Nýja dagblaðið - 24.12.1934, Síða 4

4
N Ý 3 A
DAGBLAÐIÐ

Út til miða
□ISÍC355C38SC:©
Q0DCXD3
©DsecDssCDsecŒl
1 nótt ætla ég að sjá bátana
leggja út.
Þeir fara kl. rétt hálf fjögur
og það verður að hafa hrað-
ann á.
. Inni á höfninni í Vestmanna-
eyjum liggja um hundrað vél-
bátar.
Fiskurinn er genginn á mið-
in, tíðin hefir verið hagstæð og
það er kapp í sjómönnunum
enn svartara en annarsstaðar.
Hafið er sæmilega kyrrt, samt
heyrist svarrið i þungri brixn-
öldunni, þegar hún brýzt inn í
þröng klettagljúfur og gjár og
ymur við stalla og berghlein-
araar.
Það er einkennilegt að líta
inn yfir höfnina. Inni í myrkr-
inu, sem felur hana sýn, glitr-
ar marglitur ljósagrúi. Græn,
eftir því að komast sem fyrst
af stað.
Nóttin er köld, með gnifandi
myrkur yfir landi og sjó, en
kyrr og þungbúin.
Á „Skansinum" sunnan við
hafnarmynnið hefir safnast
saman hópur fólks til þess að
sjá flotann leggja úr lægi.
Þannig er það því nær hverja
nótt, þegar gott er veður.
Það marrar í nýfallinni mjöll
og- eilítill austankaldi blæs úr-
svölu sjávarlofti utan af hafi.
Beint á móti rís Heimaklettur,
þverhníptur, dimmur og trölls-
legur. Maður veit þar af hon-
um, þótt ekki móti fyrir berg-
inu. Myrkrið þar er einungis
vafði höndunum fast og inni-
lega um hálsinn á pabba sín-
um, stökk aíðan niður úr fang-
inu á honum, þreyfaði aftur á
bak sér eftir pokanum og
sagði:
„Pabbi! Ég ætlaði ekki að
gefast upp — aðeins að hvíla
mig dálítið. Og svo hefi ég víst
sofnað. En erum við ekki stutt
frá bænum ? Ég var orðinn
villtur og óttalega lúiim, en
læknirinn sagði, að ég væri
duglegui' drengur, og ég hét
því að verða það. En hvernig
líður mömmu?“
Feðgarnir leiddust heim að
bænum og eftir andartak iá
Pétur litli við brjóst mömmu
sinnai' með augun döggvuð
tárum þakklátrar gleði.
Og þegar hann hafði tekið
upp meðulin hennar mömmu
og Siggi var farinn að horfa
nokkuð föstum forvitniaugum
á bakpokann hans, greip Pétur
pokann. í flýti, stákk honum
undir koddann sinn, leit síðan
íbygginn en brosandi á bróður
sinn og hvíslaði:
... „Á morgun koma jólin“.
H. J.
í-auð og hvít blakta þau svo
einkennilega í húminu. Það er
líkast og sjá yfir þéttan, há-
vaxinn skóg í haustmyrkri með
einhver tindrandi dulheimaljós
í krónu og greinum.
Þetta eru auðvitað siglinga-
Ijós bátanna. Undiraldan rugg-
ar þeim hægt og hóglega, og í
myrkinu er sem þau svífi í
lausu lofti, þar sem víða mótar
naumast fyrir siglum né skipi.
En í gegnum lognkyrrðina
bérst hávært vélaglamur úr
hundrað skipum. Það berst að
eyrum okkar í samfelldum,
dynjandi nið.
Loftið titi'ar við af véladun-
nuum. Hafnarljósin bregða
skærri birturák fram á sjóinn
við bryggjuna og yfir undir
svartan bergvegginn.
Það er auðsýnilegt, að bát-
arnir eru tilbúnir og bíða þess
eins að brottfararmerki sé gef-
ið, en á undan því má enginn
fara. Það er þolinmæði og
regluraun, sem ýmsum er
stundum fullerfið til eftir-
breytni. Og nú sjást þegar
nokkrir bátar fljóta lausir í
fremstu röðum — undir sterku
skini bryggjuljósanna — með
stefni til hafs.
'Allt í einu slær á loft upp
eldrauðri rák frá einum bátn-
um. Það er merkið. Og um leið
vindur fyrstu bátunum fram úr
þyrpingunni og allur flotinn
tekur skriðinn út um hafnar-
mynnið og fram til miða.
Útsiglingin er þröng, enda
fer flotinn svo þétt, að stefni
eins skipsins nemur nær við
slvut hins og er þó nær full
ferð á.
