Pressan - 30.12.1992, Blaðsíða 21

MIÐVIKUDAGUR PRESSAN 30. DESEMBER 1992
21
JPkk N N fik, L L *1
6*3
ÁLFRÚN HELGA
ÖRNÓLFSDÓTTIR
LEIKKONA:
„Ár atvinnuleysis.“
Besta leikkona ársins?
„Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir."
SIGRÚN
EÐVALDSDÓTTI R
FIÐLULEIKARI:
„Ár hörmunga og versnandi lífs-
kjara um heim allan.“
Besti einleikari ársins?
„Tvímælalaust nefni ég Diddú,
sem ég tel besta einsöngvarann."
Tískan ’92
Ijip
Uppatískan dó endanlega
drottni sínum nema hvað einn og
einn maður gengur enn í axla-
böndum. Samt ekki svo að fólk
færi að ganga í lörfum, síður en
svo. Almennt urðu menn frjáls-
legri í klæðaburði, jakkafötin viku
fyrir peysum og riffluðum flauels-
buxum, að minnsta kosti hjá þör-
tísomþings þessarar þjóðar. Hjá
hinum ráðandi stéttum landsins
komust svokallaðir „vinnufundir“
um helgar í tísku (sem fær mann
til þess að velta fyrir sér hvað þess-
ir gaurar geri á venjulegum fund-
um) en fyrir vikið birtist hver for-
inginn á fætur öðnun á peysunni
eða að minnsta kosti í fráhnepptri
skyrtu. Sem fyrr slær enginn
Steingrím Hermannsson út í lúða-
legum klæðaburði, en Friðrik
Sophusson hefur á hinn bóginn
enn styrkt stöðu sína sem tísku-
kóngur Alþingis.
Meðal unga fólksins kvað við
gamlan og nýjan tón í senn. Gamli
hippisminn hafði mátuleg áhrif á
fatatískuna líkt og tónlistina,
svona rétt til þess aðleggja línurn-
ar en án þess að kæfa allt í fortíð-
arfíkn. Þröng og efnislítil kvenföt
létu ímyndunaraflinu minna eftir
en oft áður og háir og mjóir kven-
leggir hafa ekki verið jafhvinsælir
síðan Twiggy var og hét. Fyrir vik-
ið urðu sokkabuxur enn skraut-
legri en nokkru sinni fyrr.
Karlpeningurinn lét sitt ekki
effir liggja, gaf hvítu sokkunum frí
og gerðist hégómlegri í vali á
skrautlegum sokkum (sem eng-
inn sá). Hið sama átti við um nær-
buxnaval, þvr skrautlegar boxara-
buxur slógu öll fyrri aðsóknarmet.
Eins og jafnan í kreppu naut
Gvendur Jaki er án nokkurs vafa einn af þeim sem
stóðu upp úr á árinu. Og það jafnvel þó að vanalega
standi aðeins einn tíundi hluti Jakans upp úr. Restin
marar í hálfu kafi. Hann er ekki allur þar sem hann er
séður. Það sannaðist á Dagsbrúnarfundinum í Aust-
urbæjarbíói. Þar messaði hann yfir sínum mönnum
og tryllti þá svo lá við að þeir gengju niðrá Austur-
völl til að ganga milli bols og höfuðs á Davíð og hans
pótintátum. Af því varð þó ekki. En hitinn í Dags-
brúnarmönnum lækkaði ekki og á næstu dögum
vildu þeir skipuleggja aðgerðir. Af því gat hins vegar
ekki orðið þar sem Jakinn var farinn suður til Flórida
að jafna sig eftir fundinn. Þar mun veðurlag og verð-
lag allt vera skaplegra en hér uppi á klakanum og
betur við hæfi lágtekjumanna og atvinnulausra.
ann
svart aukinna vinsælda hjá báðum
kynjum og sólbaðsstofueigendur
grétu það að aftur komst í tísku að
vera föl(ur) og intressant. Fyrir
vikið leyfðist að vera í jakkafötum
svo framarlega sem eitthvert
frumleikamerki fylgdi, svo sem
kábbojreimar í slipsis stað eða hin
öldungis ómissandi svarta rúllu-
kragapeysa.
Steinþvegnar og bláar gallabux-
ur voru endanlega jarðaðar af
svörtum 501’s frá
Levi’s. Það var
líka um það bil
eina merkið,
sem menn
lögðu sig eftir á
þessu ári, en það
skipti fólk litlu
máli hvernig bux-
umar vom komnar á
sitjandann — um Faco
eða Hagkaup.
