Pressan - 18.10.1990, Page 16

16
FIMMTUDAGUR PRESSAN 18. OKTÓBER
Jón Ársæll Þórðarson
útvarpsmaður
MaKinn
madur á
reiðhjóli
„Eg bý í svörtu timburhúsi í litlu Hollywood," segir Jón
Arsœll í símann með röddinni sem stöðugt fleiri hlusta
eftir. Og mikið rétt: Vestur á Bráðrœðisholti er samkomu-
staður timburhúsa héðan og þaðan sem bjargað var frá
niðurrifi. En hús Jóns hefur staðið þar alla tíð og hann
keypti það ungur að árum. Hann tekur á móti mér skelli-
hlœjandi. Ljósmyndari PRESSUNNAR varkominn á und-
an mér og þeir voru að rifja upp gamlar drykkjusögur frá
Kaupmannahöfn og Lundi. Og Jón Ársœll bœtir um bet-
ur, segir söguna afþví þegar hann hjólaði nakinn niður
Framnesveg að nóttu til og olli nœstum hjartabilun hjá
leigubílstjóra sem fangaði hann í Ijósgeisla bifreiðarinn-
ar.
VEÐU RFRÉTTIR OG
KARTÖFLUR
Jón Ársæll Þórðarson hefur kom-
ið víða við síðan hann fæddist í
þennan heim fyrir réttum fjörutíu
árum. Alinn upp á Austfjörðum og
stundaði sjó á unga aldri, lauk stúd-
entsprófi frá Kennaraskólanum og
BA-prófi í sálfræði frá Háskóla ís-
lands. Hann var við framhaldsnám í
Lundi í Svíþjóð og skrifaði lokarit-
gerð um gambíska töfralækna,
vann um tveggja ára skeið á Spáni
fyrir Guðna í Sunnu, en hóf störf hjá
sálfræðideild skóla þegar hann
sneri heim. Síðustu árin hefur hann
helgað sig fjölmiðlum af ýmsu tagi,
unnið hjá NT, Anders Hansen og
Fjölni, Stjörnunni, Ríkisútvarpinu
og nú siðast Bylgjunni.
Jón Ársæll færði sig um set frá
Ríkisútvarpinu yfir á Bylgjuna eftir
að hafa verið ríkisstarfsmaður í tvö
ár. Hann sá um morgunþátt rásar 2,
ásamt Leifi Haukssyni, við sívax-
andi vinsældir, þótti frumlegur og
smellinn. Nú er hann með eigin síð-
degisþátt á Bylgjunni, „ísland í
dag".
„Það var mjög gaman að söðla
svona um,“ segir hann, „og það er
mikill munur á því að vinna hjá
einkastöð miðað við RÚV. Það var
góður skóli að vinna hjá ríkisútvarp-
inu og þar lærði ég mikið af fag-
mönnum eins og Jónasi Jónassyni
og Stefáni Jóni Hafstein. Og svo má
ekki gleyma Eiríki Jónssyni Kaup-
mannahöfn. En nú er ég í fyrsta
skipti í þeirri aðstöðu að vera eigin
herra."
En hvenær fékk Jón Ársæll áhuga
á útvarpi?
„Mér hefur alltaf fundist útvarpið
vera dáleiðandi tæki og ég á margar
minningar frá bernsku minni þar
sem ég sit límdur við útvarpstækið.
Það eru að vísu ekki bara gleði-
stundir," segir hann og lygnir aftur
augunum eins og skjólstæðingur hjá
sálfræðingi. „Það gat verið ótrúlega
leiðinlegt líka. Ég man eftir mér sem
barni að hlusta á ógnarlangar veð-
urfréttir; það er móða á eldhúsrúð-
unni og mamma er að sjóða kartöfl-
ur. Veðurfréttirnar ætla engan endi
að taka! Og svo voru líka allar þess-
ar endalausu sinfóníur. Ég reyndi að
skilja þetta tónaflóð, en var sann-
færður um að ég myndi aldrei botna
neitt í tónlist. En núna hlusta ég
raunar mikið á klassiska tónlist."
Hann stendur upp og setur hljóm-
disk með Eric Clapton í geislaspilar-
ann.
