Pressan - 09.09.1988, Blaðsíða 24

i ‘i
1 ? 1*
24

38íit istímaíqða .6 iuQEbot«ö-
3M553 grgrara^igigMajaaCTrwTfr-**.*%-*» *»n %IVOOHPI Ir'li '4
íaiiull iJ > u í»uaa',í-j .í Sn •ztltmMX SlVf D.ittl i »* « *íííí** *-i. * -
Föstudagur 9. september 1988
bridge
Skrítið fyrirbæri svíning. Hugs-
um okkur að þú eigir D1098 í hlið-
arlit á móti A2 í borði (og þú þolir
að gefa einn slag). Vaninn er að taka
á ásinn og spila litnum aftur.
En stundum kemureitt niðurkast
að engum notum:
♦ D963
y G95
♦ 7643
4» Á2
♦ 54
Y KD106
♦ D1082
4» K75
♦ 2
V Á87432
♦ 95
4» G643
N
V A
S
♦ ÁKG1087
y -
♦ ÁKG
4» D1098
Suður gefur, allir á, og vekur á
2-spöðum. Norður hækkar kerfis-
bundið í 3-spaða; stuðningur og
minnst einn ás. Eftir fyrirstöðu-
sagnir í tígli, laufi og hjarta gefst
norður upp með 5-spöðum. Suður,
sem á gott í holu, hækkar í 6-spaða.
Útspil hjartakóngur, trompaður.
Með innsæið að leiðarljósi tók
suður trompin, spilaði laufi á ás og,
laufi til baka á níuna þegar austur
fylgdi lit með smáspili. Það kostaði
kóng, en þegar laufgosi kom ekki í
drottninguna síðar varð sagnhafi
að reiða sig á tígulsvíninguna.
Tapað spil.
Það gefur meiri vinningslíkur að
byrja með laufdrottningu að heim-
an í upphafi. Með kóng verður vest-
ur að leggja á og tvö tígulniðurköst
nást í blindum. En ef austur á kóng-
inn?
Þá eru enn tveir möguleikar fyrir
hendi; Að laufgosi sé annar eða að
tígulsvíningin heppnist.
skák
Uppruni skákarinnar
Nútíma rannsóknir á sögu skák-
arinnar hefjast með Hollendingn-
um Antoníus van der Linde
(1834—97). Hann fann elstu rit á
sanskrít þar sem skákar er getið og
eru þau frá sjöundu öld eftir Krist.
Englendingurinn Harold J.R.
Murrey (1868—1955) hélt þessum
rannsóknum áfram og ritaði grund-
vallarverk í skáksögu: History of
Chess (Oxford 1913).
Þriðja manninn er rétt að nefna
til þessarar sögu: Tassilo von
Heydebrand und der Lasa
(1818—99). Hann var í utanríkis-
þjónustu Þjóðverja á tímum Bis-
marcks og gegndi meðal annars því
erfiða starfi að vera sendiherra
þeirra í Kaupmannahöfn að nýlok-
inni styrjöld Þjóðverja við Dani.
En Lasa var líka snjall skákmaður
þótt ekki tefldi hann á skákmótum
og hafði mikinn áhuga á sögu
manntaflsins og bókmenntum.
Eftir hann liggur merkt rit: Zur
Geschichte und Literatur des
Schachspiels (1897) (Um sögu og
bókmenntir skákarinnar) sem er
enn á okkar dögum einhver skýr-
asta frásaga af þróun manntafls í
Evrópu frá miðöldum fram til nú-
tíina.
Þessum mönnum kom saman um
að skákin væri upprunnin í Ind-
landi, Iíklega Norður-Indlandi, og
hefði breiðst þaðan út um heiminn.
Síðari rannsóknir virðast styðja
þessa skoðun, en þó hefur líklegur
fæðingarstaður flust norðar á bóg-
inn, jafnvel norður til Tíbet eða
norðaustur til Kína. En í Asíu er
skákin runnin upp eins og fleiri
dægradvalir, Asía virðist móðir
margra leikja. Annar djúpt grund-
aður leikur, Go eða Væ-sjí, er runn-
inn upp í Kína og hefur verið iðkað-
ur þar öldum saman. Hann hefur
lítið sem ekkert breiðst út til Vestur-
landa og hefur ekkert breyst í ald-
GUÐMUNDUR
ARNLAUGSSON
anna rás, þar sem skákin hefur um-
mótast rækilega á leið sinni um
heiminn.
Það manntafl sem nefnt er í elstu
indversku handritunum og heitir,
þar Sjatúranga er talsvert frábrugð-
ið nútíma skák. Orðið Sjatúranga
merkir fjórar tegundir vopna, enda
er manntaflið greinilega hernaðar-
spil, runnið upp úr indverskri hern-
aðarlist. Þegar Alexander mikli
herjaði á Vestur-lndland átti hann í
höggi við indverska heri er voru
settir saman úr fótgönguliðssveit-
um, riddaraliði, stríðsvögnum og
fílum — þar er liðskipan mann-
taflsins lifandi komin. Fótgöngu-
liðið er orðið að peðum, riddarana
þarf ekki að skýra, fílarnir eru á dá-
lítið broslegan hátt orðnir að
biskupum og stríðsvagnarnir að
hrókum.
Kunnur Kínafræðingur, Joseph
Needham, hefur látið sér detta í hug
að trúarlegar athafnir í Kína, ein-
hverskonar stjarnspekileg tækni,
þar sem ná skyldi sambandi við
guðina fyrir tilstilli taflborðs og
manna — og teningar notaðir til
þess að auðvelda guðunum að láta
vilja sinn í ljós — að þessi tækni
sem átti að hjálpa Kínverjum til að,
finna jafnvægi milli yin og yang
hafi borist til Indlands, verið notuð
þar á annan hátt og orðið grund-
völlur að sjatúranga. Þessar til-
gátur bera mikilli hugkvæmni vitni,
en heldur virðast leikmanni þær
lausar í reipunum.
krossgátan
HÆTTUR AÐ KYSSA
KONUNA
Fyrsti trompetleikari Fílhar-
móníusveitar Lundúnaborgar er
hættur að kyssa konuna sína.
Þessa fórn færir hann tónlistar-
gyöjunni af fúsum og frjálsum
vilja, þar sem hann segist spila
mun beturef hann notar varirnar
einungis til að blása I hljóö-
færiö. Eiginkonan ku sætta sig
viö ákvöröun síns heittelskaða,
enda er hún einnig tónlistar-
maður og ætti því aö skilja köll-
unina.