Tíminn - 04.11.1969, Blaðsíða 10

10
TIMINN
ÞRIÐJUDAGUB 4. nóvember 1969.
39
bréf höíðu verið gróflega misnct
uð. Einn höfundurinn gekk svo
langt að segja, að keisarinn hefði
aldrei tekið mikilvægar ákvörðun
, n þess að ráðfaera sig fyrst við
Rasimtin.
„Ég var fjarverandi — við
hjúkrunarstörf á vigstöðvunum, er
þetta gerðist,“ sagði stórhertoga-
ynjan rólega, en ég komst ekki
hjá því að heyra ýmisle^t. í fyrsta
lagi þekkti ég Nikka það vel, að
ég hlýt að ítr&ka það, að hann íar
< kki undir neinum áhrifum frá
Raspútín. Það var Nikki, sem að
lokurn stöðvaði heimsóknir ,Ras
útíns til hallarinnar. Það var
íka Nikki, sem sendi manninn
. ftur ti'l Síiberíu og það oftar en
cinu sinni. Og sum aif bréfum
-likka til Alikku sýna nógu skýrt
've’iiig hann leit á ráðleggingar
'Raspútínis. Ástandið versnaði, þeg
ar Nikki var í Moguilev og Alikka
var alein í Tsarskoje Selo. Eg
viðurkenni, að bréf hennar benda
tl þess, að hún hafi tekið stöðugt
nei-a tillit til ráðlegginga Raspú
íns. En gleymdu \yvi ekki, að hún
eit á hann sem frelsara sonar
■ íns. Að lokum tók hún að líta
á manninn sem frelsara landsins,
;ar sem hún var næstum óbæri-
ega hrjáð og gat hvergi fundið
.Áuðning annars staðar. En Nikki
var aldrei sömu skoðunar og
Alikka að þessu leyti. Þrátt fyrir
ást- sína á henni, rak hann menn
og skipaði aðra í stöður þvert of
an í ósflrir 'hennar. Polivanov var
látinn taka við stöðu Sukihomlín-
ovs í hermá 1 aráðuneyti nu eftir að
keisaraynjan hafði sárbænt hann
um að gera það ekki, og Nikki rak
Sturmer úr utanríkisráðuneýtinu
og sendi Samarín til kirkjuráðs
ins ei.nnig að eigin frumkvæði.
Einnig héldu ýmsir því á lofti, að
Raspútín 'hafi verið mjög á móti
því, að við berðumst gegn Þjóð-
ver.ium 1914 1916 hófu ýmsir áróð
ursnerferð gegn Alikku, og sögðu
að hiúc yildi gera sérstaka friðar
samninga við Þýzkaiand. Raspú-
tín átti að hafa hvatt hana til
þessa. Þessi þvættingur hefur nú
verið afsannaður — en miklu
tjóni olli hann þá.“
Hún þagði um stund og hélt
síðan áfram:
„Þótt ég væri svona nákomin
þei:n báðum, ski'pti ég mér aldrei
af þeirra málum, kom hvorki með
ráðleggingar né gagnrýni. Ég
hafði lítið sem ekkert vit á stjórn
máium og allt annað var þeirra
einkamál. En líttu á fjölskyld-
una! Móðir mín og Ella frænka
voru þær.einu sem báru hag Nikka
fyrir brjósti, — en hvorki móðir
min né Ella frænka þekktu gang
máJaiina í smáatriðum. Þær urðu
líka að dæma eftir sögusögnum.
Samt höfðu þær ósviknar áhyggj
ur. Allir hinir tóku að streyma
til Tsarskoje Selo og gáfu óum-
beðin ráð, komu með heiftarlegar
viðvaranir og hófu stundum rifr
ildi. Sumir töldu jafnvel að senda
ætti Alikku í klaustur. Dimitrí,
ungur frændi Nikka, og nokkrir
vinir hans, stóðu að svívirðilegu
samsæri. Það var alls ekkert hetju
legt við morðið á Raspútín.
