Morgunblaðið - 17.03.2004, Síða 24

UMRÆÐAN
24 MIÐVIKUDAGUR 17. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
UM þessar mundir eru 40 ein-
staklingar sem haldnir eru ban-
vænum sjúkdómi utan sjúkra-
trygginga á Íslandi. Þeir þurfa á
mjög sérhæfðri viðtalaþjónustu og
eftirliti að halda og
fokdýrum lyfjum. Lyf-
in og þjónustan fást
ekki greidd úr sjúkra-
tryggingunni. Búið er
að fara með málið fyr-
ir heilbrigðisráðherra,
ráðuneytismenn,
Tryggingastofnun,
Landlæknisembættið
og fjárlaganefnd Al-
þingis án árangurs.
Heilbrigðisráðuneytið
hefur ekki svarað
bréfum um þetta efni
þótt leitað hafi verið
leiðsagnar þess og Trygg-
ingastofnun ríkisins neitar að taka
þátt í lyfjakostnaðinum á fremur
hæpnum forsendum.
Sjúklingarnir 40 eru morfínfíklar
sem náð hafa bata með nýjum og
viðurkenndum lækningaaðferðum.
Þjónustuna hefur SÁÁ veitt í fimm
ár og borgað stighækkandi reikn-
ing sem íþyngir nú samtökunum
verulega.
Málið er í hnút og dæmigert fyr-
ir ákveðinn vanda í heilbrigð-
ismálum sem á sér margar skýr-
ingar. Heilbrigðisráðherrann
ákveður fjárframlög til SÁÁ og er
einráður um það sem hann fær
fyrir sinn snúð. Ef SÁÁ hefur eitt-
hvað við túlkun eða ákvörðun ráðu-
neytisins að athuga er ekki hægt
að skjóta málinu til neins opinbers
aðila eða eftirlitsstofnunar. Þak er
sett á fjárframlögin og því er ekki
breytt þó að brýnt sé. Ráðuneytið
er löngu hætt að hlusta á þá emb-
ættismenn sem hugsanlega gætu
haft eitthvað um málið að segja.
Þingmenn eru þegar búnir að
skipa sér í lið og taka
ekki afstöðu til op-
inberra heilbrigð-
ismála og fjár-
laganefnd gengur
aldrei gegn vilja ráð-
herrans.
Sjúklingarnir 40
geta aðeins leitað til
ráðherrans því enginn
annar getur rétt hlut
þeirra en neyt-
endavernd hans fæst
mest við mistök heil-
brigðisstarfsmanna og
minna um skyldur
ráðherrans sjálfs sem ber ábyrgð á
því að þeir eru komnir úr sjúkra-
tryggingunni. Sjúkrameðferð
þeirra er í uppnámi og undir sí-
breytilegri rekstrarafkomu og vel-
vilja SÁÁ komin.
Sjúkratrygging þarf að vera
skyldutrygging og mikla sam-
ábyrgð þarf til að borga á stundum
óvænta og svimandi háa reikninga
vegna heilbrigðisþjónustu og því
getur ríkið eitt séð um þessa
tryggingu og skapað okkur þessi
mannréttindi. Tímabært er að Ís-
lendingar verði fyrstir þjóða til að
skilgreina almennilega tekjustofna
tryggingarinnar, binda trygg-
inguna við einstaklinginn og skil-
greina í hverju hún er fólgin. Setja
yfir hana sjálfstæða stjórn sem er
óháð þeim sem heilbrigðisþjón-
ustuna veita. Hætta að nota
sjúkratrygginguna til að jafna kjör
manna eða borga fyrir þá fram-
færslu- og ferðakostnað.
Ef búið væri að gera það ættu
sjúklingarnir 40 og SÁÁ eflaust
auðveldara með að leita réttar
síns, eða vissu að minnsta kosti
hver rétturinn væri. Á sama hátt
gætu þeir efnameiri keypt þjón-
ustu sem sjúkratryggingarnar
borguðu ekki án þess að eiga á
hættu að ganga á rétt annarra.
Þetta gæti komið öllum til góða og
eflt heilbrigðisfyrirtækin. Þetta
kæmi einnig í veg fyrir frekari
uppbyggingu pilsfaldakapítalisma í
heilbrigðisþjónustunni þar sem
rekstraraðilar geta hirt ábatasam-
an rekstur af opinberum stofn-
unum og skilið það dýra eftir án
þess að taka nokkra fjárhagslega
áhættu eða eiga á hættu sam-
keppni frá öðrum heilbrigðisfyr-
irtækjum.
