Tíminn Sunnudagsblað - 25.08.1968, Side 5

Pósthússtræti. Götur eins og
fiankastræti máttu heita bráðófær
fr í bl-eytutíð og eins þegar gaddur
líln fdr úr þeitm á vorin. Að nætur-
|igi sendu gastýrur á húsihornum
n’á sér daufa b.h’tu. Undlr mið-
Ísetti fóru næturhreinsarar um bæ
m með skröltar.di kamravagna.
'ótti næturhröfnum slæm af
þeim lyktin.
— Fyrsta starhð, sem ég vann
fyrir Reykjavíkurbæ, var að bera
hesthúshaug á Austurvöll. Hann
var þá samfelt tún nokkru stærri
en nú og girtur oddhvössum járn-
rimium, líkt og enn sjást á ein-
staka leiði í gamla kirkjugarðinum
Bærinn átti marga hesta, sem
notaðir voru við sorphreinsun og
fleira. Hesthús og hlaða voru þar
sem nú er áfengibverzlun og mat-
vörubúð við S.iorrabraut Þeir
fengu hey af Aus+urvelli og túnum
vestan og sunnan við Tjörnina, þar
sem nú er Hljómskálagarður og
Bjarkargata. Ak þess var heyjað
handa þeim á Kjalarnesi og pegar
bærinn eignaðist vörubifreið um
þessar mundir, var farið að sækja
hey handa peim austur á Rang-
árvelli.
Vörubifreiðin var R-12 og heyrði
ég hana mikið. En áður en ég
lýsi henni er rétt að minnast að-
eins á sjósókn á þessum árum.
Landvinna var þá stopul. Á vet-
urna var hl dæmis ekkert unnið
og þeir einir komust sæmilega af,
sem gátu farið á togara að vetr-
inum. Þannig var ég fjórar vertíð-
ir og það bjargað’ mér alveg.
Ég var ekki óvanur sjómennsku,
þestar ég kom til Reykjavíkur.
Sextán ára hafði ég verið vél-
stjóri á Búa frá Stokkseyri Skip-
stjórinn hét Gun.rar Ingimundar-
son Ég lenti í óveðrinu fræga, þeg
ar kútter Ester biargaði sem flest-
um skipum úr Grindavík.
Við vornm staduir út af Hafna-
bergi, þegar óveð”ið brast á. Við
höfðum róið frá Stokkseyri
snemma um morguninn sáum ekki
til annarra skipa, og vorum að
enda við að legg a linuna, þegar
harótið skefldist allt í einu yfir
okkur. Það var ekki viðlit að ná
línunni aftur og við fórum að
stíma af stað, móti norðanroki. Eft
ir talsverðan tíma var ég staddur
frammi í stýrishúsi hjá skipsrjóra,
þegar mér sýnist ég sjá einhverja
druslu biakta í öldudal nokkuð
langt fyrir utan og vestan okkur.
Við snerum þangað og þetta var þá
bátur úr Herdíisarvík. Seglið var
sundúrtætt og mannskapurinn
lagztur fyrir, Þeir voru kaldir og
aðframkamnir, ekki uppistandandi
nema einn gamai! maður, sem var
við stýrið og reyndi að halda í
réttu horfi. Við komum til hans
taug og böksuðnmst að landi með
þennan bát í eftirdragi.
Úr Herd’sarvík reru margir bát-
ar og komu áhafnir þeirra í fjör-
una og tóku á mótj hinum hröktu
félögum t'ínum. Við lögðumst við
stjóra og hugðumst bíða þess að
veðrið batnaði. Þá slitnaði legufær
ið, og við kunnum ekki önnur ráð
en renna bátnum beint upp í sand-
inn, og ganga síðan tii bæjar. Við
biðum þarna tvo sólarhringa eftir
að lygndi.
í minni togaratíð var ekki dreg-
ið,af sér við vinnuna.
Lengst man ég til að ég stóð,
á-n þess að fara úr stakki 68 tíma.
Það eru næst-um þrír sólarhringar.
Við höfðum verið margir á dekki
sem fórum niður að drekka morg-
unkaffi klukkan sjö Þá voru það
níu, sem duttu fram á borðið stein-
sofandd og varð ekki bifað. Samt
komst ég upp aftur. Ég man, að
stýrimaðuiinn kom á móti mér,
en ég heyvði ekkert hvað hann
sagði. Það suðaði fyrir eyrunum á
mér, ég var alveg utan við mig
en hélt áfram eins og einhver vól.