SJÁLFSMORÐSSÖGUR OG
KAFFISPJALL
Við hættum að tala um veðurfrétt-
ir og ég spyr hver sé pólitík hans við
hljóðnemann.
„Takmark mitt er það, að á tíma-
bilinu frá fimm til hálfsjö siðdegis fái
íslenska þjóðin allt sem hún vill og
þarf að vita. Ég tala ekki bara við
fólk sem er alltaf í sviðsljósinu, held-
ur það sem kallast fólkið í landinu.
Og ég skora á fólk að hringja í mig,
í síma 688100, og segja mér sögu
sína. Það er ótrúlega mikil breidd í
því sem fólki liggur á hjarta; allt frá
konum sem vilja bara spjalla til
manna í sjálfsmorðshugleiðingum."
Nú skulum við tala um afríska
töfralækna.
„Já, viltu það?“ Jón setur upp
frumskógarhatt. „Þegar ég var við
nám í Lundi kynntist ég mörgum
innflytjendum, meðal annars frá
Suður-Ámeríku og Afríku. Þar
heyrði ég fyrst sögur af „marabut-
um“, sem svo eru kallaðir, töfra-
læknum frá Gambíu í Afríku. Loka-
ritgerð mín fjallaði um þá, og þess
vegna fór ég tvær ferðir þarna suð-
ur eftir á árunum 1979 og 1980. Áð-
ur en yfir lauk komst ég að vísu að
þeirri niðurstöðu að ég hefði allt
eins getað farið austur í Flóa eða
suður með sjó. Aðferðir Afríku-
mannanna voru nefnilega þaer
sömu í grundvallaratriðum og hjá ís-
lendingum. Þeir nota alls kyns
grasaseyði eins og Ásta grasalæknir,
handayfirlagningu eins og íslenskir
heilunarmiðlar og hengja á sig trú-
artákn eins og við notum krossinn.
Skemmtilegast við þessar rann-
sóknir var að kynnast innfæddum,
enda var ég tekinn í klíku hressra
stráka. Þeir lifðu frekar áhyggju-
lausu lífi, betluðu mat þegar með
þurfti og reyktu gras. Það var bara
eitt vandamál í sambandi við grasið:
Það var svo lítið um hentugan papp-
ír til að vefja sígaretturnar. Þeir
fundu hins vegar lausn á því eins og
öðru. Þarna voru nefnilega margar
biblíur, sjáðu til.“
Biblíur?
„Já, þú veist hvað pappírinn í
þeim er þunnur og meðfærilegur.
Þeim fannst hann henta sérlega vel
utan um grasið. Fyrst voru þeir svo-
lítið feimnir við mig og voru hrædd-
ir um að misbjóða trúarbrögðum
mínum. En svo datt einn þeirra nið-
ur á afbragðs útskýringu: Það er
hægt að anda að sér guðsorði á
margan hátt, sagði hann. Og það
var náttúrlega alveg rétt hjá hon-
um.“
KONUNGLEGAR
SKEMMTANIR ...
Það fer orð af þér sem talsverðum
gleðimanni á háskólaárunum í
Lundi. Ertu lífsnautnamaður?
„Já,“ segir Jón og dregur seiminn.
„Það má alveg orða það þannig.
Þetta var svona eins og háskólaár
S.ÞÓR
#/Þaö er hægt ad anda að sér
guðsorði á margan hátt"
eru yfirleitt og Lundur er skemmti-
legur, gamall háskólabær. Ég bjó í
örlitlu herbergi með lokrekkju uppi
í risi hjá frú Berg, undir gafli dóm-
kirkjunnar. Það var varla hægt að
snúa sér við í herberginu. Vinir mín-
ir sögðu að brjóstveiki væri það
eina sem vantaði til fullkomna
ímynd hins fátæka námsmanns. Lífs-
nautnamaður?" Hann veltir orðinu
fyrir sér. „Ætli svarið við því felist
ekki í þessu eina orði: Já. Én menn
verða að gæta hófs í því eins og
öðru,“ segir hann af sannfæringar-
krafti. „En nautn felst í öllu, frá kon-
unglegum skemmtunum og til þess
að kaupa sér skötubarð og bregða
hangifloti út á.“
En varstu góður námsmaður?
