Lesbók Morgunblaðsins - 23.02.2002, Blaðsíða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 23. FEBRÚAR 2002 13
N
ÝTT barnaleikrit, Prumpu-
hóllinn, eftir Þorvald Þor-
steinsson verður frumsýnt
í Möguleikhúsinu við
Hlemm á morgun kl. 14. Í
Prumpuhólnum er spurt
grundvallarspurninga á
borð hvort steinrunnin
tröll geti prumpað. Og svarið lætur ekki á sér
standa. Já, ef þau hafa borðað hundasúrugraut
fyrir 44 árum og orðið svo að steini.
Hún Hulda er níu ára gömul stelpa, nýflutt úr
borginni og upp í sveit. Hún og Halli bróðir henn-
ar eru að kynnast þessu nýja umhverfi þar sem
allt er framandi; lyktin er náttúrufýla, grasið
stingur og það eru pöddur út um allt, meira að
segja könguló! Í feluleik þeirra systkina, verður
Hulda rammvillt og veit hvorki upp né niður í
sveitinni sinni. Hún hefur ekki grænan grun um
hvernig hægt er að koma sér heim úr þessum
ógöngum. Við sérkennilegan hól sem gefur frá
sér undarlegan fnyk og dularfull hljóð hittir hún
Steina. Hann er kátur tröllastrákur í skrýtnum
fötum. Hulda er fegin að sjá einhvern sem getur
hjálpað henni. Þegar í ljós kemur að Steini þessi
er hvorki með síma, né í sambandi við björg-
unarsveitina fer gamanið að kárna. Það skrýtna
er að hann segist eiga heima undir þessum dul-
arfulla prumpuhól. Hóllinn er nefnilega hausinn
á Hólmsteini, pabba hans Steina, sem varð fyrir
því óláni að verða að steini í hellismunnanum
einn morguninn þegar hann var seinn fyrir heim
af veiðum. Hann hafði borðað yfir sig af hunda-
súrugraut kvöldið áður og grauturinn sá varð
aldeilis ekki að steini, ónei, hann ólgaði enn í
maganum á Hólmsteini, pabba Steina. Og ef hin-
um steinrunna pabba líkar illa eitthvað í kringum
sig, gerast drunurnar úr hólnum skuggalega há-
værar … og fýlan … maður lifandi!
Þannig hefst leikritið um Prumpuhólinn og má
glöggt skilja að höfundur er að velta fyrir sér að-
stæðum borgarbarnsins í framandi umhverfi
börn og nægir þar að nefna sögurnar um Blíðfinn
og Skilaboðaskjóðuna. Þorvaldur vann handritið
í náinni samvinnu við okkur og allir hjálpuðust að
við að kasta fram hugmyndum, handritsuppköst
voru lesin fram og til baka þar til Prumpuhóllinn
reis fullskapaður,“ segja Pétur og Bjarni Ingv-
arsson leikari.
Tónlist í sýningunni hefur Guðni Franzson
samið en hún er sungin af leikendum við undir-
leik af bandi. Guðni kveðst hafa nýtt sér að Mar-
grét er ágætur altflautuleikari og hún leikur á
flautuna í sýningunni.
Messíana Tómasdóttir kemur og aftur til sam-
starfs við Möguleikhúsið og hannar leikmynd og
búninga. Messíana hefur byggt heilan prumpu-
hól á sviðinu, sem auk þess á að geta ferðast, því
Prumpuhóllinn verður ferðasýning, eins og allar
aðrar sýningar Möguleikhússins.
Margrét er nýútskrifuð frá The Arts Educa-
tional School of Acting í London. Meðal hlut-
verka hennar við nemendaleikhús skólans var
hlutverk Júlíu úr 1984 eftir Orwell og hlutverk
dótturinnar Katrínar í leikverkinu Mutter Cou-
rage eftir Brecht. Þá tók hún þátt í kabarett-
uppfærslu í London. „Ég er mjög ánægð með að
fyrsta leikhlutverkið mitt hér heima skuli vera í
nýju barnaleikriti eftir svona ágætan höfund.“
Bjarni Ingvarsson leikur Steina, tröllastrák-
inn skemmtilega sem eldist svo hægt að allir hin-
ir mennsku vinir hans þroskast langt fram úr
honum án þess að hann geti neitt við því gert.
Þrátt fyrir að vera kominn hátt á áttræðisaldur á
Steini enn 50 ár í að passa í fötin hans pabba síns.
Þangað til verður hann að nota föt af tveimur
náungum sem stukku í burtu berrassaðir þar
sem þeir voru að baða sig í læk þegar Hólmstein
pabba hans bar að. Annar þeirra hét Halldór og
hinn Jónas. Í vestisvasanum fann Steini blað-
snifsi með ljóðbroti er hefst með þessum orðum:
Fanna skautar faldi háum …
Kannski er það vísbending um hvar Prumpu-
hólinn sé að finna.
