Lesbók Morgunblaðsins - 10.02.2001, Blaðsíða 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 10. FEBRÚAR 2001 11
verið haldið fram að það ætti að láta kirkjuna
standa eins og Gaudí skildi við hana, hún ætti að
standa sem minnismerki um eitthvað sem átti að
verða. Að halda áfram að byggja þetta hús er
misskilin rómantík, hollustueiður við mikinn
arkitekt sem gefur kolranga mynd af honum;
þegar Gaudí tók við Sagrada Familia var hann
orðinn gamall og elliær, hann var án vinnu enda
var hann álitinn afar ókatalónskur eða ómiðjarð-
arhafslegur arkitekt og raunar andmódernískur
þegar líða tók á ævina, Sagrada Familia ber
þessa raunar merki því henni er stefnt gegn nú-
tímanum sem gotneskri kirkju. Í ljósi þessa er
það fáránlegt að halda áfram að byggja hana.“
Aftur inn í miðjuna
Mackay segir að sú uppbygging sem vanalega
er tengd Ólympíuleikunum 1992 hafi hafist löngu
fyrir þann tíma og í raun séu verkefni sem tengd-
ust leikunum frekar eins og lokakaflinn í viða-
mikilli endurnýjun borgarinnar.
„Við vorum heppin að því leytinu að þegar
Franco dó fyrir aldarfjórðungi, geystist mikið af
afar hæfileikaríkum stjórnmálamönnum fram á
sjónarsviðið, fullir af hugsjón. Flestir þessara
manna komu úr háskólaumhverfinu hér í Katal-
óníu og þeir gengu afar skipulega til verks. Mál-
efni borgarinnar voru ofarlega á baugi eins og
ævinlega. Það var augljóst að það þurfti að taka
til hendinni við að endurnýja og endurskipu-
leggja hana eftir fjörutíu ára vanrækslu á ein-
ræðistímanum. Sett var upp sérfræðingadeild
innan borgarskipulags sem átti að hafa það verk-
efni með höndum að endurskoða strúktúr og
skipulag borgarinnar. Niðurstöðurnar voru í
megindráttum tvær: Annars vegar hafði skipu-
lag borgarinnar tekið of mikið mið af bílaumferð
þannig að stórar umferðaræðar voru taldar
skemma heildarstrúktúr borgarinnar. Hins veg-
ar hafði borgin verið bútuð niður í einhvers kon-
ar reiti þar sem fólk vann eingöngu eða bjó ein-
göngu eða skemmti sér eingöngu o.s.frv. Með
þessu móti hafði miðja borgarinnar til dæmis
verið tekin undir stofnanir af ýmsu tagi en lítið
hugsað um að fólk gæti búið þar og leikið sér.
Það var því ráðist í að skapa aukið svigrúm fyrir
fólk í miðborginni, hleypa birtu inn í hana með
því að búa til torg og opin svæði. Með þessu móti
var fólk hvatt til þess að flytja aftur inn í miðj-
una. Á sama hátt var ákveðið að reyna að skapa
tilfinningu fyrir miðju í sérhverju úthverfi þann-
ig að fólki fyndist það eiga heima einhversstaðar
en ekki bara í einhverjum svefnbæ. Þetta jók
jafnvægið í borginni.“
Þessi vel heppnaða endurskipulagning borg-
arinnar skapaði afar jákvætt andrúmsloft sem
Mackay segir að byggt hafi verið á þegar hafist
var handa við að undirbúa borgina undir Ólymp-
íuleikana. Síðustu þrjú ár eða svo hafi hins vegar
komið eilítið babb í bátinn, segir Mackay. „Svo
virðist sem menn hafi fyllst of miklu sjálfsöryggi
og hætt að vanda sig. Þetta endurspeglast til
dæmis í hræðilegum blokkum sem borgin hefur
verið að reisa víða í úthverfum borgarinnar síð-
ustu misseri og ganga alveg þvert á umhverfi sitt
og svip borgarinnar. Svo virðist sem tilfinningin
fyrir heildinni, heildarmynd borgarinnar sé að
hverfa. En það segir sitt um árvekni Katalóna í
málefnum byggingarlistarinnar að þegar hefur
átt sér stað mikil umræða um þetta og yfirvöld
geta ekki leyft sér að hengja haus öllu lengur.
Hér er mönnum enn annt um ímynd sína.“
arsstaðar en í stigaop en þetta gerði hann í einu
af meistaraverkum sínum, Casa Milà eða La
Pedrera á Passeig de Gracia. Í Güell-kirkjunni
tók hann sérstakt tillit til félagslegrar hliðar
hinnar spænsku guðsþjónustu en í henni vill
brenna við að karlarnir standi úti fyrir dyrum að
spjalla á meðan konurnar sitja undir guðsorðinu.
Kirkjan er því að hluta til utandyra hjá Gaudí.“
Mackay er hins vegar alfarið á móti þeirri
rómantísku og þjóðernislegu upphafningu á
Sagrada Familia sem felst í áætlunum um að
klára hana. „Sagrada Familia er tvímælalaust
versta bygging Gaudís enda er hún ekki hans
verk frá upphafi; Gaudí tók við kirkjunni þegar
það var búið að steypa grunninn að henni og
þurfti því að aðlaga klassíska kirkju hugmyndum
sínum sem ekki kunni góðri lukku að stýra.
Krikjuna skortir gleði Gaudís. Því hefur lengi
Ljósmynd/Þröstur Helgason
Mackay
Eixample-hverfið eða „Viðbótin“ var reist af miklum fítonskrafti og myndarskap 1860 til 1920,
margir telja þetta fallegasta hverfi borgarinnar og þótt víðar væri leitað.
Ljósmynd/Þröstur Helgason
Gaudí var örugglega fyrstur til þess að setja bílastæði undir hús og lyftu annars staðar en í stigaop en þetta gerði hann í einu af meistaraverkum sín-
um, Casa Milà eða La Pedrera á Passeig de Gracia.
Tónlistarmenn eru ekki sérlega ánægðir með hljómburð í hinni glæsilegu Höll katalónskrar tónlist-
ar (Palau de la Música Catalana) sem telst meistaraverk Lluís Domènech i Montaner.
Morgunblaðið/Þröstur Helgason
baksýn, segir David Mackay að sé tvímælalaust