Pressan - 09.09.1988, Blaðsíða 5

Föstudagur 9. september 1988
_
Pétur Björnsson í Avöxtun sf.
FOLKIÐ MISSTI
TRÚ Á OKKUR
Það vakti athygli, en kom kannskt ekki öllum á óvart,
er Ávöxtun sf. var lokað nú í vikunni. Fyrirtækið hefur
staðið nokkuð sér með tilliti til annarra verðbréfafyrir-
tækja á markaðnum. Ýmsar sögur hafa gengið um fyrir-
tækið og viðskipti þess, og því fór svo þegar Ólafur
Ragnar Grímsson, formaður Alþýðubandalagsins, lýsti
þvi yfir fyrir skömmu að hann vissi til að tvö fyrirtæki
á gráa markaðnum stæðu tæpt, að innlausnarbeiðnir
hjá Ávöxtun sf. jukust það mikið að fyrirtækið gat ekki
staðið undir þeim og afhenti bankaeftirlitinu lyklana að
fyrirtækinu. Reyndar hafði eftirlitið þá verið með rann-
sókn á fyrirtækinu í gangi í nokkurn tíma.
Það sem hugsanlega stangast á við lög í þessu máli er
innlánsreikningar þeir sem fyrirtækið var með og einnig
hvort lán sem Ávöxtun sf. hefur fengið hjá Verðbréfa-
sjóði Ávöxtunar hf. er brot á lögum um verðbréfamiðl-
un. í fyrradag var síðan ákveðið að leysa upp Verðbréfa-
sjóð og Rekstrarsjóð Ávöxtunar.
Pressan ræddi við Pétur Björnsson, annan eigenda
Ávöxtunar sf., og bað hann fyrst lýsa aðdraganda þess
sem gerst hefur.
„Það vita það náttúrulega allir,
það varð bara flótti frá okkur og við
hreinlega gátum ekki staðið undir
þessu. Það hefði enginn einn getað
það. Þetta fjármagn er náttúrulega
allt bundið."
— Höfðu yfirlýsingar Ólafs
Kagnars Grímssonar mikil áhrif?
„Þær voru neistinn sem hleypti
þessu öllu af stað. Við vorum hérna
í skipulagsbreytingum á okkar fyr-
irtæki. Við höfðum auðvitað
hugsað að svona lagað gæti gerst og
ætluðum að fara að þétta það
dæmi.“
— Nú segist bankaeftirlitið hafa
unnið að undanförnu að athugun á
fyrirtækinu.
„Þeir eru náttúrulega endur-
skoðendur okkar, en ég er ekkert
viss unt að bankaeftirlitið hefði
farið að loka á okkur, við hefðurn
tekið leiðbeiningum þeirra.“
— Höfðu þeir ástæðu til að ætla
að þeir þyrftu að skoða ykkur?
„Ég veit það ekki, það eru alltaf
einhverjar kjaftasögur í gangi um
okkur. Við höfum farið aðrar leiðir
en aðrir og það hefur verið illa séð
af þeim sem eru á þessum markaði.
Kannski margir hugsað sem svo að
gott væri að Iosna við okkur.“
— Eru þetta ofsóknir af hálfu
bankaeftirlitsins?
„Nei, þetta eru engar ofsóknir. Það
er ekkert yfir því að klaga. Þetta
bara þróaðist upp úr því að fólkið
missti trú á okkur og hélt að það
væri eitthvað að hjá okkur. Það bað
um peningana sem það átti rétt á,
en við bara gátum ekki staðið við
það. Þá þurftum við að biðja um
aðstoð, og við erum búnir að fá þá
aðstoð sem við sættum okkur við,
annars hefðum við reynt að gera
þetta sjálfir. — Það er svo margt í
þessu, ef við hefðum reynt að gera
þetta sjálfir hefðum við þurft að
verja okkur skv. ákvæðum í bréfinu
(um bindingu fram yfir aldamót,
innskot Pressan) og samþykktum
félaganna. Þá hefði verið hætta á
að einhver fyndi eitthvað til að gera
okkur skaðabótaskylda eða sjóð-
ina. Það hefði auðvitað ekki þjón-
að þeim sem við erum að reyna að
verja. Við viljum bara að það verði
sem minnstur skaði.“
— Hvers vegna eruð þiö ekki
aðilar að Verðbréfaþingi Islands?
„í upphafi tókum við þátt í um-
ræðum um Verðbréfaþingið og
vorum boðaðir á fund, en á svipuð-
unr tíma var gerð aðför að okkur,
að við værunr eitthvað ólöglegir. Á
meðan á því stóð vorunr við ekki
gjaldgengir þar inn. Nú, það voru
fimm aðilar sem stofnuðu þetta
Verðbréfaþing, og það er fimm
manna stjórn, ha! Síðan höfum við
ekki sótt urn aðild, hreinlega vegna
þess að ég hef ekki séð neinn tilgang
nreð að vera í því. Verðbréfaþingið
verndar okkur ekki, þar er verið að
sýsla nreð skráð verðbréf, og við
höfum hreinlega ekkert verið í því.
Þau viðskipti hurfu á sínum tíma
og almenningur er ekki í þeim,
þetta eru mest opinberir og hálf-
opinberir sjóðir og þeir hafa ekkert
sótt í viðskipti hjá okkur."
— í Verðbréfasjóði eiga að vera
til 380 milljónir skv. virði bréfanna.
Að hve miklu leyti verður hægt að
standa að áfallalausri innlausn?
