Vísir - 20.07.1981, Blaðsíða 9

:t!i uir
Mánudagur 20. júli 1981
VlSIR
Fyrir tveimur mánuöum
komu forystumenn krata og
verkalýöshreyfingar i Noregi,
Sviþjóö, Danmörku og Finn-
landi saman til fundar og sam-
þykktu aö gera baráttu fyrir
formlegum samningi um kjarn-
orkuvopnalaust svæöi á Noröur-
löndum aö höfuöstefnumáli. Á
fundinum var — aldrei sliku
vant — enginn fulltrúi islenskra
krata og spara þeir þó ekki
utanferöir á fundi „bræöra-
flokkanna”. 1 Alþýöublaöinu
kom engin frásögn um þessa
merku stefnuakvöröun. Engin
frétt. Enginn leiöari. Ekki staf-
ur. Alger þögn. Islenskir kratar
kappkostuöu i tvo mánuöi aö
halda þessari stefnu leyndri fyr-
ir islenskri þjóö.
Þegar þingmaöur Alþý.öu-
bandalagsins skýröi blaöa-
mönnum frá umræöum á
Noröurlöndum og lagöi áherslu
á, aö Islendingar tækju þátt i
umræðunum um formlega
myndun kjarnorkuvopnalauss
svæöis á Noröurlöndum og
Þjóöviljinn sagöi frá samþykkt
krataforystunnar á hinum
Norðurlöndunum fjórum, þá
kom algert irafár upp i rööum
islenskra krata. Kjartan
Jóhannsson sendi sérstaka
fréttatilkynningu frá Alþýöu-
flokknum, en slikt hefur ekki
gerst i mörg misseri, og Arni
Gunnarsson skrifaöi furöulega
KJARNORKUVOPNALAUS NORÐURLOND
- ÞÖGN ÍSLENSKRA KRATA
Nokkrar spurnlngar til Albýðutlokksins
grein i Visi og sakaði mig um aö
auglýsa máliö!!
Sök min og Þjóöviljans viröist
vera aö skýra Islendingum frá
hinni viötæku umræöu á
Norðurlöndum og stefnu
sænskra finnskra, norskra og
danskra krata sem Arni Gunn-
arsson og íslenskir kratar ætl-
uöu að þegja yfir. Ég rauf hina
finu þögn sem kratar ætluðu aö
gera aö rikjandi ástandi. Þaö er
breytt tiðin frá þvi aö krafan um
upplýsingar til almennings og
opna stjórnmálaumræðu var
aöalstolt islenskra krata. Núna
viröast þeir slikir kerfiskarlar
aö þögnin er oröin dagskipun I
litla flokknum.
Hugarangriö skin i gegnum
skrif Arna Gunnarssonar I Visi
og fréttatilkynningu formanns-
ins: Helvitiö hann Ólafur Ragn-
ar! Hann fór aö auglýsa umræö-
una um kjarnorkuvopnalaus
Noröurlönd og eyöileggja þessa
ágætu þögn um máliö sem okk-
ur hafði tekist aö viöhalda I tvo
mánuði. Nú veröum viö kratar
aö fara aö ræöa málið og lýsa
skoöunum okkar. Hvilik
vandræöi!
Misskilningur
Irafáriö sem hljóp I krata viö
hina skyndilegu opnun umræð-
unnar um kjarnorkuvopnalaus
Noröurlönd veldur þvi, aö Arni
Gunnarsson byggir sárinda-
grein sina i Visi mánudaginn I
siöustu viku á hrapalegum mis-
skilningi. Hann endurtekur
hvað eftir annaö og feitletrar til
árettingar, aö Ólafur Ragnar og
málflytjendur á friöarfundinum
á Alandseyjum hafi krafist ein-
hliöa yfirlýsingar um aö
Noröurlönd veröi lögformlega
lýst kjarnorkuvopnalaust svæöi.
Þetta er meginatriöið I grein
Arna auk ávitana til min fyrir
að rjúfa þögnina. Óöagotiö er
svo mikiö, aö Árni Gunnarsson
steingleymir aö athuga hvort ég
hafi nokkru sinni sett fram slika
kröfu um einhliða yfirlýsingu.
Þaö vill nefnilega svo skemmti-
lega til, aö ég hef hvergi sett
fram slika skoöun! Arni anar
þvi beint út i feniö og veröur svo
ber aö þvi aö málflutningur
hans er forsendulaus.
1 umræöum kjarnorkuvopna-
laus Noröurlönd hef ég aldrei
sagt, aö stefnan ætti aö felast i
einhliöa yfirlýsingu. Asakanir
Arna Gunnarssonar um það efni
er algert hugarfóstur manns
sem eftir tveggja mánaöa þögn
hleypur skyndilega út i lifandi
umræöu og hefur enn ekki náö
áttum.
Ég hef einfaldlega lagt
áherslu á tvennt 1) aö máliö
væri tekiö til umræöu, og 2) aö
island yröi fullgildur aöili að
viöræöum Noröurlanda um gerö
samnings sem fæli i sér lög-
formlega bindingu Norðurlanda
sem kjarnorkuvopnalauss
svæöis og tsland yröi aðili að
slikum samningi.
