Lesbók Morgunblaðsins - 26.10.2002, Blaðsíða 14

14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 26. OKTÓBER 2002
Þ
AÐ sem af er árinu hefur svo
margt verið að gerast á mynd-
listarvettvangi í Kaupmanna-
höfn að til eindæma má telja.
Carlsberg-sjóðurinn, sem verið
hefur jafnt vísindum sem menn-
ingarlífi dönsku þjóðarinnar
gríðarleg lyftistöng, var stofn-
aður fyrir einni öld, sömuleiðis safn Heinrichs
Hirsprungs. Þá voru hundrað ár liðin frá fæð-
ingu allistamannsins Arne Jacobsens, sem
titlaði sig arkitekt í samræmi við aðalstarfs-
vettvang sinn. Árið 1902 hefur þannig boðað
mikil tímamót í danskri sögu, ris landsins og
borgarinnar við sundið orðið öllu svipminna ef
örlöginn hefðu ekki ofið þjóðinni þessa dýru
þræði í langa sögu hennar. Nýlokið var sýn-
ingu á örlitlum hluta af innkaupum Carls-
berg-sjóðsins á Glyptotekinu er mig bar að,
en frábær sýning á fjársjóðum úr gröfum
Forn-Egypta stendur til 5. janúar 2003. Þá
stendur fram til 20. janúar afmælissýning á
Hirspsrungska safninu, þó einvörðungu um
ljósmyndir að ræða en mjög upplýsandi sem
slík, fær 3 hjörtu hjá Trine Ross í föstudags-
yfirliti Politiken. Nú á haustnóttum voru að
auk svo margar sýningar uppi í tilefni fram-
kvæmdarinnar Kulturbro/ Menningarbrú á
Eyrarsundssvæðinu, að ég rétt komst yfir
þær helztu á einni viku, auk annarra árvissra
sem sérstakra. Hinar síðastnefndu svo marg-
ar að nokkrar mættu afgangi og kalla ég þó
ekki allt ömmu mína í þeim efnum, en dreifð-
ar og langt á milli.
Hitti á síðasta dag hinnar árlegu listkaup-
stefnu í Forum-höllinni, Art Forum, sem var
sú tíunda í röðinni. Í því tilefni var á efri hæð-
inni kynning á yfirgripsmiklu einkasafni
hjónanna Önnu Marie og Søren Mygind á
verkum súrrealistans nafnkennda Wilhelms
Freddie (1909–1995). Engan veginn hægt að
nefna þessa kaupstefnu í sömu andrá og hinar
mikilsverðari sunnar í álfunni enda ólíku sam-
an að jafna, hún staðbundnari og hvergi nærri
jafnmikið fjármagn að baki. En þarna upplagt
tækifæri til að kynnast framboði í sýning-
arsölum vítt og breitt í Danmörku og á Skáni.
Framkvæmdin gæti allt eins orðið vísir að
samnorrænni listakaupstefnu af háum gæða-
flokki er fram líða stundir, með eigin svipmóti
og sérstöðu. Myndi styrkja ímynd hennar og
norrænnar myndlistar út á við og hefði ómet-
anlegt innbyrðis kynningargildi, sá akur í
mikilli órækt. Löngu tímabært að Norður-
löndin láti til sín taka á þessum vettvangi og
styrki sameiginlega stöðu sína í hinu alþjóð-
lega landslagi í stað þess að leita langt yfir
skammt. Listakaupstefnan hefur enn á sér
nokkurn norrænan heimóttarsvip, eins og
menn viti ekki fullkomlega hvar þeir standa
og ekki bætir úr skák að nokkur nafnkennd-
ustu listhús Kaupmannahafnar hafa hætt
þátttöku, sem eins og málum er háttað má
vera skiljanlegt. Hins vegar væri mjög mis-
ráðið að hafna hinni norrænu ímynd og gerast
alfarið þiggjendur og taglhnýtingar alþjóð-
legra viðhorfa. Kemur hér upp í hugann
furðuleg setning sem ég las í menningarkálfi
þýzks dagsblaðs nýlega: „die skurrille avant-
garde aus Norden“ sem útleggst; hin fíflslega
framúrstefna úr norðri. Er því miður einkar
afhjúpandi á mati manna sunnar í álfunni á
léttfengum grunnfærðum vinnubrögðum á
ýmsum útnárum í norðri, þar sem margur
ójarðtengdur rembist líkt og rjúpa við staur
við að ganga í takt við heimslistina, og telur
sig um leið hafa slegið sig til riddara. Allar
listakaupstefnur sem ég hef sótt heim hafa
haft sitt sérstaka staðbundna svipmót hversu
alþjóðlegar sem þær nú annars voru, ef ekki
væri til lítils að ferðast á milli þeirra, gefur
augaleið að farsælast sé að koma til dyra eins
og menn eru klæddir. Listakaupstefnur eiga
auðvitað að ganga þvert á stefnumörk stór-
markaðanna um hagræðingu á heimsvísu,
með sömu vöru alstaðar, spilin stokkuð upp
eftir hentisemi og útkoman nefnd fjölbreytni!