Merkjaæði það,
sem áður herjaði á
landann, lagðist til
allrar hamingju að
mestu af með uppa-
tískunni. Það var
ekki lengur neitt
merkilegt við það
að ganga um í BOSS
fötum, enginn gat
lengur hugsað sér að
sjást með Lacoste-
skriðdýrið á al-
mannafæri og síð-
asti Burberry’s
frakkinn á land-
inu týndist í
fatahreinsun í
K ó p a v e g i
snemma í
febrúar. Það
eimdi helst eftir af merkjamaníu
þegar olíubomir Barbour-stakkar
runnu út hjá Veiðimanninum, en
ódýrari eftirlíkingar slógu skjótt á
þá bólu.
Eins og greina má af ofantöldu
vom margir straumar í gangi, en
umburðarlyndi í tísku virtist
meira en oftast áður. Ef merkja
má eina áherslu öðrum ffernur er
það almennur snyrtileiki. Þótt
menn gengju um í rifnum galla-
buxum mátti bóka að þær væm
hreinar, skór voru pússaðir í
meira mæli en nokkru sinni
fyrr og í fyrsta skipti í meira
en þrjátíu ár fóru ungir
menn að venja komur sínar
til A. Smith til þess að láta
pressa skyrturnar sínar.
Á þessari öld hafa ár sem enda á
tölunni 3 verið blessunarlega at-
burðasnauð, enda atburðirnir
yfirleitt bergmál þess sem á und-
an kom eða síðar varð. Hér er
stutt yfirlit yfir athafnir mann-
skepnunnarþessi ár.
Miguel Primo de Rivera verður
einræðisherra á Spáni eftir valda-
rán hersins.
Sovétríkin (fimm lýðveldi) em
formlega stofnuð.
Bandaríkin og Kólumbía undir-
rita samning um Panama-
skurðinn. Panama-búar gera síð-
ar uppreisn með stuðningi
Bandaríkjanna og lýsa landið
sjálfstætt.
Játvarði VII Bretlandskóngi er
forkunnarvel tekið í heimsókn til
Parísar. Þjóðvetjum er ekki
skemmt.
Soldáninn í Tyrklandi felst á til-
lögur Austurrikismanna og
Rússa um nýja stjómskipan í
Makedóníu til að lægja þjóðem-
isöldur þar meðal Serba, Grikkja
og Búlgara.
Sósíaldemókratíski Verka-
mannaflokkurinn, síðar Komm-
únistaflokkur Sovétríkjanna,
fundar í Brassel og Lundúnum.
Hann er þegar klofinn á milli
Leníns og Plekhanovs, bolsévika
og mensévika.
Hundavinurinn Ivan Pavlov birt-
ir kenningar sínar um „skilyrt
viðbrögð“.
Mannvinurinn King C. Giilette
byrjar ffamleiðslu á einnota rak-
vélarblöðum.
Jósef Dzhugasvili ritar bréf til
Sósíaldemókratans með undir-
skriffinni „Stalín". Hann erþá
ritstjóri Prövdu í Vínarborg.
Breska kvenréttindakonan
Emmeline Pankhurst er hand-
tekin tólf sinnum og fangelsuð
fyrir að koma fyrir sprengju í
húsi Lloyd George forsætisráð-
herra.
Mahatma Gandhi mótmælir
lagasetningu sem beint er gegn
Asíubúum í Suður-Affíku.
Fyrsta Balkanskagastríðinu lýkur
og annað byijar.
Danski eðlisffæðingurinn Niels
Bohr þróar enn kenningar um
atómið og eiginleika þess.
Fyrsti rafloiúni ísskápurinn
ffamleiddur í Chicago.
Rennilásinn fundinn upp.
Vilhjálmur Stefánsson byrjar
fimm ára ferðalag sitt og búsetu á
norðurslóðum.
Fyrsta krossgátan birtist í New
York World.
Hitler verður kanslari Þýska-
lands, fær tilskipanavald og ball-
ið byrjar.
Friðarsinnar vinna stórsigur inn-
an málfundafélags Oxford- há-
skóla.
frska þingið leggur niður holl-
ustueið við bresku krúnuna.
Franklin D. Roosevelt verður for-
seti og gefúr upp á nýtt.
Albert Einstein flytur ffá Þýsk-
landi til Bandaríkjanna. Thomas
Mann, Bertolt Brecht, Kurt Weill
og fleiri fylgja í kjölfarið.
Bandaríkjamenn leyfa sölu á
Ódysseifi effir Joyce.
Fyrsta bíómyndin um King Kong
sér dagsins ljós.
Þjóðverjar gefast upp fyrir Rúss-
um við Stalíngrað, flýja Tripólí
og kveðja konur til herþjónustu.
Til að friða tortryggna banda-
menn sína tilkynna Rússar að
Komintem verði lagt niður.