Varla er von á að nokkuð breyt-
ist í heilbrigðismálunum á næst-
unni og á meðan eiga sjúklingarnir
40 og SÁÁ, líkt og aðrir lands-
menn, allt undir ráðherranum hvað
sjúkratrygginguna varðar.
Hvað felst í íslensku
sjúkratryggingunni?
Þórarinn Tyrfingsson skrifar
um sjúkratryggingar ’Málið er í hnút ogdæmigert fyrir ákveð-
inn vanda í heilbrigð-
ismálum sem á sér
margar skýringar.‘
Þórarinn Tyrfingssson
Höfundur hefur borið ábyrgð
í heilbrigðisrekstri í 28 ár.
NÝLEGA heimsótti borg-
arstjórnarflokkur Sjálfstæðisflokks-
ins lögreglustjóraembættið í
Reykjavík, kynnti sér starfsemi þess
og heilsaði upp á starfsfólkið. Það
var bæði fróðlegt og ánægjulegt að
fá með þessum hætti tækifæri til að
kynnast þeirri viða-
miklu og mikilvægu
starfsemi sem fram fer
á vegum lögreglunnar í
Reykjavík. Í heimsókn
okkar kom fram með
skýrum hætti sú mikla
áhersla, sem lögreglan
leggur á betra og skil-
virkara eftirlit og sýni-
lega löggæslu. Emb-
ætti lögreglustjórans í
Reykjavík hefur sett
sér sérstök markmið
vegna ársins 2004 und-
ir heitinu „Öruggari
borg að búa í. „Þar
kemur meðal annars fram að áhersla
er lögð á að ná fram 20% fækkun á
innbrotum í umdæminu árið 2004,
borgurum verði auðveldað að koma
upplýsingum til lögreglu og stefnt að
fækkun umferðaróhappa um 5% á
árinu. Jafnfram segir í markmið-
unum að tryggður verði lágmarks-
fjöldi lögreglumanna á vöktum
þannig að mannafli endurspegli lög-
gæsluþarfir og verkefni.
Aukin hverfislöggæsla
Ekki þarf að fara mörgum orðum
um það hve þýðingarmikil starfsemi
lögreglunnar er hvað varðar öryggi
borgaranna almennt. Umræða um
aukna hverfislöggæslu í borginni
hefur verið mikil á undanförnum ár-
um enda allir sammála um að góð og
öflug hverfislöggæsla eykur öryggi
íbúanna og heimilanna. Nú eru
starfandi sjö hverfislögreglumenn
og eru þeir í öllum hverfum á starfs-
svæði lögreglunnar í Reykjavík.
Reynslan af starfi hverfislögregl-
unnar í Grafarvogi er mjög góð og
nú nýlega var þjónusta þar aukin. Í
Grafarvogsblaðinu, sem kom út í
febrúar sl. var skýrt frá þessu og
segir m.a. í fréttinni: „Bætt þjónusta
lögreglunnar er fagnaðarefni og ætti
enn að auka á öryggi íbúanna í Graf-
arvoginum. Starfsaðferðir hverf-
islögreglunnar í Grafarvogi, góð
þekking á íbúum og aðstæðum í
hverfinu hefur ásamt öðru gert það
að verkum að afbrot
eru fátíð í Grafarvogi
og þau afbrot sem
framin eru upplýsir
lögreglan yfirleitt með
skjótum hætti.“
Öflugt starf
forvarnardeildar
Borgarstjórnarflokkur
Sjálfstæðisflokksins
kynnti sér sérstaklega
störf hverfislögreglu-
manna í heimsókn sinni
til lögreglunnar í
Reykjavík. Fram kom
að frumskilyrði fyrir
árangursríku starfi hverfislögreglu-
manna er að þeir séu í nánum og
góðum tengslum við fólkið í sínu
hverfi. Þeir funda reglulega með
fulltrúum skólanna, félagsþjónustu,
barnaverndar og félagsmiðstöðva.
Þeir taka einnig mikinn þátt í starfi
hverfasamtakanna þar sem þeir eru
í tengslum við fjölmörg félög og
stofnanir í hverfinu. Á þennan hátt
eru þeir í sambandi við lykilaðila á
sínu svæði. Hverfaskiptingin er ekki
nákvæm því hverfislögreglumenn
starfa mikið saman í ýmsum málum
og við eftirlit í hverfunum. Þeir til-
heyra allir forvarna- og fræðsludeild
lögreglunnar í Reykjavík undir for-
ystu Guðmundar Gígju lögreglufull-
trúa.