Vélaglamrið verður að furðu-
lega tröllauknum drunum, sem
berast um kyrrlátt loftið, langt
út fyrir höfnina og bæinn.
Frammi í svörtu djúpinu
rennur ljósaflaumurinn áfram
fram hjá okkur. Hann kastar
daufri skímu niður yfir skipin
og vaggast ýmist til hægri eða
vinstri eftir öldufallinu eða
lyftist og fellur. í djúpri hneig-
ing, þegar bátamir renna niður
hryggi undiröldunnar og rísa
upp í fang næstu báru.
Úti við Yztaklettsnefið dreif-
ist flotinn. Sumir bátarnir
halda vestur um Faxasund, aðr-
ir stefna beint austur í flóa og
þriðji flokkurinn sveigir suð-
austur með eynni, hver á leið
til netja sinna og línudufla;
allir í leit að góðum miðum og
miklum afla.
Ljósin dreifast og dvína,
vélagnöldrið hljóðnar og hættir
að ná eyrum okkar. Innan
stundar hvílir sama þungbúna
þögnin yfir bænum og eyjunni
Hann er seztur í hornstólinn
sinn heima.
Það er enginn í húsinu ann-
ar, og í kveld vill hann hvíla
sig og lofa huganum að leika
lausum, óþvinguðum af oki
hversdagsstritsins.
Skyldustörf! Hvag varðar
hann um skyldustörf?
Því má hann ekki eiga eitt
kveld sjálfur? Því er honum
fyrirmunað að hjálpa henni?
Hugsunin er eldsár. Hún fer
um sál hans eins og lamandi,
bölþungur gustur. Þau höfðu
sést fyrir nokkrum mánuðum
síðan — af tilviljun. Ef það
var þá nokkur tilviljun til í
þessum heimi.
Hann, þessi duli, fáláti, vin-
fái maður fann það á sama and-
artaki og augu þeirra mættust
fyrsta sinni, að hér voru ör-
lög hans að ráðast á einhvem
óvæntan veg. Hvemig á því
stóð, hvað var að gerast, það
skildi hann ekki.
Kveldið var dálítið svalt.
Hún reið nokkum spöl á undan
honum ásamt heimilisfólkinu,
á gráum hesti. Hver var hún
og hvaðan? Hann vissi það
einu sinni ekki. En hún fór.
með einhvern hluta af sál hans
strax þetta kveld. Það var
honum alveg ljóst.
Innan stundar hvarf' hópur-
inn niður með ánni bak við
angandi lyngháls. Hún leit til
hans um leið, og' hann lyfti húf-
unni til kveðju.
Honum var sagt, hvað hún
hét og hvaðan hún var. Flokk-
urinn vár horfinn og ylur dags-
ins og' birta hafði einhvem-
veginn þurkast út um leið.
Hann lét hestinn lötra á eftir
samferðafólkinu, lét það masa
saman í friði, en horfði döpr-
um löngunaraugum yfir undir
fjallið, þar sem fólkið var á
reið og gráa hestinn hennar
bar við dökkar skriðumar eins
og Ijósan depil.
--------— Hann slökkti ljósið
á skrifstofunni. Það var svo
auðvelt að hugsa í myrkri. Það
er þess vegna að mennirnir
eins og áður en ég fór að heim-
an.
Út á ein fengsælustu fiski-
mið veraldar sækja í nótt sem
áður nokkur hundruð sjómanna
frá þessari litlu ey.
Yfir þeim hvelfist blýgrár
himinn vetramæturinnar. Und-
ir þeim vaggast hafið vítt og
ótakmarkað eins og draumar
mannanna, sem enginn fær
ráðið.
Hópurinn á „Skansinum“
dreifist út í bæinn, hver heim
til sín.
Það er enn langt til aftureld-
ingar og fátt verður vitað um
það, hvemig næsti dagur ræðst.
I janúar 1931.
loka augunum, þegar þeir vilja
lifa upp liðna atburði.
Nokkru seinna sáust þau
aftur. Hann vissi að svo mundi
það verða. Og fögnuður og
kvíði fylltu sál hans til skiptis
Var þetta ekld allt vitleysa
ein. Hvað kom honum þessi
kona við? Sennilega lítið. Og
hvað kom hann henni við?
Vafalaust enn minna.
Arinars man hann þennan
dag skýrast alls í lífi sínu.
Þau sáust aftur og heilsuð-
ust. Og nöfnin voru nefnd. Áð-
ur en hann fór um kveldið
höfðu þau horfzt í augu nokkr-
um sinnum.
Hún hafði staðnæmst í dyr-
unum og litið til hans eíd-
snöggt, djúpum, spyrjandi aug-
um.