óspilltrar náttúru. „Hér er ekkert skilti, en ein-
tómt grjót. Allt í pöddum og hvergi dót. Og
hvorki sjoppa né sími,“ syngur Hulda í örvænt-
ingu sinni. Pétur Eggerz leikstjóri bendir á að
prumpuhólar séu víða í íslenskri náttúru, „hve-
rastrýtur með frussi og vondri lykt“.
Margrét Kaaber sem leikur Huldu bætir því
við að leikritið ýti undir ímyndunaraflið með því
að benda á að hægt sé að gera sér dót úr ýmsu
sem finnst á víðavangi.
„Þorvaldur samdi Prumpuhólinn að beiðni
okkar. Okkur þótti vel við hæfi að leita til hans
því hann er að góðu kunnur fyrir að skrifa fyrir
STEINRUNNIÐ TRÖLL
MEÐ VINDVERKI
Morgunblaðið/Sverrir
Margrét Kaaber og Bjarni Ingvarsson.
GESTIR Konunglega óperu-
hússins í London eru yngri og
tekjulægri en hingað til hefur
verið talið, að því er fram kom í
nýrri könnun sem kynnt var á
dögunum. Um fimmtungur óp-
erugesta er undir 35 ára aldri.
Svipað hlutfall er með undir 2,2
milljónum í árstekjur og yfir
helmingur áhorfenda er með
undir 4,5 milljónum. „Tölurnar í
þessari óháðu könnun eru hvetj-
andi þar sem þær sýna að við
drögum að mun breiðari áhorf-
endahóp en hingað til hefur ver-
ið talið,“ sagði Tony Hall fram-
kvæmdarstjóri óperuhússins.
Konunglega óperuhúsið í
Covent Garden, sem var að
miklu leyti endurbyggt á síðari
hluta tíunda áratugarins fyrir
fjárveitingu úr breska lottóinu,
hefur oft sætt gagnrýni fyrir að
höfða eingöngu til hinna efna-
meiri. Árið 1997 sakaði nefnd,
sem fór yfir rekstur hússins, yf-
irstjórn þess um „sjálfsánægju“.
„Við höfum alltaf vitað að
áhorfendahópur okkar var
breiðari, en við þurftum á þess-
ari könnun að halda til að sanna
það fyrir öðrum,“ sagði tals-
maður Konunglega óperuhúss-
ins í viðtali við netmiðil BBC.
Heimili keisarans
KÍNVERSKA ríkisstjórnin vinn-
ur nú í samvinnu við Alþjóða
minjasjóðinn að því að varðveita
byggingu sem Qianlong keisari
dvaldi í í ellinni, eftir að hann
lét af embætti 1796. Húsið er
hluti af hinni umfangsmiklu
Forboðnu borg, en hefur til
þessa verið almenningi lokað og
saga þess að mestu gleymd. Fyr-
ir vikið hefur mikið safn skraut-
muna, sem Qing-keisaraveldið
var þekkt fyrir, legið vel varð-
veitt og ósnert innan veggja
hússins.
„Þessi herbergi eru alveg ein-
stök og verulega mikilvæg,“
sagði Wu Hung prófessor í lista-
sögu við Háskólann í Chicago,
sem er einn fárra sem heimsótt
hafa bygginguna til þessa.
„Þegar ég sá þetta fyrst þá féll
ég í stafi. Þetta var ótrúlegt.
Það má líkja þessu við forn-
leifafræði, svona eins og manni
gefist færi á að heimsækja ann-
an tíma.“
Kvenhetja
barokktímans
ARTEMISIA Gentileschi, ítölsk
listakona frá barokktímanum,
vekur mikla athygli í Bandaríkj-
unum þessa dagana að sögn
bandaríska dagblaðsins New
York Times. En Gentileschi má
nú finna jafnt á leiksviðinu, sem
bókabúðum og veggjum Metro-
politan-listasafnsins. Tilviljunin
ein ræður þó ekki ferðinni en
leikritið „Lapis Blue Blood Red“
var frumsýnt í Baltimore 1995,
en ákveðið að fresta sýningum í
New York þar til sýningin í Met-
ropolitan yrði opnuð. Höfundur
skáldsögunnar „The Passion of
Artemisia,“ sem kom út í síðasta
mánuði, fullyrðir hins vegar að
henni hafi verið ókunnugt um
sýninguna. „Þetta er ótrúlegt,“
segir höfundurinn Susan Vree-
land. „En kannski sýnir það
bara best að Artemisia fer nú
loks að njóta viðurkenningar.“
Artemisia Gentileschi hefur
lengi vakið áhuga fyrir list sína.