„Nei, ég get nú ekki sagt það. En
ég var iðinn og þurfti að hafa tals-
vert fyrir náminu. Ef ég á að vera al-
veg heiðarlegur ...“ Hann þagnar.
Gerir svo játningu með talsverðum
erfiðismunum. „Já, ef ég á að vera
alveg heiðarlegur, þá er rétt að taka
fram _að ég svindlaði alltaf á prófun-
um. Ég var einu sinni með tíu þétt-
skrifaðar arkir sem ég geymdi í leð-
urstígvélunum. Það er eins gott að
þeir lesi ekki PRESSUNA í Lundi.
Heldurðu að háskólinn þar sé nokk-
uð áskrifandi?"
Við komumst að þeirri niðurstöðu
að það sé ólíklegt. Og tölum um
sjávarútveg. Jón Ársæll er af sjó-
sóknurum kominn og útgerðarmað-
ur sjálfur. Hann á trillu sem heitir
Anika hin grænlenska.
Er Anika einhver gömul vinkona?
„Nei, ekki beinlínis. Trillan er
skírð eftir grænlenskri konu sem
var ættmóðir margra íslendinga. En
við skömmumst okkar fyrir Græn-
lendinga og þess vegna hefur nafn
Aniku ekki farið hátt.
Ég fer hérna út fyrir eyjarnar þeg-
ar reykurinn stendur beint upp úr
skorsteinunum. Sigurður G. Tómas-
son rær oft með mér og ég get sagt
þér að hann er einn áhugasamasti
háseti sem ég hef kynnst. Og hann
er fiskinn.
Jú, sjómennskan er mér í blóð
borin eins og sagt er. Afi minn varð
formaður tólf ára gamall og faðir
minn, Þórður Sigurðsson, var skip-
stjóri á nýsköpunartogurum sem
gerðir voru út frá Eskifirði og Seyð-
isfirði.
Ég var talsvert á sjó sem ungling-
ur. Mér fannst það að sumu leyti
heillandi heimur, en vinnan var
ógeðsleg. Og óaðlaðandi. Það
mætti skrifa lærðar bækur um lífið
um borð í skipum." Nú er sálfræð-
ingurinn kominn upp í Jóni. „Skipið
verður eins konar mamma sjó-
mannsins, þar er allt sem maður
þarf til að lifa öruggu lífi.“
KOKKUR MEÐ PUNGAPRÓF
En hvernig er að vera orðinn fer-
tugur?
„Fertugur já,“ segir Jón og er
greinilega ekki alveg búinn að venj-
ast tilhugsuninni. „Mér finnst ég
ekki búa yfir reynslu fertugs manns,
ég hef ekki lent í neinum meirihátt-
ar skakkaföllum. Yfirleitt hefur ver-
ið logn á þeim miðum sem ég hef
sótt. Eg vona bara að hann fari ekki
að hvessa úr þessu."
Ertu góður eiginmaður?
„Ég reyni...“ svarar Jón hugsi.
Segir svo uppveðraður: „Og ég er
liðtækur kokkur, enda með réttindi.
Pungapróf að minnsta kosti. Ég hef
raunar beðið í mörg ár eftir að eitt-
hvert dagblað bæði mig um upp-
skrift. Þá myndi ég nota uppskrift
mömmu að lúðu í mæjónesi"
Hvernig er hún?
„Sjáðu ti(. Þú setur feita lúðu í
sjóðandi vatn með miklu af lárvið-
arlaufi. Síðan kælirðu lúðuna úti
á tröppum, en mundu bara að setja
disk yfir svo kettirnir komist ekki í
hana. Síðan er hrært saman mæj-
ónes og þeyttur rjómi og kryddað
eftir smekk. Þá er grænmeti hússins
saxað niður og fléttað saman við
fiskinn út í mæjónesið ... Það
gladdi hjarta mitt þegar ég rakst
einu sinni á þennan rétt suður á
Spáni. Spánverjar höfðu sem sagt
komist að sömu niðurstöðu og við í .
Suðurhlíðinni."
Hrafn Jökutsson