Samþykkt borgarstjórnar
Nú er að störfum á vegum dóms-
málaráðherra viðræðuhópur um lög-
gæslu í Reykjavík, m.a. skipaður
tveimur fulltrúum borgarstjórnar
Reykjavíkur, þar sem fjallað hefur
verið um hverfalöggæsluna. Það
liggur fyrir vilji dómsmálaráðherra
um að efla enn frekar starfsemi
hverfalöggæslunnar eins og glöggt
kemur fram með ákvörðunum um
bætta þjónustu hennar í Grafarvogi.
Ég er þeirrar skoðunar að enn frek-
ar eigi að efla hverfislöggæsluna í
Reykjavík, ekki síst í Breiðholti, í
góðu samstarfi við íbúana og bind
miklar vonir við að það starf sem nú
fer fram í góðri samvinnu dóms-
málaráðuneytisins, lögreglunnar í
Reykjavík og borgaryfirvalda leiði
til þess.
Nú nýlega fóru fram umræður á
vettvangi borgarstjórnar um lög-
gæslumál í Reykjavík. Borg-
arfulltrúar lýstu ánægju sinni með
störf lögreglunnar og í lok þeirra
umræðna var eftirfarandi ályktun
samþykkt samhljóða: „Borgarstjórn
Reykjavíkur fagnar nýtekinni
ákvörðun um fjölgun almennra lög-
reglumanna í Reykjavík um 10. Á
sama tíma er lýst ánægju með starf
hverfislöggæslu í borginni og hvatt
til þess að hverfislöggæslan verði
enn frekar efld.“
Lögreglan í Reykjavík vinnur gott
og árangursríkt starf í þágu borg-
arbúa, oft og tíðum við erfiðar að-
stæður. Breyttar áherslur í starf-
semi lögreglunnar á undanförnum
árum, aukin tengsl hennar við íbúa,
hverfasamtök, félagasamtök og
borgaryfirvöld ber að þakka um leið
og lögð er áhersla á áframhaldandi
gott samstarf allra þeirra aðila, sem
vinna að eflingu almannahagsmuna
borgarbúa.
Hverfislöggæsla í Reykjavík
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson
skrifar um starfsemi
lögreglunnar ’Lögreglan í Reykjavíkvinnur gott og árang-
ursríkt starf í þágu
borgarbúa, oft og tíðum
við erfiðar aðstæður.‘
Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson
Höfundur er oddviti sjálfstæðis-
manna í borgarstjórn Reykjavíkur.
ÁRIÐ 1997 afhentu íbúar í Set-
bergshverfi þáverandi bæjaryf-
irvöldum harðorð mótmæli við
áætlunum um að
tvöfalda Reykjanes-
brautina upp að
gluggum nærliggj-
andi íbúðarhúsa.
Þegar Sjálfstæð-
isflokkur og Fram-
sóknarflokkur tóku
við á síðasta kjör-
tímabili fóru þessir
flokkar fram á það
við Vegagerðina að
hanna Reykjanes-
brautina í gegnum
Hafnarfjörð frá
Lækjargötu-
gatnamótum að
Kaplakrika sem
stokklausn með mis-
lægum gatnamótum
í sömu hæðarlegu og
núverandi vegur og
var þessi lausn búin
að fá samþykki
Skipulagsstofnunar
um umhverfismat.
Nú hefur Samfylk-
ingin, núverandi
meirihluti bæjaryf-
irvalda, blásið hina
varanlegu lausn út
af borðinu og lagt
fram „bráðabirgða-
lausn“ með hringtorgum til
næstu tíu ára.
Þessu svæði meðfram Reykja-
nesbrautinni er nú haldið í upp-
námi næstu 10–15 árin og verður
lokað af með hljóðmúrum hátt í
þrjá metra í stað þess að fara í
vegaframkvæmdir við varanlega
lausn sem þegar lá á borðinu.
Bæjarfulltrúar Samfylking-
arinnar virðast ekki sækjast eftir
varanlegri lausn fyrir íbúa sína
heldur einungis bráðabirgða-
lausnum, á meðan sveitarstjórn-
armenn annarra sveitarfélaga
beita miklum þrýstingi til að fá
sambærilegar eða varanlegar
lausnir fyrir sín sveitarfélög.
Skipulagsstofnun taldi ekki
nauðsynlegt að „bráðabirgða-
lausn“ Reykjanesbrautar færi í
umhverfismat, því tvöföldun
Reykjanesbrautar í gegnum
Hafnarfjörð sem stokklausn með
mislægum gatnamótum hafði
þegar farið í mat á umhverfis-
áhrifum og Skipulagsstofnun
féllst á framkvæmdina í úrskurði
sínum hinn 2. sept. 2002.
