Tíminn Sunnudagsblað - 11.05.1969, Blaðsíða 16

Grænavatn í Mývatnssveit — hér búa enn ættmenn Helga bónda. En margt
hefur breytt um svip síSan Helgi á Hrafnkelsstöðum hafði þar vetursetu
forðum.
reá'ðanlega verið fyrirtafe. Svo voru
félagsmálamenm og Stoáld á hverju
strái. Þorgi'ts gjailandi var dáinn
og Jón Himrilkisson á Helwaði dó
meðan ég var fyrir norðan. Jón
gaimili Þorsbeinissom llifði lenigi eft-
ir þetta, og Guðmundur og Sig'ur-
jón Friðjónissynir, Sigurður á Arn-
arvatná og Indriði á Fjali voru á
góðu reki. Þura í Gairði enn umg.
Unga fóikið margt hér syðra hef
ur líMega varla heyrt Jón Þor-
steinsson á Arnarva'tni nefndan.
En miikið ansvíti var hamn hnytti-
lega hagorður. Hún vair Skemmbi-
leiga toarlmanirtleg vísan, sem hann
gerði, þagair hamn frébti vig Guð-
m'undar Kamibams í Kaupmanna-
höfn í styrjatdarlokin, þá orðinn
níræður, blindur í kör og mátiti
búast við dauða sínuim hvenær sem
vnflidi:
Heyrðu Loki, Hvításbaini,
hvar er mistiliteinn?
Fá mér blindum fiimimibám Dani
fyrir Kamiban einin.
Þið Skiljið þetta, ef þið vitið eitt-
hvað í goðaifiræði. Það er Höður
hinn bliindi og Baldur hinn hvíti,
nátitúrlega, sem homum verður
hugsað tffl. Þið getið ímyndað yklk-
ur, að einihvern tíma befur þessu
öldunmiamnii ékki orðið sikotaslkuM
úr því að tooma laglega fyrir sig
orðuim, sem félu í rim og stuðla:
„Fá mér blimdum fiimimtán Dani“
— bugsið yfklkur! Það eru fjölda-
mangar vísur eftir Jón, sem bvergi
eru til nemia í mimmi manna — og
þær stórsnjjaliar.
Anmans grumar mág, að það hafi
'verið mieiri og rótgrómari menm-
imig, þar setm fóllikið svaDit aldrei
fyrr á tlmum. Þegar að swarf víð-
ast hvar, þá var bjöng af veiðifamgi
á 'Stöðium eims og í Mývatmssveiit og
Breiðafjarðareyjum, hvemiig seim
alt veátist.
— Þú segir, að það hafi verið
'SkemmltMegt á Græmavaibni?
— Já. Það vair ei'tt, að þar var
margbýli, og þannig var það víða
í Mývatmssveitinmi — fjöldi fóllks
á mörgum bæjurn. FóTk hafði
málklu haegara að vetrinum en óg
var vanur. Fémaður á Grænavatni
var tffl dæmis viðlíka og heimia
hjá mér á Hrafimkeílssfcöðum. En á
Grænavatni voru sex ikarlmenn til
gegmimga, em tveir heima. Þegar
leið á veturiinm, kom auðvitað veiði
tímimm, og þá voru alHMir umgann
úr d-eginum með dorg á ísnuni á
vatninu. Þeir, sem átbu lamd að
þvl, gátu veitt í net, en öfflum
HELGI JÓNSSON
— Grænavatnsbóndinn, sem fékk nafna
sinn úr Hreppunum aS vetursetugesti.
öðrum var heiimilt að flara á ís-
iirnn — hanin var alimieinminiguir. Það
var rnieira að segja óátallð, þó að
memn kæmu meðan úr Reykjadall
og Laxárdaíl tiil þess að veiða nið-
ur um ís. Þeir lágu iðulega vdð á
bæjum í 'Sveitimmi í molkltora daiga.
— Fóilk heífur haft tíma tffl þeisis
að sinna hiugðarefnium símum ann-
að veifið?
— Það hafði tíma tffl þess. Fé-
lagSffif var bæði miiMð og gott oig
margir, senn gátu lagt í púkik á sam
komum tffl þess að gera þær fjör-
ugar og skemmtilegar. Og tveim-
ur handskriifuðum sveitarMöðum
var haldið úti. Eitt af því, sem mér
er miinnisstætt úr þeiim, eru gát-
urnar — oft amsvíti haiglega gerð-
ar. Það hefur ffilklega verið þimg-
eyskur siður að yrtoja og semja
gátur. Séra Sveimn Vitoingur hef-
ur veriið að fitja upp á þeim í út-
varpimu stumdum, og harnn hefur
það vafalaus't heiiman að frá sór.
Mývetmimgar léku sér að því að
yrkja gátur, seim voru þanimig úr
garði gerðar, að lesa átti nafnoið
úr hverri hendimgu — affitaf sama
orðið, em aldrei sömu merkimgar.
Ein var svoma:
Sólim fyrst mér svipast að.
Samam tírni ég stráin.
Faffiega ég forðum kvað
fyrir hamdian sjáinn.
Orðið, sem hér er fólgið, er
timdur. Sóiin rennur upp í skarðii
mdiii tinda, og tindar hrífunnar
skara heyinu saman. En með þeim,
sem forðum kvað hamdan hafs er
átt við Tirnd skáid Hallkelsson.
Önmuir sömu gerðar var á þessa
leið:
Hef miuin sömg í sólskimi.
Sótti boð að koniumgi.
Vamn mór frægð á fjaffivegi,
Forðum kurnn að Mývabmi.
Orðið er fluga, en engir viita
betur en Mývebnimgar, að bún suð-
ar glátt í sólskiinimu. f fornsögum
segir af því, að Einar fluga, sonur
Háreks í Þjóttu, sótti boð Hara'l'ds
komungis harðráða. Fluga hét
hryssa Þóris dúfunefs, sem bar sig-
ur af hesti Arnar á Kfflii, og Pluga
hót og öxi Víga-Skútu.
Þetta gTím.du menn við að yrkja,
og fófllk bópaöist saman til þess að
þreifa fyrir sór um lausmima. Þetta
var, heild ég, góð og þroskamdi
dægradivöl, og þarma gat rmaöur
400
T f M 1 N N — SUNNUDAGSBi.AÐ