Minnztu þess hvað Trotskí sagði
um það — ,,að það hefði verið
sett á svið eins og óperetta fyrir
fóik með lélegan smekk.“ Þú get-
ur tæplega kallað Trotskí stuðn
ingsmann keisaraveldisins. Ég
hcld, að í þetta skipti hafi komm
únistarnir ekki verið nógu dóm-
harðir. Morðið var skipulagt á
níðingslegasta hátt. Tökum þau
tvö nöfn, sem aðallega hafa verið
sett i samfband við það frarn á
þennar. dag. Annar þeirra var
stórlhertoigi. sonarsonur Alexand
ers annai-s, hinn var afsprengur
liáaðalsættar (þ.e. F.elix Youssou-
poff prins) og kvæntur dóttur
stór'hertoga. Þetta sýndi hve
djúpt við vorum so*kkin!“
Svipur Olgu og rödd lýstu and
styggð, er hún bætti við: „Hvað
ætluðu þeir sér að vinna með
þessu? Trúðu þeir því í raun og
veru, að morðið á Raspútín mundi
bæta stöðu okfcar í víg'stöðvunum
og binda endi á hina herfilegu
óstjórn á birgðáflutningum og þar
af ieiðandi skort? Ég hef aldrei
haft trú ó því. Morðið var sett
þannig á svið, að Raspútín átti að
líta út fyrir að vera djöfúllinn
sjáliur holdi klæddur og morð-
ingjainir einhverjar ævintýrahetj
ur. Þetta morð gerði manninum,
sem þeir höfðu heitið að þjóna,
hið mesta ógagn — ég á við
Nikka Það sýndi aðeins hina
ægilegu spillingu háaðalsins, að
tveir menn úr fjölskyldunni
skyHu vera við morðið riðnir. Og
ekki nóg með það. Morðið olli
ofsahræðslu meðal bændanna. Ras
pútín var einn úr þeirra hópi.
Þeir vrðu stoltir, er þeir heyrðu
að henn væri vinúr kéisaraynj
unnai Þegar þeir fréttu af morð-
inu, sögðu þeir: „Þarna sjáið þið,
ef einn af okkur kemur nærri
keisaranum og keisaraynjunni, þá
þurfa prinsarnir og greifarnir að
drepa hann vegna afbrýðisemi.
Það eru alltaf þeir. sem standa á
milli keisarans og okkar.“
er þriðjudagur 4. nóv.
— Ottó
Tungl í hásuðri kl. 9.02
Árdegisháflæði í Rvík kl. 2.14
HEILSUGÆZLA
BILANASÍMI Rafmagnsveitu Reykja
víkur á skrifstofutima er 18222
Nætur og helgidagavarila 18230.
HITAVEITUBILANIR tilkynnist i
síma 15359.
Skolphreinsun allan sólarhringinn.
Svarað I síma 81617 og 33744.
3LÖKKVILIÐIÐ og sjúkrabifreiSir —
Sími 11100.
SJÚKRABIFREIÐ i Hafnarfirði i
sima 51336.
SLYSAVARÐSTOFAN i Borgarspítal
anum er opin allan sólarhringinn.
AiScins móttaka slasaðra. Síml
81212.
NÆTURVARZLAN i Stórholti er op-
in frá mánudegi til föstudags^
■ kl. 21 á kvöldin til kl. 9 á morgn
ana. Laugardaga og helgidaga frá
kl. 16 á daginn til kl. 10 a morgn
ana.
KVÖLD- og helgídagavarzla laekna
hefst hvern virkan dag kl. 17 og
stendur til kl. 8 að morgnl, um
helgar frá kl. 13 á laugardögum.
í neyðartiifellum (ef ekki næst til
heimilislæknis) er tekið á móti
vitjanabeiðnum á skrifstofu lækna
félaganna í sima 11510 frá kl.
8—17 alla virka daga, nema laug
ardaga.
