Lesbók Morgunblaðsins - 06.01.2001, Blaðsíða 14

14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 6. JANÚAR 2001
I
M
aður stóð á járnbraut-
arbrú í norðanverðu
Alabamaríki og leit
niður í straumhart
vatnið sex metrum
neðar. Hendurnar á
honum voru fyrir aft-
an bak, bundnar sam-
an á úlnliðunum með snæri. Reiptaug var
þétt undin um hálsinn á honum. Hún var
áföst traustum bita uppi yfir höfðinu á hon-
um og slakinn náði honum niður að hnjám.
Nokkur laus borð, lögð yfir þvertrén sem
héldu uppi járnbrautarteinunum, mynduðu
pall fyrir hann og böðla hans —tvo óbreytta
hermenn úr Sambandshernum undir stjórn
liðþjálfa, sem í borgaralegu samfélagi kann
að hafa verið aðstoðarlögreglustjóri.
Skammt frá á sama bráðabirgðapallinum var
vopnaður liðsforingi í einkennisbúningi sem
gaf tign hans til kynna: Hann var höfuðs-
maður. Varðmenn stóðu við sinn hvorn enda
brúarinnar með riffla í svokallaðri stuðn-
ingsstöðu, það er að segja, upprétta framan
við vinstri öxlina og hamarinn hvílandi á
framhandlegg lögðum þvert yfir bringuna
—formleg og óeðlileg stelling sem þvingar
fram þráðbeina líkamsstöðu. Það virtist ekki
vera í verkahring þessara tveggja manna að
vita hvað á seyði var á brúnni miðri; þeir
bara tálmuðu umferð, hvor við sinn enda,
um gönguplankana sem lágu yfir hana.
Handan við annan varðmanninn var engan
að sjá; járnbrautin lá beint inn í skóg um
það bil hundrað metra, sveigði þá og var úr
augsýn. Vafalaust var útvarðarstöð eitthvað
lengra burtu. Hinn bakki árinnar var opið
svæði — aflíðandi brekka og við brún henn-
ar víggirðing úr lóðréttum trjábolum með
raufum fyrir riffla og einu skarði; gegnum
það stóð kjaftur fallbyssu úr látúni, sem
beint var að brúnni. Í miðri brekkunni milli
brúarinnar og virkisins voru áhorfendurnir
— eitt undirfylki fótgönguliða í „fylking-
arstöðu“, með skeftisenda rifflanna á jörð-
inni, hlaupin hallandi lítillega aftur að hægri
öxl, og hendur krosslagðar um skeftið. Einn
lautinant stóð hægra megin við fylkinguna;
sverðsoddur hans nam við jörð, og hann
hvíldi vinstri höndina á hinni hægri. Að und-
anskildum mönnunum fjórum á miðri brúnni
hreyfði sig enginn. Undirfylkið sneri að
brúnni og starði sem steinrunnið, grafkyrrt.
Varðmennirnir sem gættu árbakkanna hefðu
eins vel getað verið styttur sem prýddu
brúna. Höfuðsmaðurinn stóð með krosslagða
arma og fylgdist þögull með því sem und-
irmenn hans aðhöfðust en gaf þeim engin
merki. Dauðinn er höfðingi sem jafnvel þeim
sem þekkja hann best ber að taka á móti
með formlegri tjáningu virðingar þegar hann
tilkynnir komu sína fyrirfram. Samkvæmt
hirðsiðum hersins eru þögn og festa merki
lotningar.
Maðurinn sem þarna skyldi hengja var um
það bil hálffertugur að sjá. Hann var
óbreyttur borgari, ef dæma mátti af klæðn-
aði hans, sem var eins og gerist meðal plant-
ekrueigenda. Andlitsdrættirnir voru við-
kunnanlegir — beint nef, staðfestulegur
munnsvipur, breitt enni, og frá því var sítt,
dökkt hárið greitt beint aftur bak við eyrun
allt niður að kraganum á vel sniðnum síð-
jakka. Hann var með yfirskegg og oddmjótt
hökuskegg en skegglaus í vöngum; augun
voru stór og dökkgrá og stöfuðu góð-
mennsku sem vart hefði mátt búast við af
manni sem var með hálsinn í snörunni. Þetta
var augsýnilega enginn óheflaður launmorð-
ingi. Frjálsleg herlögin innihalda ákvæði um
hengingu margs konar persóna, og herra-
menn eru þar ekki undanskildir.
Undirbúningnum var lokið, og óbreyttu
hermennirnir tveir stigu til hliðar og drógu
burt borðin sem þeir höfðu staðið á. Lið-
þjálfinn sneri sér að höfuðsmanninum, heils-
Myndlýsing/Árni Elfar
ATBURÐUR Á
UGLULÆKJARBRÚ
Þegar Farquhar féll eins og steinn í gegnum brúna
missti hann meðvitund og var sem hann væri þegar
dauður. Úr þessu ástandi vaknaði hann – óratíma síð-
ar, fannst honum – við sársauka, sem stafaði af
snöggum þrýstingi á hálsinn á honum, og því næst til-
finningu þess að hann væri að kafna.
S M Á S A G A E F T I R A M B R O S E B I E R C E