri krafist af bandamönn-
um stjórnarinnar í Washington.
Líklegt er að tillögur Bush
mæti andstöðu í Alþjóðakjarn-
orkumálastofnuninni (IAEA),
sem átti í deilum við Banda-
ríkjastjórn vegna Íraksmálsins.
Bush kynnti tillögurnar í ræðu í
fyrrakvöld án þess að ráðfæra
sig við Mohamed ElBaradei, yf-
irmann IAEA.
Þróunarlönd framleiði
ekki kjarnorkueldsneyti
Bush lagði til sjö breytingar á
alþjóðlegum reglum sem miða
að því að koma í veg fyrir frek-
ari útbreiðslu kjarnavopna. Til-
lögurnar geta markað tímamót
verði þær samþykktar og leitt
til mikilvægustu breytinga á
reglunum í rúma þrjá áratugi,
að sögn The Washington Post.
En til að tillögurnar komist í
framkvæmd þurfa Sameinuðu
þjóðirnar og IAEA að sam-
þykkja þær. Umdeildust er til-
laga Bush um að ríkjum, sem
geta ekki enn framleitt kjarn-
orkueldsneyti, verði gert að
kaupa eldsneytið af öðrum vilji
ekki,“ sagði Pervez Hoodbhoy,
pakistanskur kjarnorkusér-
fræðingur, sem hefur einnig
gagnrýnt „kjarnorkuþjóðernis-
hyggju“ Pakistana.
Demókratar á Bandaríkja-
þingi sögðust styðja tillögur
Bush en gagnrýndu hann fyrir
að veita mikið fé í þróun nýrra
kjarnavopna en auka ekki út-
gjöldin til baráttunnar gegn út-
breiðslu gereyðingarvopna.
ElBaradei hefur lengi beitt
sér fyrir því að eftirlitsmenn
Sameinuðu þjóðanna fái aukinn
rétt til að skoða kjarnorku-
mannvirki án þess að þróunar-
löndum verði meinað að fram-
leiða kjarnorkueldsneyti.
Bush gagnrýndi IAEA fyrir
að leyfa ríkjum, sem sökuð eru
um að hafa brotið samninginn
um bann við útbreiðslu kjarna-
vopna – meðal annars Íran – að
eiga fulltrúa í stjórn stofnunar-
innar. „Þeim sem brjóta regl-
urnar ætti ekki að vera treyst
fyrir því að framfylgja þeim,“
sagði forsetinn.
James Walsh, framkvæmda-
stjóri kjarnorkurannsókna-
stofnunar Harvard-háskóla,
kvaðst fagna tillögum Bush en
gagnrýndi hann fyrir að grafa
undan ElBaradei og IAEA.
„Það síðasta sem menn vilja
gera er að grafa pólitískt undan
einu stofnuninni sem verndar
okkur fyrir útbreiðslu gereyð-
ingarvopna.“
Bush kom þó til móts við El-
Baradei með því að lofa að
Bandaríkin staðfestu viðauka
við samninginn um bann við út-
breiðslu kjarnavopna, þess efnis
að eftirlitsmenn IAEA mættu
rannsaka kjarnorkumannvirki
með sólarhrings fyrirvara. Bill
Clinton, fyrrverandi Banda-
ríkjaforseti, undirritaði viðauk-
ann 1998.
Bush hvatti einnig öryggisráð
Sameinuðu þjóðanna til að sam-
þykkja ályktun þar sem öllum
ríkjum yrði gert að beita hörð-
um viðurlögum við sölu gereyð-
ingarvopna eða upplýsinga um
framleiðslu þeirra.
breiðslu kjarnavopna. Hann
sagði hins vegar að framleiðsla
kjarnorkueldsneytis ætti að
vera undir eftirliti fjölþjóðlegr-
ar stofnunar, ekki fárra ríkja,
og gagnrýndi einnig Banda-
ríkjastjórn fyrir að fallast ekki á
kjarnorkuafvopnun.
Sögð grafa undan IAEA
Þeir sem gagnrýndu tillögu
Bush segja að hún grafi undan
tillögu IAEA, sem þeir telja
heillavænlegri, og að litið verði
á hana sem tilraun til að koma
jafnvel í veg fyrir að þróunar-
lönd geti hagnýtt sér kjarn-
orkuna á sama tíma og Banda-
ríkjamenn haldi áfram að þróa
kjarnavopn.