Í ákvörðun Skipulagsstofnunar
kemur fram eftirfarandi: „Þar
sem því er frestað að grafa
Reykjanesbraut niður í stokk þá
verður umhverfið berskjaldaðra
fyrir hávaða en ráð var fyrir gert
í upphaflegri útfærslu.“ Meg-
inbreytingin á umhverfisáhrifum
er hljóðvist við aðliggjandi hús-
næði. Einnig er um sjónmengun
að ræða, skerðingu á aðgengi
gangandi vegfarenda, skerðingu
á landsvæði og stækkunarmögu-
leikum íþróttasvæðis FH og
tengingu þess við Setbergs-
hverfið.
Byggja þarf 1,6 m
hljóðvegg meðfram
brautinni Álfaskeiðs-
megin til að unnt
verði að halda
hljóðstigi neðan við
55 db. Á efri hæðum
er talið nánast óger-
legt að ná því niður
fyrir 55 db. Fyrir
Setbergshverfi þarf
að fylla í núverandi
hljóðmön og hækka
hana alla eða byggja
ofan á hana til þess
að hljóðstig verði
neðan við 55 db. við
öll aðliggjandi hús í
Setbergshverfi. Við
Einiberg þarf að
reisa 1,5–2 m háan
hljóðvegg til að ná
hljóðstigi niður fyrir
55 db. Við Sólvangs-
veg 1 og 3 er gert ráð
fyrir að reisa 2,5 m
háan hljóðvegg
meðfram Reykjanes-
braut, með því næst
hljóðstig niður fyrir
65 db.
Skipulagsstofnun
leggur áherslu á að
íbúum verði kynnt áhrif fyrirhug-
aðra framkvæmda, þ.m.t. sjón-
ræn áhrif hljóðvarna, og nánari
útfærsla verði gerð í samráði við
þá. Þrátt fyrir margítrekaða
áskorun fulltrúa Sjálfstæð-
isflokksins um kynningu þessara
miklu breytinga fyrir íbúa verður
loksins fyrsti fundur með íbúum
miðvikudaginn 17. mars í Hafn-
arborg kl. 18:00 þar sem skorað
er á íbúa í Hafnarfirði til að
mæta.
Reykjanesbrautin
mikilvæg samgönguæð
Reykjanesbrautin verður um
ókomin ár mikilvæg samgönguæð
jafnt fyrir Hafnfirðinga sem
aðra. Á kaflanum frá Kaplakrika
að Lækjargötu aka um 26 þúsund
bílar á sólarhring. Umferðarspá
gerir ráð fyrir að þar aki um 50
þúsund bílar eftir u.þ.b. 20 ár.
Í dag eru þetta einhver mestu
slysagatnamót á höfuðborg-
arsvæðinu. Með hliðsjón af nú-
verandi og væntanlegri umferð
um Reykjanesbraut hefur Sam-
fylkingin brugðist Hafnfirðingum
og valið lausnir sem duga aðeins
tímabundið, en varanlegri úrbót-
um sem samið hafði verið um er
ýtt út af borðinu. – Metn-
aðarleysið er óskiljanlegt.
Óskiljanlegt
metnaðarleysi
Samfylkingarinnar
Steinunn Guðnadóttir
skrifar um skipulagsmál
Steinunn
Guðnadóttir
’Með hliðsjón afnúverandi og
væntanlegri
umferð um
Reykjanesbraut
hefur Samfylk-
ingin brugðist
Hafnfirðing-
um …‘
Höfundur er bæjarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins og fulltrúi í
skipulags- og byggingarráði.
VANDAMÁL í vistkerfi Elliða-
áa verða ekki leyst með því að
vaða Volgubakka né önnur vatna-
kerfi eins og Stefán Jón Hafstein í
Morgunblaðsgrein 13. mars sl.
Vandamálin eru margbreytileg
í hverju héraði fyrir sig. Þau ber
að greina í aðalatriði og aukaatriði
og taka síðan nauðsynlegar og
heildstæðar ákvarðanir. Um-
hverfis- og heilbrigðisnefnd
Reykjavíkur og a.m.k. hluti R-
listans hafa ekki áttað sig á þessu
og leggja alla áherslu á lausnir
minni vandamála. Þetta kemur í
veg fyrir raunhæfa lausn á höf-
uðvandamáli ánna. Á meðan eiga
þær sér engrar viðreisnar von.
Rangar áherslur!
Höfundur er formaður
NASF, verndarsjóðs villtra
laxastofna.
Orri Vigfússon