LÆKNAVAKT ( HAFNARFlfiÐI og
Garðahreppi. Upplýsingar I lög-
regluvarðstofunni, sími 50131 og
slökkvistöðinni, sími 51100.
KÓPAVOGSAPÓTEK opið virka c*iga
frá kl. 9—19, laugard. frá kl. 9—14
helga daga frá kl. 13—15.
BLÓÐBANKINN tekur á mótl blóð
gjöfum daglega kl. 2—4.
Nætur- og helgidagavörzlu apóteka
i Reykjavík vikuna 1. nóv. — 7.
uóv. annast Garðs-Apótek og Lyfja
búðin Iðunn.
Næturvör7Ju í Keflavík 4. nóv.
anuast Arnbjörn Ólafsson.
BLÖÐ OG TÍMARIT
Ilcimilisblaðið Samtíðin.
nóvemberblaðið er komið út og
flytur þetta efni: Hugsum ut fyrir
landsteinana (forustugrein) eftir
Gunnar J. Friðrikss. Gerrbeytingar
á prestaskrúða. Hefurðu heyrt
þessar (skopsögur). Kvennaþættir
eftir Freyju. Einkamál, sem eng
inn má heyra (saga). Pólitíkin
gagnsýrir allt eflir Per Olov
Enquist. André Malraux, ,-yfir-
hreingerníngamaður" Parísar. Bí-11,
sem vekur mikla athygli. Undur
og afrek. Skáldskapur á skákborði
eftir Guðmund Arnlaugsson. Ekur
bíl 91 árs. Ástagrín. Skemmtiget-
raunir. Bridge eftir Árna M. Jóns-
son. Ur riki nátlúrunnar eftir Ing-
ólf Davíðsson. IJr cinu — í annað.
Stjörnuspá fyrir nóvember. Þeir
vitru sögðu- Ritstjóri blaðsins er
Sigurður Skúlasoti-
SIGLINGAR
Skipaútgerð ríkisins
Herjólfur fer frá Vestmannaeyj
um kl. 21,00 í kvöld til Reykja-
víkur. Herðubreið fer frá Reyk.ia
vík í dag austur um land í hring
ferð. Baldur fer frá Reykjavi'k í
kvöld vestur um land til ísafjarð
ar. Árvakur er á leið frá Aust-
fjai'ðahöfnum til Reykjavkur.
FLUGÁÆTLANIR
Loftleiðir h.f.:
Bjarni Ilerjólfsson er væntanleg
ur frá NY kl. 10,00. Fer til Glasg.
og London kl. 11,00. Er væntanleg
ur til baka frá London og Glasg.
Id. 01,45. Fer til NY kl. 02,45. —
Guðríður Þorbjarnardóttir er vænt
anleg frá NY kl. 10,00. Fer til
Luxemborgar kl. 11.00. Er væntan-
leg til baka frá Luxemborg kl.
01,45. Fer til NY kl. 02.45.
Flugfélag íslands h.f.
Millilandaflug: Gullfaxi fór til
Lundúna og Kaupmannahafnar kl.
09,30 í morgun og er væntanlegur
aftur til Keflavíkur kl. 16,10 í dag.
— Fokker Friendsiíipflugvél fé-
lagsins fer frá Kaupmannahöfn kl.
10,15 um Bergen og Vaga og er
væntanleg til Reykjavíkur kl. 17,10
i dag. — Gullfaxi fer t.il Glasgow
og Kaupmannahafnar kl. 09,00 í
fyrramálið. — Innaulandsflug:
i dag er áætlað að fljúga til
Akureyrar (2 ferðir) til Vest-
mannaeyja, Isafjarðar, Fagurhóls-
mýrar, Hornafjarðar og Egilsstaða.
— A nrorgun er áætlað að fljúga
til Akureyrar (2 ferðir) til Vest-
mannaeyja, Patreksfjarðar, Isa-
fjarðar, Egilsstaða og Suuðár-
króks.
8.