Staðlaðar gerilsneyddar nýjungar markaðs-
fræðinganna á oddinum, auglýstar með braki
og vaðið af siðleysi yfir allt annað um leið.
Aldrei mikilvægara fyrir Norðurlönd að líta í
eigin barm en einmitt í upphafi nýrrar aldar
eigi ímynd þeirra og sérstaða ekki að þurrk-
ast út, einkum skiptir máli að líta til frum-
kvæðis Carlsberg-feðganna. Í hundrað ár
hafa sjóðir þeirra malað dönsku þjóðinni gull í
öllum skilningi, andlegum sem veraldleg-
um …
Louisiana-safnið í Humlebæk og hin stóra
sýning á æviverki Arne Jacobsens, Absolut
moderne, Ótvírætt nútímalegur, var næst á
dagskrá. Góður hópur gesta þar fyrir er ég
kom á staðinn snemma á íðilfögrum mánudegi
og hélzt svo allan daginn. Þetta er síðasti
gjörningurinn í tilefni afmælisársins og sá
langsamlegast viðamesti, stendur til 12. jan-
úar 2003, og er liður í framkvæmdinni Menn-
ingarbrú sem inniber viðamikla dagskrá eink-
um hvað varðar sögu og sjónmenntir, einnig
tónlist, leiklist og fleira, stendur fram í nóv-
ember/desember/janúar.
Sýningin á verkum Arne Jacobsens á Kjar-
valsstöðum eins og þefurinn af réttinum þótt
ekki skuli hún vanmetin, og mun fyrst hafa
komizt á blað eftir hinn frábæra sjónvarps-
þátt sem gerður var um æviverk hans og
sýndur var í Ríkissjónvarpinu. Undirstrikar
gildi slíkra þátta af hárri gráðu varðandi mik-
ilsverðar sýningar, gerir þær sýnilegri og get-
ur ráðið úrslitum um gengi þeirra. Á Louis-
Morgunblaðið/Bragi Ásgeirsson
Verner Panton: Teppi, stóll, púði, frá sjötta og sjöunda áratugnum.
Kaupmannahöfn fékk viðurnefnið París norðursins á árum fyrri heimsstyrjaldarinnar, þá
norrænir listamenn áttu þess ekki kost að halda lengra suður á bóginn. Spurningin er hvort
borgin hafi ekki verðskuldað viðurnefnið allar götur síðan. Hvað sem öðru líður hafði
BRAGI ÁSGEIRSSON það á tilfinningunni er hann heimsótti borgina á dögunum.
Morgunblaðið/Bragi Ásgeirsson
John Ruud. Höggmynd. Frá sýningu danskra myndhöggvara í Kongens Have 2002.
PARÍS NORÐURSINS
Morgunblaðið/Bragi Ásgeirsson
Jacob Draminsky Højmark: „Cofradia“. Hljóðsamsetning, urban soundscape #5, 15 rauðar
steypuhrærivélar, 2002. Haustsýningin á Charlottenborg.