Þau augnablik klufu líf hans
í tvennt. Það var eins og sál
hans flyttist og hyrfi yfir um
til hennar í seiðmagnað djúp
þessara augna. Og hann fann
það svo ólýsanlega skýrt, að
hann hvorki vildi né gæti heimt
hug sinn þaðan aftur.
Hann fór um kveldið. Kvaddi
hana með hversdagslegu handa-
bandi. Og þó fólst eitthvað í
því ? Sólbjört sæla. Hyldjúp
sárindi.
Hún þrýsti hendi hans örlít-
ið. Og hann hélt burtu, án þess
að þekkja sjálfan sig.
Drungi kveldsins var ömur-
lega dapur. Svíðandi tómleika-
-tilfinning lagðist um hug hans,
eins og skuggaleg hélunótt
eftir sólbjartan dag.
---------Störfin hafa gengið
slitrótt. Hann hefir kastað
sér inn í þau af öllu sínu þreki,
unnið langt fram á nætur,
þangað til þreytan lagðist yfir
sál hans eins og grá þoka.
Samt hefir hugurinn alltaf
verið inni á öðrum leiðum.
Þetta átti vist ekki svo að
vera. Líf mannannna átti lík-
lega yfirleitt að vera allt öðru-
vísi en það venjulega er.
Það voru atvikin sjálf, dul-
ræn, óyfirstíganleg, sem skák-
uðu mönnunum fram á tafl-
borð tilvei'unnar, sem leiddu þá
til hamingju eða hrundu þeim
íram til ófamaðar.
Fyrir sitt leyti gat hann ein-
ungis tekið mótj þeim, barizt
við þau eins og hann var
drengur til og fallið eða sigrað
eins og manni sæmdi.
Hve þrá hans gat orðið sterk
eftir því að sjá þessa konu,
heyra málróminn hennar, lauga
sál sína í yndislegri nærveru
hennai', þó ekki væri nema litla
stund.
En þetta dularfulla, sem við
köllum, atvik, vörnuðu honum
þess. Hugurinn einn braut af
sér öll bönd og dvaldi hjá henni
langtímum saman. Hann hlóð
um iiana borg af björtum, heit-
um og sterkum sólskinshugsun-
um.
En þar sem lífið sjálft hef-
ir reist upp rammar skorður,
eru það einungis hinar fleygu,
þögulu hugsanir, sem ná yfir
þá hindrim.
Skyldi hún verða þess vör, að
hún er vafin inn í ástríki hugs-
ana, sem aidrei mega segjast,
sterkar og magnþrungnar eins
og þeyvindar sumarsins.
Iiann veit svo lítið um hana.
Hann grunar að hún þxirfi
hjálpar, sem hann vildi gefa
líf sitt til að veita, en getui'
ekki.
Hvað getur hann sent henni
í jólagjöf? Ekkert, má það
ekki.
Getur hann ekki gefið henm
hamingju sína?
Hingað til hefir hann verið
íarsæll, þróttmikill maður, fá-
skiptinn, óframfærinn, en álit-
inn traustur sæmdardrengur
af þeim, sem þekktu hann bezt.
Þetta er að vísu leikur hugs-
ananna. En getur ekki einn
maður gefið öðrum hamingju
sína, ef þeim óskum fylgir
nógu mikið magn ástúðarinnar,
nógu örugt afl viljastyrksins ?
Hann hallar sér lengra aftuí
í stóliim. Friðmild sælukeimd
breiðir sig um svip hans og
sál. Hann hefir fundið jólagjöf-
ina, sem hún á að fá. Það er
hans eigin hamingja. Hún á að
fléttast inn í líf hennar, ósýni-
leg en aflmikil, váka yfir
henni eins og vemdarengill,
vaxa inn í tilveru hennar,
sterk, áhrifarík og göfug.
Og þá gerir svo lítið til um
sjálfan hann.
Hópur bama er að leik úti á
götunni.
Það ljómar gleði á hverju
andliti.
Það er fögnuður hinnar bros-
mildu bernsku ofinn saman við
óþreyjufulla eftirvæntingu, sem
bíður helgustu og mestu hátíð-
ár ársins.
„Hvenær koma jólin“ kalla
j<au um leið og stór sendi-
sveinn úr verzlun gengur fram
hjá hópnum, hlaðinn bögglum.
Draumóramaðujrinn rís upp
úr stólnum og gengur út að
glugganum og leggur ennið að
svalri rúðunni.
Hann brosir til barnahópsins.
Jólin koma bráðum, litlu
vinir. Þau koma til mannanna
með gleði og gjafir — og ham-
ingju. *
H. J.
JÓLAGJÖFIN