Mússólíni segir af sér effir 21 árs
valdaferil sem II Duce. ítalir gef-
ast upp og lýsa yfir stríði á hend-
ur Þjóðveijum.
Roosevelt, Stalín og Churchill
hittast í fyrsta sinn í Teheran.
Thomas Mann klárar Jósef og
brœður hans eff ir sextán ára starf
og Sartre gefúr út Flugumar.
Stelpur byija að garga á effir
Frank Sinatra.
Ríkisstjóm Gvatemala tekur
eignamámi tugþúsundir hektara
lands frá United Fmit Company
og fleirum.
Bandaríkjamenn bjarga írans-
keisara fr á falli.
Stríðinu í Kóreu lýkur.
Fídel Kastró er handtekinn eftir
misheppnaða árás á herstjóm
Batista.
Stalín deyr, Beria er líflátinn, Dag
Hammarskjöld verður aðalritari
Sameinuðu þjóðanna og Beta
verður Bretadrottning.
Edmund Hillary og Tenzing
Norkay verða fyrstir til að klífa
Mount Everest.
Reginald Butler fær verðlaun fyr-
ir styttuna af Óþekkta pólitíska
fanganum.
Frakkar leggja undir sig Ruhr-
hérað og leggja þýskan efnahag í
rúst. Dollarinn, sem kostaði 4,2
þýsk mörk fyrir stríð, kostar 130
milljarða marka í nóvember.
Hitler reynir að ræna völdum.
Mússólíni bannar alla stjórn-
málaflokka nema fasistaflokkinn.
De Gaulle varnar Bretum inn-
göngu í Efnahagsbandalag Evr-
ópu.
Ngo Quang Duc verður fyrstur
víetnamskra búddapresta til að
kveikja í sér opinberlega í mót-
mælaskyni við rlkisstjórn Ngo
Dinh Diem í Suður-Víetnam. Di-
em er síðan steypt af stóli að
undirlagi Bandaríkjamanna.
John F. Kennedy er skotinn.
Kenýa, Malasía og Nígería verða
þjóðríki og þingið í Indónesíu,
skipað af Sukarno forseta, gerir
hann einróma að forseta fyrir
lífstíð.
Jóhannes páfi þrettándi gefur út
Pacetn in terris, Frið á jörðu, og
deyr; Páll sjötti tekur við.
Martin Luther King byrjar bar-
áttuna í Birmingham, AÍabama,
Kastró fær orðu Hetju Sovétríkj-
anna í Moskvu og Profúmo-
hneykslið í Bretlandi nær há-
marki.
John Le Carré gefúr út Njósnar-
ann setn kom inn úrkuldanum
og Bítlarnir taka við af Frank Sin-
atra.
Bretar, frar og Danir ganga í
Efnahagsbandalagið.
Bandaríkjamenn og Víetnamar
undirrita fr iðarsamning og Kan-
inn fer frá Víetnam.
Kínverjar segja Sovétríkin helstu
ógnina við öryggi Kína.
ísrael hrindir árás araba í Yom
Kippur-stríðinu, arabaþjóðir
beita olíuvopninu og orkukrepp-
an byijar.
Bandarískir indíánar sitja í tíu
vikur um Wounded Knee í Suð-
ur-Dakóta.
Nbton flækist endanlega í lygun-
um um Watergate, Spiro Agnew
segir af sér, ofsóknimar byrja á
hendur Andrej Sakharov og Per-
ón er endurkjörinn forseti Arg-
entínu.
Peter Shaffer gefur út Equus og
síðasti tangóinn í París er dans-
aður.
Nató setur upp nýjar meðal-
drægar kjamaoddaeldflaugar og
friðarhreyfingar blómstra á heitu
hausti í Evrópu.
Jassunnandinn Júrí Andropov
tekur við í Sovétríkjunum. Flug-
her hans skýtur niður kóreanska
farþegavél og drepur 269 manns.
Bandaríkjamenn taka aftur upp
stuðning við ríkisstjórn El Salva-
dor og berjast við Kúbumenn
vopnaða skóflum á Grenada.
Hissane Habre, forseti Chad, fær
hjálp frá Frökkum til að berja
niður uppreisn sem Khadafi' Lí-
býuforseti stendur á bak við.
Bettino Craxi verður forsætisráð-
herra ftalíu, sá fyrsti frá stríðslok-
um sem ekki er kristilegur demó-
krati.
Klaus Barbie er handtekinn fyrir
kókaínverslun í Bólivíu og Stem
finnur sextíu dagbækur Hitlers.
Fornmunasalinn Konrad Fischer
reynist hafa falsað þær fagmann-
lega.