Ég hef ekki tekiö afstööu til
þess hvort slikur samningur
yröi einhliöa eöa liöur i viötæk-
ari aögeröum — einfaldlega
vegna þess, aö á þessu stigi um-
ræðunnar er slíkt hvorki tima-
bært né nauðsynlegt. Ég get
hins vegar upplýst Arna Gunn-
arsson og aöra áhyggjufulla
krata, að ég tel vel koma til
greina að samningur um kjarn-
orkuvopnalaus Noröurlönd yröi
liöur i viötæku evrópsku sam-
komulagi og gætu þá t.d. önnur
svæöi i Evrópu oröiö kjarnorku-
vopnalaus um leiö. Einnig tel ég
nauösynlegt aö viöræöur viö
kjarnorkuveldin væru þáttur i
undirbúningi sliks samkomu-
lags.
Á friðarfundinum á Alands-
eyjum komu fram mismunandi
skoöanir á þvi meö hvaöa hætti
slikur samningum yröi geröur.
Sá fjölbreytileiki endurspeglar
mismunandi strauma i afstöö-
unni til hinnar æskilegu aöferð-
ar. Hér er á feröinni ólik afstaöa
til aöferöaren ekki ágreiningur
um efniskjarna. Alva Myrdal
vill t.d. byrja meö eingöngu
Finnlandi og Sviþjóö þar eö þau
lönd séu ekki háö kjarnorku-
vopnakerfi NATO og U.S.A. likt
og Noregur, Danmörk og
Island. Aörir telja að Noröur-
löndin fjögur eigi aö hafa frum-
væöiö meö óbeinni tilvisun til
þróunar annars staöar i
Evrópu. Þriöji hópurinn vill
hafa tsland, Færeyjar, og
Grænland meö hinum. Sá fjóröi
telur aö samhliða aögeröir i af-
vopnum Evrópu sé forsenda, að
minnsta kosti æskileg forsenda,
þótt ólikar hugmyndir séu um I
hverju þessar samhliöa evr-
<5psku aögerðir eigi aö felast.
Eru það t.d. fleiri kjarnokru-
vopnalaus svæöi eöa fækkun
eldflauga og þá hvaöa tegunda
og hvar? Fleiri skoöanahópar
eru til hvað þetta atriöi varöar.
Sú umræöa er enn i deiglunni.
Lýsing Árna Gunnarssonar á
klárum andstæöum er þvi út i
hött og fullyrðingar um skoöan-
ir minar úr lausu lofti gripnar.
Fjórar spurningar til
íslenskra krata
Þótt Arni Gunnarsson hafi
veriö bæöi seinheppinn, fljótfær
og sár i hinni fyrstu grein
islenskra krata um kjarnorku-
vopnalaust svæöi á Noröurlönd-
um, ber að fagna þvi aö kratar
hér á landi eru komnir út i um-
ræöuna likt og kollegar þeirra á
hinum Noröurlöndunum. Þögn-
in hefur veriö rofin. Brýn nauö-
syn er aö umræöurnar haldi
áfram þar eö málefniö er risa-
vaxið aö mikilvægi. Þess vegna
Ólafur Ragnar Gríms-
son alþm. svarar grein
Árna Gunnarssonar sem
birtist i Vísi í síðustu
viku/ en ólafur telur mál-
flutning Árna á miklum
misskilningi byggðan.
Hann beinir spurningum
til krata, og býður upp á
sameiginlega ráðstefnu
þar sem fjallað verður
um friðarhreyfinguna og
kjarnorkuvopnalaus
Norðurlönd.
ætla ég aö beina nokkrum
spurningum til Arna Gunnars-
sonar og annarra islenskra
krata I þvi skyni að skýrari
mynd fáist af afstööu þeirra.
1. spurning: Hvers vegna
þögöu islenskir kratar I tvo
mánuöi um stefnuákvöröun
norrænu forystumannanna og
hvers vegna hefur Alþýöublaöiö
ekki skrifaö staf um þessa
stefnu? Þessi spurning skýrir
sig sjálf. Arna Gunnarsson var
sérstakur fulltrúi islenskra
krata i samvinnunefnd norrænu
kratanna um utanrikis- og
öryggismál, sem lagði drög aö
hinni nýju stefnu. Arna Gunn-
arssyni bar þvl fyrst og fremst
aö skýra frá hinni nýju stefnu.
Hann kaus hins vegar aö þegja
— hvers vegna?
