Tíminn Sunnudagsblað - 24.05.1970, Síða 4

Knud Jessen prófesser < prasaferð 1932.
Á náimsáriuii mínum í Kaup-
•mannahöfn 1929—1936 var frem-
ur örðugt fjármála- op atvinnu-
ástand í Danmör'ku. Voru taldir
um hundrað þúsund atvinnuleys-
ingjar eitt árið. Farið var í fjöl-
mennar kröfugöngur, og hef ég.
aldrei séð þvílíkan manníjölda á
götum úti sem 1. maí í Höfn. „Hví
nota jafnaðarmenn sér ekki betur
slíkt ögnarvald til þess að gera
byltingu", sagði eidrauður,
lenzkur námsmaður En þá voru
jaínaðaimenn við völd í Dan-
mörku og Stauning foringinrj,
•mikilhæáir maða-r.
Álirif nazista voru.fdrm að segja
tíl sín úr suðri, og bylgja kommún;
istaáróðurs fiæddi yfir landið að
austan. Haldur fáir Irrifust af bún-
ingurn, söng og hælaslætti nazista.
„Karlmannlegir eru þeir nú sami,
margiir hverjir“, sögðu stúikiirnar.
Á hinn bóginu þótti um skeið fínl
að kailast kommúniiti, o*g tnargjr
FYKR! HLUTI
s *
. stúdentar „frelsuð' st“, að minnsta
kosti í orði. Glettið, íslenzkt skáld
skilgreindi hin nýju „trúarbrögð“
þannig: Karl Marx er faðirinn,
Lenin heilagur andi, Stalin sonur-
inn og Trotsky djöfullinn, hann er
fallinn engill eins og fyrirrennari
hans. Og brátt var kveðið:
Ásjónum vorum austur snúum,
á Ásíumanninn Stalín trúum,
Oig sverjum við hans
svarta skegg.
Lofið föður Lenin yrkjum,
látum oss herma eftir Tyrkjum,
boðum vantrúarhundum hregg.
Trúarbrögð breytast eins Jg
annað. „Þetta mál verður ekki
leyst í kapitalísku þ.jóðfélagi“, var
algengt vigorð í þá daga. Og „Len-
in hefur sagt það, svo það hlýtur
að vera rétt“, sagði ræðumaður í
rökræðum. Bölsýni greip marga.
þrátt fyrir-brúna trú eða rauða.
„Mennirnir eru vondir“, tautaði
einn oft fyrir munni sér, einkum
ef hann var ofurlítið hreifur af
víni. En flestir tóku lífinu léttar.
„Nú hef ég verið heila viku í und.-
irdjúpum Kaupmannahafnar og
kynnst mannlegu eðli — og það
miklu betur og meiir 'en nokkurn
tíma í háskólanum“, sagði gáfaður
stúdent, þegar hann kom upp á
yfirborðið aftur. „Lána'ðu mér
nokkrar krónur, þangað til ég
fæ styrkinn“. Ég held, 'að sögu-
efnið endist honu.m enn í dag.
En ví'kjum að öðru. Það voraði
vei í Kaupmannahöín árið 1932.
Þá var gaman að ganga undir al-
Wömgu ðum h e st a k s st a n i u t r i á m
við vötniu og láta .-'krud,'-:rnar
hvíla sig. Fólkið spri'ngur li h a úí
á vorin. Fölir stúdentar kcma frá
prófi, skvetta sé; diiítið ■•r.p
nokkra daiga, en skuuda siðan
burt úr borginni, hver sem betur
getur. Þeim veitir etoki af sól og
sumarblæ efti-r lest'UT og langar
innisetur.
Þegair Páimi Hannesson kenndi
okkur sjö undir stúdentspróf á
Akureyri veturinn 1928—1929,
sagði hann, að eiginlega væri létt-
ara að stunda nám í háskóla en
menntaskóla, en bætti svo við
eftir stutta þögn: „Ekki þó alltaf.
Þegar ég kom frá meistaraprófi,
gekk ég út í Fælledparken, fleygði
mér niður og lá þaar alveg til
kvölds. Svo örþreyttur var ég, að
þó ég hefði séð bófa koma í ráns-
erindum eða vígahug, hefði ég
ekki hreyft hönd eða fót til varn-
aðar“. Var Pálmi þó hið mesta
karlmenni.
Mig dreymdi aftur á móti stund-
um prófin, jafnt eftir á sem á
undan, og jafnan á þann veg, að
ég þóttist heldur varbúínn. Var
og að suni'u leyti illa undirbúinn,
hafði til dæmis aldrei litið í efna-
fræði fyrr en til Hafnar kom. og
ekki krufið dýr, nema gert til
kindur. Voru dönsku stúdentarnir
betur að hieiman búnir í þeim efn-
um. Aðalkennara minn í grasa-
fræði hitti ég fyrst i jarðfræði-
stofnun danska ríkisins og vann í
hjáverkum að 'dthugunum á is-
lepzkumi sva ðarsýnishorn m
undir hans handleiðslu. Seinna
varð hann kunnastur sem grasa-
fræðiprófessor. Knud Jessen
hélt fyrirlestra og fór með okrtir
í margar grasaíerðir. Stundaði
einnig svairðarmýrarrannsóknir,
bæði í Danmörku og á íslandi,
fékkst við friógreiningar og rann-
sóknir á slæðingum og illgresis-
teguindum og útbreiðslu þeirra.
Úti í náttúrunni var hann léttur í
máli og mjög blátt áfram, en oft
kailaður Harði-Knútuir innan
veggja háskólans. „Ef þ" stenzt
pró hjá Jessen, sieppurðu líka
hjá himim“, sögðu dónskt stúd--
entarnir, og mun eitthvaö hafu
verið ti] í því. Ekki he: ég séð
hann síðan hann rétti mér loka-
prófsvindilinn og kveikíi í hon-
um 25. júní 1936. Þrem dögUm
sei-nna var ég kvæntur rnaður og
héit með brúðina út í sóiskinið.
Víkj'Um aftur að vonnn 1932.
Ég var nýbúinn með millipj-of,
magur, Jöiur og þreyttur. Þóttiít
hafa himinn höndum t.ekið, er
mér hlotnaðist nokkijrra vikna
'x ypis sumardvö! úti á landi.
Lansk-íslenaia félagið útvegaéi
lngólfur Davíðsson, magíster:
Frá Hnharárum mínum
f I VI I \ M