Þegar loks var farið að sigla í
land og ég lagðist til hvíldar, ætl-
aði ég aldrei að geta sofnað.
Vökulög, um sex tíma svefn,
voru komhi þegar þetta skeði.
En við lentum þarna í gráðug-
um þorski og var kapp í okkur að
ná sem mestu. Við fengum sjálfir
andvirði lifrarinnar. Því var skipt
jafnt á milli hásetanna og þótti
mikill fengur, því að fasta kaupið
var fjarska lágt I ifrarpeningarnir
voru oft miklu hærri og eiginlega
aðalkaupið
Yfirmenn skipsins vildu líka
gjarnan, að við héldum út sem
lengst. Sakir atvinnuleysis voru tog-
ararúm mjög eftirsótt, og liðleskj-
ur voru miskunnarlaust látnar
fjúka efiir ferðina. Við vorum
flestir ungir og kappsamir. Togar-
inn, sem ég var á pessa ferð var
enskur, ég held frá Fleetwood, en
látið líta svo úf sem hann væri
gerður út af íslendmgum.
Það vill til að maður þarf ekki
að sofa eins mikið á sjó og í landi,
því loftið er miklu hollara.
Eftir áð ég kom til Reykjavíkiur
1919 fór ég fljóBega að læra á þíl.
Kennarinn var Magnús Skaftfjeíd,
sem enn er á lífi. Þetta var mife-
Ið ævintýri, líklega eitthvað svipað
qg að læra á flugvél núna. Síðan
ók ég R-12 í mörg ár.
R-12 var skýlislaus og var éy oft
I sj'óstakk með slóhatt við akstur-
ínn. Sætið var harður trébekkur.
Fyrirkomulagið var þannig, áð
benzíngjöf var har.dstýrð. í gólfi
voru þrír íótstýrðir takkar. Lengst
til hægri hemlar, í miðið afturá-
bakgír, yzt til vinstri áframgír. Á
sléttum vegi þurfti ekki að snerta
áframgírinn, en upp brattar brekk
ur var na iðsynlegt að stíga hann
í botn með heljarafli.
Maður kom hríðskjálfandi og
titrandi af áreynslu upp á Kamba-
brún með siíku lagi. Við fórum oft
austur að Odd'hólj á Rangárvöll-
um áð sækja hey handa bæjarhest-
unum og þá voru Kambar erfiðir.
í þremur beygjum varð ég að
„bakka“ til að ná þeim.
Það yar margt að athuga í þá
daga. Á velurna þurfti að tæma
vatnsgeyminn á tílnum á hverju
kvöldi, en fylla aftur að morgni.
Svo komst maður upp á pað að
fara í apótekið og kaupa glyserín,
seinna spíra, til að blanda saman
við vatnið, svo ekki frysi
Vinnutíminn í þá daga var frá
klukan sex á morgnana til sex á
kvöldin, stundum iram á nótt eins
og í .heyflutningaferðum. Ég
keyrði og keyrði og keyrði. Möl í
göturnar, sand, grjót, fátæklinga
haust og vor, tréstokka í Gvendar-
bmnnaleiðsluna. Ég sótti fyrstu
álftarungana á.tjörnina.
,, Það var búið a? tala mikið um
að gaman væri að ná í álftir og
eitt sinn í sláttarbyrjun fórum við
Jósef Magrússon, á R-12 auðvitað,
austur að Arnarbæli, þar sem bróð
ir Jósefs bjó. Þar var fenginn bát-
fleki að láni og ég fór með öðr-
um manni róandi vestur yfir tjarn-
irnar. Svo fórum við af flekanum
til að eltast við altarungana, sem
voru ófleygir, en tljótir að hlaupa.
Ég hafði langa s'öng til að reyna
að krækja í greyin. Þarna vo*ru
botnlausir pyttir og erfitt að kom-
ast áfram. Allt í einu finn ég, að
ekkert fast er undir fótum, ég stíg
lengra og lengra niður alveg upp
undir hendur, og líklega hefði
jörðin gleypt m’g nema af því ég
hafði stöngina að vega mig upp á.
Forugur upp að haus kom ég heim
að Arnarbæli, en þrem eða fjór-
39
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