Hún var hæfileikaríkur lista-
maður sem fylgdi í fótspor
Caravaggio og starfaði fyrir
hirðir Evrópu, auk þess að fá
fyrst kvenna inngöngu í Acca-
demia del Disegno í Flórens.
ERLENT
Yngri
áhorfendur
KAMMERMÚSÍKKLÚBBURINN heldur síð-
ustu tónleika starfsársins í Bústaðakirkju á
sunnudagskvöld kl. 20. Á efnisskrá verða
meistaraverk eftir Mozart og Brahms og lítil
elegía eftir Puccini. Eþos-kvartettinn leikur, en
hann er skipaður þeim Auði Hafsteinsdóttur,
Gretu Guðnadóttur fliðluleikurum, Guðmundi
Kristmundssyni víóluleikara og Bryndísi Höllu
Gylfadóttur sellóleikara. Gestir kvartettsins á
tónleikunum verða Þórunn Ósk Marinósdóttir
víóluleikari og Mona Sandström píanóleikari.
Greta Guðnadóttir segir verk Mozarts,
Kvintett K516 fyrir tvær fiðlur, tvær víólur og
selló, rómantískt verk.
„Mozart samdi þetta seint á stuttri ævi sinni.
Þetta er mjög rómantískt og mjög „grand“
verk. Mig hefur líka lengi langað til að spila
Kvintett Brahms í f-moll, og það er loksins
komið að því. Þetta er meiriháttar músík og
kammermúsík eins og hún gerist best. Verk
Puccinis, Chrisantemi, er lítil og ljúf elegía og
ágætis mótvægi við stóru verkin tvö. Þetta eru
allt perlur. Svo er það líka mikil ánægja fyrir
Beethoven eftir Jón Leifs. Við erum búin að
hljóðrita kvartett eftir Finn Torfa sem verður
þarna, en verðum einnig með kvartetta eftir
Snorra Sigfús Birgisson, Hafliða Hallgrímsson,
Þórð Magnússon og kvartettinn Frá draumi til
draums eftir Jón Nordal, en hann var einmitt
frumfluttur í Kammermúsíkklúbbnum fyrir
nokkrum árum.“ Nokkur þessara verka hafa
ekki verið hljóðrituð til útgáfu áður, og segir
Greta það einmitt hafa verið markmið hópsins
að koma á framfæri góðum verkum sem lítið
hafa heyrst. Eþos-kvartettinn tekur svo þátt í
Listahátíð í vor, þar sem flutt verður tónlist eft-
ir Ígor Stravinskíj. Greta Guðnadóttir segir að
það sé einstaklega gaman að spila fyrir þann
félagsskap sem Kammermúsíkklúbburinn er.
„Tónleikarnir eru yfirleitt mjög vel sóttir, og
svo er vel haldið utan um þetta og mikill metn-
aður lagður í starfsemina. Það er oft meiri að-
sókn í Kammermúsíkklúbbinn en á aðra kamm-
ertónleika, og ekki hægt að segja annað en að
þetta sé mjög þörf stofnun sem nýtur langrar
reynslu og virðingar.“
okkur að fá til liðs við okkur þær Þórunni Ósk
og Monu Sandström. Það er virkilega gaman að
spila með svona flinkum tónlistarmönnum.“
Mikill metnaður
Eþos-kvartettinn hefur starfað í tæp fjögur
ár. Greta segir að það hafi verið Finnur Torfi
Stefánsson tónskáld sem hjálpaði þeim að velja
nafnið Eþos, sem er fornt grískt orð. „Það á við
um samhljóman alls sem er, þannig að merk-
ingin er stór. Eþos var líka notað um alla tón-
stiga, hverju nafni sem þeir nefndust, og þann-
ig er eþos grunnurinn að allri tónlist.“
Eþos-kvartettinn hefur spilað talsvert í Kamm-
ermúsíkklúbbnum, en hefur einnig verið að
spila bæði nýja tónlist, auk þess sem kvart-
ettinn er einn fárra tónlistarhópa sem hefur
spilað tónlist Helga Pálssonar. Þá er kvart-
ettinn einnig að vinna að nýjum geisladiski með
íslenskum strengjakvartettum, og fékk til verk-
efnisins styrk frá Félagi íslenskra tónlistar-
manna. „Á diskinum verðum við með kvartett
eftir Helga Pálsson og Tilbrigði um stef eftir
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Eþos-kvartettinn og Mona Sandström. Auður Hafsteinsdóttir, Greta Guðnadóttir, Mona, Guðmundur Kristmundsson og Bryndís Halla Gylfadóttir.
„EÞOS ER SAMHLJÓMAN ALLS SEM ER“