„Það fer eftir því hvernig verður
haldið á því máli. Við teljum að
mikill hluti af þessum kröfum fáist
greiddur, en það er spurning hvað á
að ljúka þessu fljótt? Okkar
draumur var sá, að við fengjum ein-
hverja aðstoð, að einhver yfirtæki
sjóðina þannig að það yrði gegn-
umflæði og inn kæmi nýtt fjár-
magn, það myndi því kannski ekki
bera á því þó einhverjar af þessum
kröfum borguðust ekki. En á lengri
tíma myndi þetta jafna sig, þó
ávöxtun hefði kannski minnkað í
bili. Það hefði hugsanlega verið
hægt að setja á þetta innlausnar-
gjald. Ég veit ekki hvernig verður
unnið að þessu, en ég geri ráð fyrir
að það verði veruiega lítið sem tap-
ast.“
— Að hve miklu leyti blandast
eigið fé starfsemi sjóðsins, þ.e.a.s.
vörslufé í eigin fjárfestingar?
„Þetta hefur allt veriðgert í sanra
tilganginum, að skapa góða ávöxt-
un. Við höfum kannski gert eitt-
hvað í þessu nafni og annað í öðru,
en það sem við höfum gert i sam-
bandi við fasteignir, gert upp og
selt, höfum við gert í nafni Ávöxt-
—
„Viö höfum
farið aðrar leiðir
en aðrir, og það
hefur verið illa
séð af þeim sem
eru á þessum
markaðif segir
Pétur Björnsson.
Pressumynd/Magnús Reynir.
unar sf. Hugmyndin var sú, að
Ávöxtun sf. tæki á sig hagnað eða
tap, sjóðurinn ætti þá að vera með
sitt á þurru.
Þetta eru miklir sjóðir, en stund-
um fannst manni að það væri ekk-
ert að því að hafa meira vald á pen-
ingunum en að dæla þeim út.
Skuldarar eru svolítið mismunandi
og þó maður sé með einhverjar fast-
eignatryggingar, — hvenær fæst
það? Ég sá í einu gjaldþroti að einn
bankinn átti 40 til 50 milljónir með
fasteignaveði, hvað tekur langan
tíma að ná þeim peningum út?“
— Hver var tilgangur rekstrar-
sjóðsins?
„Bara að græða peninga fyrir þá
sem áttu bréfin. Hann var hugsaður
fyrir þá sem vildu fjárfesta ákveðið
til lengri tíma, þannig að þá áttum
við að geta leyft okkur að kaupa
kaupsamninga o.þ.h. Þú ert sjálf-
sagt að fiska eftir því að við höfum
verið að kaupa fyrirtæki og þau síð-
an seld út á leigukaupum til þriggja
til fimm ára, það var meiningin."
— Hve stór var sá sjóður?
„Hann var rúmar 30 milljónir.“
— Hvernig tengist þið Bjarna-
borginni?
„Við höfum keypt þar skuldabréf
með veði í Bjarnaborg að verðmæti
u.þ.b. 20 milljónir króna í dag,
mjög gott dæmi. Það eru verðbréf á
3. og 4. veðrétti og margir veðréttir
á eftir. Þar stendur vinna yfir af
krafti. Það dæmi átti að vera farið
og mér finnst leiðinlegt að svo skuli
ekki vera. Við ætluðum aldrei að
eiga bréfin, heldur koma þeim aftur
í peninga, en það kemur.“
— Dr. Páll Sigurðsson, fyrr-
verandi stjórnarformaður Verð-
bréfasjóðsins, segir i samtali við
Pressuna að hann hafi sagt upp
starfinu vegna verulegs ágreinings í
fjárfestingarstefnu.
„Já, hann sagði upp af persónu-
legum ástæðum."
— Og Gisli Gíslason hdl.,
stjórnarformaður rekstrarsjóðsins,
tók við af honum.'
„Já, við höfum unnið töluvert
mikið með honum.“
— Sá hann eða lögfræðistofa
hans um innheimtu fyrir ykkur
áður en hann tók við þessum störf-
um?
„Já, hann gerði það.“
— Heyrst hefur að þóknun til
stjórnarformanns liafi verið 200
þúsund krónur á mánuði.
„Það getur kannski passað, hvort
sem það er þóknun fyrir að vera
stjórnarformaður eða eitthvað
annað. Þetta er fyrir ómælanlega
vinnu.“
— Hvernig hófst samstarf ykkar
Ármanns Reynissonar?
„Það hófst með Ávöxtun, okkur
datt í hug að þetta gæti verið snið-
ugt og opnuðum fyrirtæki.“
— Hvernig hefur samstarfið
gengið?
„Það hefur gengið ágætlega."
— Það hefurstundum veriðsagt
að þú værir fjármálaheilinn í fyrir-
tækinu og Ármann andlitið.
„Ég veit það ekki. Síðan 1970 er
ég búinn að vera í ýmsu og ég get
ekki neitað því að ég er alltaf að spá
og spekúlera. Ármann var hér einn
í upphafi og því ósköp eðlilegt að
hann sé ándhj fyrirtækisins. Égjtef
veriðfier méira í reikningshaldíj ég
viðurkenni það.“
— Geturðu sagt mér hverjir
ykkar stærstu viðskiptavinir voru?
„Ég sé enga ástæðu til að vera að
tala um það, það eru ýmsir aðilar.
Það eru fyrst og fremst fyrirtæki.“
— Voru einhverjir lífeyrissjóðir
ineðal viðskiptavina?
„Nei, enginn lífeyrissjóður. Því
miður, því peningarnir liggja þar.“