Stormar og stillur
Stórhertogaynjan var fyrstu
mánuði stríðsins í Rovnó, lítilli
borg skammt frá pólskaustur-
rísku vígstöðvunúm, þar sem Akh
tirksi húsararnir börðust. Rauða
kross spítaiinn var til húsa í göml
um stórskotaliðsbúðum, og Olga
var í herbergi með annarri hjúkr-
unarkonu. Það var mikil skortur
hjúkrunarliðs á spítalanum. Þau
•unnu fimmtán stundir á sólar-
hrinö og stunduim lengur. Það var
engini: tími til þess að hugsa um
eigin vandamál og óiþæ'gindi. Kom
ið vai með særða menn á hverj-
um degi, • og brátt kynntist stór
herrogaynjan af eigin raun hinni
algeru óstjórn á styrjaldarrekstri
Rússanna. Það var stöðugur skort
ur a hjú'krunargögnum, klæðnaði,
rúmfatnaði og hergögnum.
„Hermennirnir á spítalanum
sögðust hafa orðið að mæta Þjóð-
verjunum með prik í höndum.
Yfirlæknirinn sárbændi mig bvað
eiftir annað um að ski'ifa Nikka.
Janvel Ivanoiv hershöfðingi, sem
þá hafði yfirstjórn á suðaustur
vígstöðvunum, kom einu sinni til
Rovno til þess að spyrja, hvort
ég gæti beðið herforingjaráðið um
liðsauka “
Það var mikið áfall fyrir Olgu
að komast að þvi, hvernig ástand
ið var í raun og veru. Henni
fannst eins og hún bæri sjálf
ábyrgð á þessu ófremdarástandi.
Hún kkammaðist sín, og auðmýk
ing hennar varð enn meiri, þegar
hún gerði sér ljóst, að hún gat
ekkert gert. Spítalinn í Rovnó
var aðeins eitt dæmi af mörgum
hundr-uðum. Hermennirnir trúðu
því varla, þegar þeiui var sagt, að
þessi brosleita, smávaxna hjúkrun
arkona’ sem hjúkraði þeim af svo
mikilli nærgætni, væri systir keis-
arans Margir gerðu fyrir sér kross
mark og héldu sig sjá sýnir. Gagn
stætt þeirri keisaralegu venju, að
stórhertogaynjurnar stjórnuðu
hver sinum spítala óskaði Olga
stórhertogaynja eftir að vinna
heldur almenn hjúkrunarstörf. Það
FÉLAGSLlF____________________
Kvenfélagið Bylgjau
Munið fundinn fimmtudaginn 6.
nóv. kl. 8,30 að Bárugötu 11. —
Tízkusýning og fleira til skemmt-
unár.
Tónabær -— Tónabær — Tónabær
Félagsstarf eldri borgara — Mið-
vikudaginn 5. nóv. verður crpið
hús fyrir eldri borgara í Tónabæ
frá kl. 1,30—5,30 e.h. Spilað
bridge og önnur spil. Bókaútlán.
Upplýsingaþjónusta. Kaffiveitingar
og skemmtiatriði. Töfl, blöð og
tímarit verða til afnota fyrir gesti.
Kvenfélag Kópavogs
Fundur í Félagsheimilinu
fimmtudaginn 6. nóv. kl. 8,30. —
Jólaföndur: Hallfríður Tryggvadótt
ír. Synikennsla á heitu brauði og
ábætisréttum: Sveinbjörn Péturs-
son-
var ekki fyrr en síðar, að spítal
mn var nefndur eftir henni í við-
urkenningarskyni fyrir óeigin
gjörn störf liennar.