„Þeir segja: þið hafið ekki
rétt til að búa til kjarnorkuelds-
neyti en við megum það, vegna
þess að við erum ábyrgir en þið
þau reisa kjarnorkuver í frið-
samlegum tilgangi.
Stuðningsmenn tillögunnar
segja að það sé óhagkvæmt fyr-
ir þróunarlönd að framleiða
sjálf kjarnorkueldsneyti og ekki
nauðsynlegt nema ríkin ætli að
þróa kjarnavopn.
Bush sagði að lönd, sem flytja
út kjarnorkueldsneyti, ættu að
tryggja að ríki gætu reitt sig á
að fá eldsneytið á sanngjörnu
verði, svo fremi sem þau hétu
því að auðga ekki úran eða end-
urvinna kjarnakleyf úrgangs-
efni sem hægt er að nota í
sprengjur. „Auðgun og endur-
vinnsla er ekki nauðsynleg fyrir
ríki sem vilja hagnýta kjarn-
orkuna í friðsamlegum til-
gangi,“ sagði Bush.
ElBaradei kvaðst í gær styðja
tillögu Bush um hert eftirlit til
að koma í veg fyrir frekari út-
Reuters
George W. Bush flytur ræðu um útbreiðslu gereyðingarvopna.
Blendin viðbrögð
við tillögum Bush
Washington. Los Angeles Times, The Washington Post.
Forsetinn sakaður um hræsni og óframkvæmanlegar
tillögur í baráttunni gegn útbreiðslu gereyðingarvopna
’ Tillögurnar geta markað tímamótverði þær samþykktar og leitt til mik-
ilvægustu breytinga á reglunum í rúma
þrjá áratugi. ‘
Reuters
KANADAMAÐURINN Jim Sautner skoðar
almanak með „Bailey D. Vísundi“ á heimili
sínu í Alberta. Bailey er 820 kg gæludýr og
yfirleitt gæfur.
Fróðleiksfús vísundur
COLIN Powell, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, vísaði á
miðvikudag á fundi með þing-
nefnd á bug fullyrðingum um
að embættismenn í Wash-
ington hefðu „hagrætt“ upplýs-
ingum frá leyniþjónustumönn-
um um gereyðingarvopn Íraka.
Hart var deilt á stjórnvöld á
fundinum og þau sökuð um
ósannindi í aðdraganda Íraks-
stríðsins. „Sannleikurinn er
fyrsta fórnarlambið í stríði og
ég leyfi mér að segja að sann-
leikurinn hafi verið myrtur áð-
ur en fyrsta skotinu var hleypt
af,“ sagði demókratinn Gary
Ackerman. Fullyrti hann að
Bandaríkjastjórn hefði glatað
trausti þingmanna, bandarísku
þjóðarinnar og alþjóðasam-
félagsins. Powell svaraði því til
að enginn hefði hagrætt stað-
reyndum, enginn hefði sagt
leyniþjónustumönnum hvað
þeir ættu að segja. Hann sagð-
ist í ræðu sinni í öryggisráði
Sameinuðu þjóðanna 5. febr-
úar, skömmu fyrir innrásina,
hafa einfaldlega rakið þær vís-
bendingar sem menn hefðu
haft um að Saddam Hussein
réði yfir gereyðingarvopnum.
Hann hefði aðeins byggt á upp-
lýsingum leyniþjónustunnar og
hefði sjálfur trúað því að Írak-
ar ættu birgðir slíkra vopna og
þær myndu finnast.
„Ég tjáði Sameinuðu þjóð-
unum ekkert annað en sann-
leikann eins og við töldum þá
að hann væri,“ sagði Powell.
Sannleikur
„myrtur“?
Washington. AFP.
BLÓÐUG átök hafa geisað á Haiti undanfarna daga og hafa þau
kostað að minnsta kosti 50 manns lífið. Standa þau á milli stuðn-
ingsmanna Jean-Bertrand Aristide forseta og stjórnarandstæð-
inga, sem saka forsetann um spillingu og valdníðslu. Á þessu aug-
lýsingaspjaldi í Port-au-Prince er mynd af forsetanum og þar segir:
„Friður í sálinni, friður í maganum.“ Haitibúar hafa þó lengi farið á
mis við hvorttveggja enda landið eitt mesta fátæktarríki í heimi.
AP
Grimmileg átök á Haiti