Tíminn Sunnudagsblað - 25.08.1968, Síða 15

sem segir slmenr. tíðindisskynsam-
lega, eins og segír í fyrsta tölu-
blaði. 2. marz 1892 renna Heims-
kringla og Öldin sarnan i eitt blað,
og er Jon Ólafsson ritstjóriun.
Kom blaðið út tvisvar í viku þar
til í marz 1893, er Öldin verður
aftur að sérstöku riti. Jón var á-
fram ritstióri Heimskringlu þar
til 4. ma:z 189^. að hann flytzt
alfarinn fiá Winnipeg, fyrst til
Chicago, s:ðan heim til íslands.
Jón er talinn einn fremsti blaða
maður, sem ísland hefui alið, en
þótti æði tannhvass og ekki alJtaf
sanngjarn : dómum, ætti hann í
útistöðum við menn Hér er lítið
sýnishorn, sem ekki þætti fágað
orðbragð í nútíma blaðamennsku:
„Vesalings leigiblaðs-kálskinns-
náraklippings-skækillinn! Þrátt
fyrir múl,ur og suikjur og sleikjur
og slorspæni er það nú svo á
rassinum, að það getui ekki kom-
ið út nema einu sinni um vikuna
— sjálfsagt með 6 til 7 dálka megr-
unarsóttina, sem vön er að þjá
snepilinn.*
Enn er blaupið yfir sögu. Árið
1898 verðui Baldvin L. Baldvins-
son eigaadi og ritstjóri Heims-
kringlu. Hann er talinn einhver at-
hafnamesti Winnipeg-íslendingur,
sem upþi nefur verið pingmaður
Gimn-kjördæmis og aðstoðarfylkis
ritari Manitóba um skeið. Baldvin
er innflutningsstjóri Kanadastjórn-
ar árin 1886—1896 og duglegast-
ur allra ve^turfara-agenta, en líka
sá er bar hag þeirra mest fyrir
brjósti. Á árunum 1891—1894 gaf
hann út bláð í Reykjavík, er nefnd
ist Landneminn. Flutti það nær
eingöngu ^réttir frá Kanada og ís-
lendingum vestan hafs. Baldvin
mun hafa ieiðbeint um 7000 ís-
Á myndinni er Jakob F.
Kristjánsson, um langt skeið
forseti þióðræknisdeildarinn-
ar Frón og um langt skeið
ókrýndur sendiherra ís-
lendinga í Winnipeg. Hann
hefur stuðlað að hópferðum
Vestmanna heim til ættlands-
ins. Gegnt honum situr Ingi
björg ritstjóri.
lendingum til Winnipeg. Árið 1913
lætur hann af ritstjórn Heims-
kringlu, og selur um leið útgáfu-
réttinn og prentsmiðjuna hlutafé-
laginu Viking Press, sem síðan sá
um útgáfuna.
Nú sezt Rögnvaldur Pétursson J
ritstjórasessinn, en unii þar að-
eins eitt ár. Hann var um langt
árabil einn fremsti ieiðtogi Vest-
manna, m.a. höfuðklerkur Únítara-
safnaðarins, forseti Þjóðræknis-
fé'iags íslendinga o° ritstjóri tíma-
rits félagsin® til dauðadags.
í hópi siðustu ritstjóra Heims-
kringlu voru Gunnlaugur Tryggvi
Jónsson, sfðar ritstjóri íslendings
á Akurey ’i, 05 Sigfús Halldórs
frá Hötnum, ritstjóri Nýja
dagblaðsins í Reykjavík um skeið.
Síðasti ritstjóri Heimskringlu var
Stefán Einarsson. Séra Rögnvald-
ur Pétursson lýsti honum á þenn-
an Veg: .,Hann er prúðmenni hið
mesta og ninn eimægasti íslands-
vánur.“
Áður er getið nokkurra helztu
stofnenda Lögbergs, en fyrsti rit-
stjóri bla^sins var Einar Hjör-
leifsson. Pað hóf göngu sina 14.
janúar 1888, og var á tímabili
stærsta blaðið, sem út kom á ís-
lenzku. Taiið er, að Einar hafi
mótað blaðið frá oyrjun ekki sízt
að frágang; og rithætti Lögbergi
var ætlað ;,að leiðbeina íslending-
um í atvinnumálum, menntamál-
um og stjórnmálum.“ segir í
stefnuskra þess. óhætt er að láta
trúmálin ‘ljóta með því ósjaldan
munu þaa hafa ‘y 't dálka Vestur-
heimsblaðctnna. Einar er ritstjóri
blaðsins i sjö ár, nema hvað Jón
Ólafson tekur við ritstjórninni
skamma hr:ð árið 1890 Aðrir rit-
stjórar haiu verið Sigtryggur Jón-
asson, Magnús PálSson, Stefán
Björnsson Sigurður Júlíus Jó-
hannesson. Kristján Sigurðsson J.
J. Bíldfell Einar Páll lónsson og
Ingibjörg Jónisson. Þau Einar Páll
og Ingibjörs hafa einna lengst og
Stefán Elnarsson, fyrrverandl
ritstjóri Heimskringlu.
TtlHINN - SUNNUDAGSBLAÐ
639