Sami vegnaði Rússum ágætlega
í byiiun stríðsins þrátt fyrir ó-
stjórnina. í AusturPrússlandí
voru herir bróður hennar í stöð-
ugri sókn. í Galizíu breyttist und
anhj.d Austurríkismanna óðfluga
i skipulagslausan flótta. Rússar
unnu Lemberg um miðjan marz
1915 og nokkrum dögum síðar
gafsL virki í Przemysl upp, sem
talið hafði verið óvinnandi. og
126 þúsund, manna setu-
lið. Giíurlegf magn hergagna,
matvæla og hjúkrunargagna féll
i hendur Rússa. Klukkum var
hringf fagnandi um ríkið þvert og
endilangt og margir héldu, að
stríðið' væri brátt á enda.
Stórhertogaynjan fór frá Rovnó
til þess að hitta keisarann í Gali
zíu, og hún reið við hlið hans, er
þau komu til Lemberg.
„Okkur var tekið'með dynjandi
iagnaðarlátum, og blómum va’r
kastað til okkar úr bverjum
glugga Nikki hafði verið. varaður
við þeirri hættu, að leyniskyttur
kynni enn að vera í felum é bak
við reykháfana. Ég hafð'l einnig
heyrt um þessa áliættu, en á þess-
ari stundu skiptu hvorki hættur
né dauði miklu máli. Þetta var í
síðasta skipti, sem ég skynjaði hin
dularfullu tengsl milli fjölskyidu
minnar og þjóðarinnar. Þessi sig
urför til Lemberg var ógleyman-
leg.“
Þaö var lítið um gleði fram
undan hjá stórhertogaynjunni.
Þann 26 ágúst sama ár rak Ilind
enburg tvö rússnesk herfylki á
flótta við Tannenberg. Rússar
tóku að hörfa á öllum vigstöðv-
um. Nikulás stórhertogi var svipt
ur yfirherstjórninni — og keisar
inn tók hana nú að sér gegn allra
ráðum
„Þetta var göfugmarinlegá
geri,“ sagði stórhertogaynjan.
,.Við vonuðum, að þetta myndi
styrKja baráttuliug herjanna og
þjóðarinnar Því miður varð'reynd
in ekki nú — en Nikki átji ekki
Húsmæðrafélag Reykjavíkur
heldur bazar að Hallveigarstöð-
um, laugardaginn 8. nóv. kl. 2.
Félagskonur eru beðnar að koma
munum í Félagsheimilið eða til
Jónímu, Sólvallagötu 45, sími 14740,
Sigríðar, Hjarðarhaga 27, Ragn-
lieiðar, Mávahlíð 13, Sigríðar, Rán
argötu 26.
Kvenfélag Lágafellssóknar
Fundur að Hlégarði fimmtudag
inn 6. nóv. kl. 8,30.
Kvenfélag Grensásóknar.
Aðalfundurinn verður þriðjudag
inn 4. nóv. kl. 8.30 í Safnaðárheim
ilinu í Miðbæ við Háaleitisbraut.
Aðalfundarstörf, upplestur '
Kvenfélag Langholtssafnaðar
heldur fund þriðjudaginn 4. nóv.
kl. 8.30 í Safnaðarheimilinu.
Bræðrafélag Langholtssafnaðar
heldur fund þriðjudag 4. nóv. kl.
8Á0 í Safnaðarheimilinu.
Lárétt: 1 Loðið skinn 5 Mjaðar. 7
Ilress 9 Sykruð 11 Eyða 12 Tónn
13 Fersk 15 Aria 16 Espa 18 Loft
fimleikamenn.
Krossgáta
Nr. 417
Lóðrétt: 1 Gerir 2 Heysáta
3 550 4 Svei 6 Bætir 8 Ilaf-
gyðja 10 Þjálfa 14 Liðinn
tími 15 Her 17 Svín.
Ráðning á gátu mr. 415.
Lárétt: 1 tsland 5 Ai'i 7 Ket
9 Töm 11 Ef 12 Ri 13 XII
15 Bað 16 Lóa. 18 Smárar.
Lóðrétt: Iskex 2 Lát 3 Ar
4 Nit 6 Smiður 8 Efi 10 Öra
14 Ilm 15 Rar 17 ÓÁ.
I