Tíminn Sunnudagsblað - 24.05.1970, Side 9

Hundmð
mitljóna
fyrir
sötuvöru úr
sjávargróðri
• - * -

V > -í <■;
•:: ... ■■-:•
' \ ' í*-:

Þegar skrápur af vsenum há-
karli hefur verið verkaður eins og
vera ber, til þess að hann sé hæf-
ur til bókbands, kostar hann að
sögn fimmtán hundruð krónur
danskar hjá Jensen í Breiðgötu i
Kaupmannahöfn. Það eru ekki
nema forlátabækur, sem svo miklu
er til kostað.
Fleira er það úr sjónum, sem
við áttum okfcur kannski ekki á,
að sé mikils virði, er verður Dön-
um að féþúfu. Þar f landi eru til
dæmis þrjár verk9miðjur, sem
breyta þangtegundum — einkum
er það furcellaria — í verðmæta
vöru, og er flutt er úr landi fyrir
tuttugu milljónir danskra króna á
ári. Efini það, sem úr þanginu fæst,
er notað í búðinga, hlaup, marmi-
laði, sýklaeldi, lyfjatöflur og
margt annað. Það er meira að
•segja áreiðanlega pít ,og iðulega
á matborði okkar.
Þessi nýting þangsins átti upp-
haf sitt í Japan fyrir nokfcrum
öldum. Þar var notuð þangtegund
sú, sem á latnesku máli nefnist
gelidium, Smám saoian var farið
að nota það í margs konar mat-
vöru, og árið 1881 feomst þýzkur
sýklafræðingur, Koch, að raun um,
að þarna var einnig fengin hin
ákjósanlegasta næring við ræktun
sýkla.
Nýting þangsins breiddist út í
mörgum löndum, þar sem til voru
heppilegar þangtegundir, en eigi
að síður voru Japanir áfram for-
ystuþjóð á þessu sviði. í hoims-
styrjöldinmi síðari varð þurrð á
þessari Vöru, er Japanir voru
komnir í stríð, og það varð til
þess, að Dantr hófust handá um
þangsuðu sína. Síðustu stríðsárin
tvö áttu þeir ekki völ á ,öðru þang-
hlaupi en því, sem þeir öfluðu sér
sjáiíir.
Eftir stríðið lögðu Japanir á ný
undir sig meginhluta markaðsins.
Danir héldu þó velli á sumum svið-
um, og skiptist nú markaðurinn
mjöig eftir því, til hvens þanghlaup
ið eraetlað.
Upphaflega var hráefnisins afl-
að við smáeyjar. fyrir sunnan Sjá-
land. En þar var sjór.mjög meng-
aður pg kostnaðarsamt að hreinsa
gróðurinn svo, að hann væri not-
hæfur. Þess vegna var brátt leit-
að á aðrar slóðir norðan Sjáiands.
En þegar notkunin jókst, gekk
þangið þar til þurrðar. Við nýja
rannsókn kom í ljós, að mikið var
af góðum furcelleria tegundum við
Djunsland, og voru þær síðan nýtt
ar í fimmtán ár. En nú var þaní-
tekjan orðin býsa mikil, kom^t
jafvel upp í tuttugu þúsund lest-
ir árið 1962. Það er meira en þang-
miðin þarna þola, og hin síðustu
ár hafa Danir flutt inn hráefni.
Þanginu ér safnað í vörpur, sem
taka allt ajð þrjár lestir I ’einu.
Þegar í lasnd er komið, r er það
hreinsað og blandað efnum, sem
eyða lit þess. Þar á ©ftir er það
hreinsað til fullrar hlítar og síðan
soðið. Soðinu er hellt í mót, þar
sem það verður að hlaupi, sem
geymt or í frysti einn sólanhring.
Síðan er það mulið og þítt og
þurrtkað, unz úr verður duft. Tvö
grömm af þessu dufti jafngilda
fjöruthi giömmum af kartöflu-
mjöli til Mðingsgerðar.
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
393