Tíminn Sunnudagsblað - 11.05.1969, Blaðsíða 9

Hér var Björn ríki veginn endur fyrir löngu.
vl'ð tiólf'ta roamin oig drap hainin eft-
ir irojog fratíkiliega vönn.
Þegar fyirinmiöniniuim var svo
gjanmt aið láta vopniin skera úr
deitam, miá nærmi geita, arð a(l-
mieminiiimgii miuini haf a veni ð áþeikíkt
fiarið. Þar beir það á aniili, að ekki
þó'tti verulega fmásaginairvert, þó
að lítt nafinlkieinindiir meinin ynmu
liver á öðirumi. Þetta má lica ráða
af ailþingiisdómi frá byrjun sex-
tándu cfldair uim „hnífaskumð, sem
miamgir memn höfðu þá nm tíma
femgið slkeimimdiir við“. Og hve vægt
var ssitund'um tekið á miamndrápum,
er Ijó'Sit af því, að um saima leyti
var. manmii einum á Bessastöð'um,
Ánna Erflieindssyni, seim drepið hafði
þar þýzlkan vetunsetuimiainn, eiinumg
is dæmd fjó'rðuimgsútle'gð í eitt ár.
Fynri híltuti s'extándu aldar ber
sama svip og ihin f'knmtánd'a. Þá
reið Stefán bislkup imeð þrjú hundr
uð meinn að Birni í Ögri, sem áð-
ur var vikið að, oig þá var Svein's-
staðaneið, er samain laust stónum
fliok'kum Jóns biisibupsieifniis Ana-
sonar og Teits ríika Þo'nleifssonar
í Giaumhæ. Síðan komu fiokka-
dræftir biskupainna Jó'ns og Ög-
miundar og igtórtíðiimdi þau, er urðu
umdiamfari siðasfkiiptiainna, yfinreið-
ir Jóns Anaso'nair og aifita'ka Hóla-
feðgia. Á þessu tímabili var Týli
hirðstjóiri Pétiursson högigvinn á
Bessastöðum, Torfi Jónsson í Kl'ofa
nauf hús á Lénhaiði fógeta að
Hrauni í ÖOlfusi og drap hamn og
meron Ögmumdar biskups drápu
Diðrik af Mynden og fylgjara í
Skáiholti. Þá var og vegimn Hrafn
liögmaður Bnandisisoin í Giaumbæ,
er hanm gerð'ist óeirinn við dryklkju
og limmti elklki iátium fyrr en hamm
fék'k eimin sveiina sinna till þess að
berjast við sig.
Lokaþáttur þesisarar sögu gerð-
ist su'Sur á KirOcjuibóli á Miðmesi
vetu'rinn 1551, er Norðiimgar fóru
þar að Dönum og höfmdu Jóns
biskups Anasonar og sona hans
nneð dinápd Knistjáns sOorifara og
fleiiiri mianina.
Eftir þetta höfðu íslendinig'ar
fátt vopma, nemia hiöfðimigj'ar ein-
ir, er báru korða. Eftir siðaSkipt-
in kreppti iítoa fijótt að þeim fjár-
hagsliega. RábbaOd'aih'áttur hó'lzt þó
lemgi eins og saigan sýnir, og við
bar, að höfðiingjiar veiitfu hver öðr-
uim ávedka í iiindum, og oftlega
urðu 'Slys aif áflognm m'anna, bæðd
á sjó og iamdd. En þess voru ekki
fiiiamar dæmii að yfiingangismemin
riðu 'um sveitir mieð svo fjölmenna
flok'ka, að nafn væri gefamdi, sízt
hertygjaðra.
m
Áflog og 9laigsmáil tíðkast emm,
og fyrir kemiur, að einrn verður
öðrum að fjöntjóni í slíloum svipt-
ingum. Em miklu er það fátíðara,
að miemm iáti hendur Skipta en var
fyrir á tíð, og elktkd hafa þeir memm
liemguir virðinigu samþegna sinna,
er jafnan eru með h'nef'ann á lofti
nema þá í hópi sinna líka. Þeir
teljast gaiagripir. —
En fróðlegt getur verið að
skyggmast inm í Iðna tíð, ef eim-
hvens staðar yinði iyft huílu aif leynd
andómuim hiennar, og virða fyrir
sór mamnllífiið eins og það var á
rneðan mamndráp og hvers kioniar
ofbeOldi var að IkalO'a þáttur í daig-
leiguim sfcipibum mianma. Á þvi fá-
uim vdð færi, ef við bnegðum oOdk-
ur 'til einlS ignamnliandis okkar og
kynnuim olklkur það, sem þar hefur
koni'ið fnaim, þegar fonnOieáfainann-
sókndr hafa venið bonnar saim'an
við þafð, sem ilesa rniá í gömO'Um
þimgbókum. Mætbi ef til vil draga
af þessu alsenimilegar ályktanir um
h'Ug9unainhátt oig háttenni hórOend-
is á þeim öOdum, sem hvað fæst-
ar sögu'h'e'iimdildiir eru tid um. Að
minnsta kosti má æt'la, að ensk-
um og þýakuim kaupmönnium, sem
hingað komu á fimim'támdu og sex-
tándu öld, haifi verið Tfikt far-
ið og Rípurbúum og tæpasit ha'a
fyigisveinar Jóns GenrelkS'SO'nar,
Léuharðs fógeta og Diðri'ks af
Myndem verið þeim betrd.
Staðurinn, sem vemður fyrir val-
inu, er 9em sagt Rípar á JótOamdi
í Ook miðaOda. Rípar eru gamall
bær. Þar var lenigi bllóimileg verzi-
un, og þar er fimim mietra jarðiag,
semi igeymir mairigvísOegair menjar
firá lömigu liiðnum öldum. Þar er
aldrnei 'grafið svo fyrir mýbyggingu
í igamlla bæj'arihilutamium, að ekki
bomi í dagsljósið margt 'gamaJU'a
muma. Þessar minjiar eru m'áO!ega
alltar ifrá QniðöOldum og yngirii mun-
ir sjaldhittiir. Sorph'neinsun virð-
ist sem sé toafa komizit á, að eim-
hverju ®eyti að miinnsta kosti, um
það bil er miðöOldum laiuk. Þess
vegima er iíka uálega efst á stóru
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
393