Pressan - 17.03.1994, Blaðsíða 7

Hrafn Gunnlaugsson, kvikmyndaleikstjóri og núverandi framkvæmda-
stjóri Sjónvarps, um myndina af sjálfum sér: „Þetta er maður sem veit
mjög vel af Ijósmyndaranum. Hann hefur greinilega stillt sér upp og er
að taka þátt í litlum Ijósmyndaleik því hann setur upp torræðan og íbygginn svip
sem er honum ekki eiginlegur. Ljósmyndin segir ekki mikið til um hvað þessi
maður gerir dagsdaglega en starfssviðið gæti verið einhvers konar sköpun því
hann er út úr þessum hvunndagslegasta ramma sem hægt er að láta sér detta í
hug. Hann heldur á sjálfum sér eins og brothættum hlut. Hann kannski þarf á því
að halda í þeim ólgusjó sem gengur yfir. En myndin — sjálfsmyndin — sem hann
heldur á er skýr. Einu sinni var sagt um þennan mann að hann væri afskaplega
lítillátur en færi hins vegar svo dult með það að það tæki enginn eftir því."
Kona um konu frá konu til karls
L E I K H Ú S
FRIÐRIKA
BEIMÓIMÝS
„Samstarf þeirra Jóhönnu ogMaríu
Reyndal leikstjóra hefur borið góðan
ávöxt... “
DÓIMALEGA
DÚKKAN
DARIO FO & FRANCA RAME
SKJALLBANDALAGIÐ
★★1/2
Á þessum síðustu og bestu tím-
um er orðið „femínismi“ að verða
hálfgert skammaryrði, tákn iyrir
andvana fædda uppreisn konunnar
gegn karlveldinu. Uppreisn sem
aðeins hefur leitt til þess (að þvi er
sumir segja) að nú er ekki lengur
nóg með að það sé flókið og erfitt
að vera kona, heldur er líka orðið
óskaplega flókið og erfitt að vera
karlmaður. Þvílíkt ástand. Og í
þessu hörmungarástandi tekur ung
og efnileg leikkona sig til og setur
upp þrjá einþáttunga um konur ffá
blómaskeiði „femínismans" árið
1977. Einþáttungar þessir eru
reyndar ekki í neinum raunsæisstíl,
heldur farsar, en samt eða kannski
þess vegna verður broddur ádeil-
unnar ennþá beittari. Og ekki er
það nú svo að ádeilan beinist að
körlunum einum í þessum verk-
um, heldur eru konur líka dregnar
sundur og saman í hvössu háði
þeirra ítölsku hjóna Darios Fo og
Fröncu Rame. Konurnar þrjár sem
bera verkin uppi eru allar fórnar-
lömb sinna eigin hugmynda og
gilda, ekki síður en yfirgangs karl-
anna. Þær kúga og stjórna með
vanmættinum, varnarleysinu og
hinu sígilda vopni kynlífinu.
I fyrsta þættinum, Samtali fyrir
eina rödd, notfærir unga stúlkan
sér ásthrifhi karlmannsins til þess
að stjóma honum og lítillækka
hann. Snúa honum um fingur sér
og láta hann sitja og standa og
liggja eins og henni hentar. Hún
notar allan skalann, allt ffá undir-
gefninni og ástleitninni til beinnar
stjómunar og ógnana og sveiflast
með leifturhraða á milli. Jóhanna
Jónas túlkar ágætlega þessar sveifl-
ur og sigurgleði stúlkunnar sem í
fyrsta sinn finnur fyrir valdi sínu.
Sem nýtur þess að niðurlægja elsk-
hugann og láta hann taka áhættu
án þess að hætta neinu sjálf. Best er
hún í túlkun ískrandi sigurhróssins
og ýktrar ánægjunnar, en blíðlynd-
ið og undirgefnina lætur henni
ekld eins vel að túlka. Leikmynd
Illuga Eysteinssonar er feiki-
skemmtileg útfærsla á Barbiehúsi,
hin fullkomna umgjörð um sak-
leysið sem hylur alla grimmdina
sem þessi nútíma Júlía beitir
Rómeó sinn af svölunum. Og hug-
vitssamleg notkun á brúðum Katr-
ínar Þorvaldsdóttur bætti við því
sem orðin náðu ekld að túlka. Það
var mjög athyglisvert að fylgjast
með viðbrögðum áhorfenda við
þessari nöktu umíjöllun um sam-
skipti kynjanna, karlar hlógu mikið
og stórkarlalega, en konum stökk
varla bros, skyldi þó ekki vera að
þessi ýkta mynd væri þrátt fýrir allt
of óþægilega nærri sannleikanum
til þess að konur kunni að kætast
yfir henni.
í öðrum einþáttungnum, Það
gerist á morgun, er tónninn dekkri
og myndin skuggalegri. Viðfangs-
efriið konan sem fórnarlamb í
stríði karlmannanna þrátt fýrir allt
óhugnanlegra en þáttur hennar í
stríðinu milli kynjanna. Hér leika
lýsing og skuggamyndir stórt hlut-
verk og er það vel af hendi leyst hjá
þeim Jóhanni Bjarna Pálmasyni og
Þorvaldi Þorsteinssyni. En hér
fannst mér Jóhönnu bregðast
bogalistin. Hún hafði ekki á valdi
sínu það hárfína jafnvægi skops og
ógnar sem ég held að nauðsynlegt
sé til að þessi þáttungur njóti sín og
því féll hann að mestu leyti dauður
niður.
f síðasta þættinum, Við höfúm
öll (allar?) sömu sögu að segja, fór
hún hins vegar á kostum og sýndi
vel það víða svið sem hún hefur á
valdi sínu sem skopleikkona. Hún
brá sér í gervi mismunandi persóna
með raddbeitingunni og svipbrigð-
unum einum og náði með þvi að
skapa hið fjölbreyttasta gallerí per-
sóna í þessum einleik. Virkilega
glæsileg ffammistaða. Þessi ein-
þáttungur er líka best gerður af
þeim þremur og hreif áhorfendur
með sér ffá upphafi til enda í
krampahlátri beggja kynja.
Samstarf þeirra Jóhönnu og
Maríu Reyndal leikstjóra hefur
borið góðan ávöxt og það vekur
manni djúpa virðingu að þessar
ungu konur skuli óhræddar takast
á við svo erfitt verkefni. Vonandi
verður ffamhald á því samstarfi,
okkur öllum til yndis- og hláturs-
auka.
FIMMTUDAGURINN 17. MARS 1994 PRESSAN 7B