2. spurning: Eru Islenskir
kratar sammála mér og öörum
um aö sjálfsagt og eölilegt sé að
tsland, Færeyjar, og Grænland
verði ful lgildir aöilar aö
norrænu kjarnorkuvopnalausu
svæöi? Tilefni þessarar spurn-
ingar er að ýmsir aðilar i um-
ræöunni á Norðurlöndum vilji
útiloka Island (og einnig Fær-
eyjar og Grænland) frá svæöinu
vegna sérstakra tengsla tslands
við Bandaríkin. Þessari skoöun
hefur einnig skotiö upp hér á
landi. I grein eftir Þórarin Þór-
arinsson fyrir nokkru kom fram
aö hann teldi tsland á „ööru
svæöi” og Arni Gunnarsson
tæpir á hugsanlegri útilokun
íslandsi grein sinni, þegar hann
fer aö tala um aö Island, Fær-
eyjar og Grænland „hafi aöra
hernaöarlega stööu”. Er skýr-
ingin á þvi aö innan krataflokk-
anna á Noröurlöndum eru öflug-
ir aöilar, sem vilja útiloka
Island, ef til vill sú aö fslenskir
kratar hafa taliö slika útilokun
„eölilega vegna hernaöarlegrar
stööu”?
3. spurning: Ef isienskir krat-
ar telja aö á Noröurlöndum séu
ekki kjarnorkuvopn og Noröur-
lönd ætii ekki aö taka viö kjarn-
orkuvopnum á stríöstímum,
hvers vegna má þá ekki lýsa
Noröurlönd kjarnorkuvopnalsut
svæöi án þess aö samhliöa sé
fækkaö kjarnorkuvopnum ann-
ars staöar? Astæöa þessarar
spurningar felst i óljósum mál-
flutningi i grein Arna Gunnars-
sonar og öörum yfirlýsingum
sumra skandinaviksra krata.
Þeir segja aö á Noröurlöndum
séu og veröi ekki kjarnorkuvopn
en krefjast hins vegar fækkunar
kjarnorkuvopna i öörum rfkjum
á sama tima og núverandi
núll-ástand á Noröurlöndum
yröi lögbundiö. Þótt ég hafi ekki
tekiö afstööu til einhliða yfirlýs-
ingar, kem ég ekki heim og
saman afstööu þeirra sem skil-
yröislaust hafna einhliöa yfir-
lýsingu á sama tima og þeir af-
neita kjarnorkuvopnum á
Noröurlöndum. Þaö hlýtur aö
hanga eitthvaö meira á þeirri
spýtu.
4. spurning: Eru Islenskir
kratar sammála Willy Brandt i
mati hans á alvöruþunganum i
tilboöi Bréshnevs um afvopnun-
arviöræöur i Evrópu, þar meö
taliö tilboö Bréshnévs um fækk-
un kjarnorkuvopna Sovetrikj-
anna i tengslum viö kjarnorku-
vopnalaust svæöi á Noröurlönd-
um? NATO-Moggi á tslandi hef-
ur úthrópað þessi tilboö Bréshn-
evs og taliö þau augljóst
áróöursskrum. Willy Brandt,
sem er formaöur Alþjóöasam-
bands jafnaöarmanna og virt-
asti forystumaöur evrópskra
krata, er hins vegar á annari
skoöun. Aö loknum viöræöum i
Moskvu hefur Brandt árettaö aö
mikil alvara felist i opnun for-
seta Sovétrikjanna og hefja beri
viöræöur á grundvelli hins
sovéska tilboðs. Fróölegt væri
aö vita hvort íslenskir kratar
eru sammála Willy Brandt eöa
hvort þeir fylgja i þessu máli —
eins og mörgum öörum — mati
NATO-Mogga á tslandi. Svarinu
skal komiö áleiöis til Brandt svo
aö þaö liggi fyrir á næsta fundi
Alþjóöasambandsins.
Friðlýsing Norðurhafa
1 grein Arna Gunnarssonar
birtist itrekun á stefnu (?)
Alþýðuflokksins um friölýsingu
Noröurhafa. Hann rifjar upp
malflutning Benedikts Gröndals
um þau efni og segir siöan:
„Friölýsing Noröurhafa hefur
veriöáhugamál margra manna,
sem leggja raunsætt mat á þá
hættu, sem aö tslendingum
kynni aö steöja á styrjaldartim-
um. Hvernig væri aö Ólafur
beitti sér fyrir ráöstefnu um
friölýsingu Noröurhafa?
Ég get glatt Arna Gunnarsson
með þvi aö ég er hjartanlega
sammála áherslum
Alþýöuflokksins á nauösyn þess
aö friölýsa Noröurhöf. Ég er
alveg reiðubúinn að beita mér
fyrir ráöstefnu um þaö efni.
Hvernig væri aö Alþýöuflokkur-
inn og Alþýöubandalagiö sam-
einuöust um aö halda slika ráð-
stefnu. Tilboöi um sameiginlegt
ráöstefnuhald flokkanna er hér
meö komiö á framfæri. Þaö
stendur ekki á Alþýöubandalag-
inu. Er Alþýðuflokkurinn tilbú-
inn í ráöstefnu um friölýsingu
Noröurhafa? Það gæti veriö
fimmta spurningin til Arna og
annarra islenskra krata.
Slik ráöstefna gæti markaö
timamót i baráttunni fyrir friö-
lýsingu Noröurhafa. Og svo
gætum viö báöir boöiö Mitter-
rand!.