Tíminn Sunnudagsblað - 22.03.1964, Blaðsíða 12

git*
ititititititititititiiitiiititititititititinnnm<tinnmamititititiiitititiiiwitiiiiiititi(in
l
HALLDÓR PÉTURSSON
Rabb við Geirmund
frá Glettinganesi
Sumarið 1958 var ég á ferð á
Austurlandi og kom að Hóli í
Hjaltastaðarþinghá til þess að
hitta þar vinafólk mitt. Þar sá ég
Geirmund Magnússon frá Glett-
inganesi, einn af fjórtán systkin-
um — börnum Magnúsar Benónýs
sonar, sem þar bjó.
Geirmundur var þá sjötíu og
fimm ára, en furðu ern, því að
ekki hafði lífið mulið undir hann
um dagana. Minnið var óbilað, og
hann sagði vel frá, enda greind-
ur, sem hann átti kyn til.
Tímans vegna gat ég ekki rætt
við Geirmund nema örlitla stund,
og það er ekki hans sök, þó að
þankar þessir séu á víð og dreif.
Mér hafði lengi verið hugleikið
að vita ger um Benóný, afa hans,
sem var merkilegur karl, hvað
sem samtíðinni hefur um það
fundizt.
— Hvað getur þú sagt mér um
Benóný, afa þinn, Geirmundur?
spurði ég.
— Það er nú minna en ég vildi,
því að heimildir um hann eru að
mestu gleymdar, svaraði Geir-
mundur. Hann fæddist í Eiðaþing
há, en sumir hafa sagt mér, að
föðurætt hans hafi verið úr Þing-
eyjarsýslu. Lífsbaráttan var hörð
á þeim árum, og hann bjó við
ómegð og örbirgð alla ævi. Slíkra
manna er sjaldan að miklu getið.
Þetta mun ekki ofsagt, því að
ég vissi dálítið um ævi Benónýs,
sem ekki verður þó skráð hér.
Mun það ekki hafa greitt götu
hans, að hann var aðkomumaður,
blestur á máli (holgóma) og
kannski ekki við alþýðuskap. En
seigla hans var sú, að hann hús-
aði sér bústað frá grunni á fjór-
um stöðum í Borgarfirði.
— Veiztu ekkert um uppfynd-
ingar afa þíns?
— Bara það, að hann á að hafa
fundið upp róðrarkarla og sláttu-
vél. Róðrarkarlarnir reyndust vel
í hægum vindi. En að því kom,
að afi minn lenti i roki á sjó, og
reru karlarnir þá svo, að hann
fékk ekki við neitt ráðið, utan
hvað hann reyndi að verjast því,
að karlarnir reru bátinn i kaf.
Þegar að landi kom, var afi minn
orðinn svo reiður, að hann gekk
frá körlunum þann veg, að þeir
gerðu engum óskunda þaðan í frá,
og um þessa vél munu nú engar
heimildir, að ég veit.
— En getur þú, Geirmundur,
nokkuð sagt mér um sláttuvélina,
sem afi þinn á að frafa fundið
upp?
— Nei, ekkert að ráði. En öll-
um heimildum ber saman um, að
hann hafi fundið upp slíka vél.
— Já, það hafa fleiri sagt mér.
En heldurðu, að þetta hafi verið
annað en hugmynd eða líkan, sem
nú er kallað?
— Já, blessaður vertu. Mér hef
ur verið sagt, að hann hafi sjálf-
ur gengið fyrir henni eða réttara
sagt: Ekið henni á undan sér. En
annað veit ég ekki um þetta.
— Þú ert fæddur á Glettinga-
nesi?
— Já, ég held nú það. Faðir
minn byrjaði þar búskap, og þar
fæddumst við systkinin, fjórtán
að tölu. Tíu af okkur komust
upp — þrjár systur og sjö bræð-
ur. Móðir mín hét Kristbjörg Geir
mundsdóttir. Og hún átti barn
áður en hún giftist, með Bjarna,
föður Guðmundar, sem lengst var
kenndur við Framtíðina á Seyðis-
firði. — Það barn dó ungt.
— Ekki þarf að því að spyrja,
að oft hefur verið þröngt í búi
hjá ykkur?
Geirmundur lítur til min.
— Þröngt í búi? Menn myndu
nú tæplega trúa lýsingu á því nú.
En sjórinn, gjafarinn mikli, bjarg-
aði. Þó var það svo á vorin, að
þráfaldlega kom fyrir, að við börn
in gátum ekki skriðið upp .á þúfu
fyrir vesöld, sem stafaði af skorti.
Faðir minn átti líka byssuhólk,
og það var bjargvættur.
— Ég hef heyrt, að hann hafi
drepið bjarndýr.
— Já, það er sönn saga — hann
banaði því. Það gerðist síðari
hluta vetrar. Faðir minn var að

276
T 1 M I N N — SHNNUDAGSBLAf)