Tíminn Sunnudagsblað - 24.10.1971, Qupperneq 18

mig og segir: „Vilt þú, Jónsi. minn,
skreppa með þeslum piltum hérna
austur í fiöllin. Þú getur tekið
hann Sóta, ég fer hvort eð er
ekkert í dag. Ég veit, að mennirn
ir eru vel ríðandi, og væri leitt,
ef þú drægist langt aftur úr.“
Með sjálfum mér var ég dálítið
u ip með mér við þessa bón, og
þ t sér í lagi að fá að ríða Sóta,
íeiðhesti húsbóndans, mjög ljúf-
um gæðingi, sem ég hafði ndkkr-
um sinnum fengið að koma á
bak áður. Hestar voru nálægir, og
því varð lítil töf. Menn þessir voru
hinir alúðlegustu og tóku mér sem
félaga, þótt aldursmunur væri
nokkur.
Ekki rek ég slóð þeirra yfir
fjöllin, hún var lík þeirri, sem við
höfum farið í dag“, segir Jón og
þegir við um stund.
„Mér skildist á þér áðan, að
eitthvað hefði komið fyrir á þeim
stað, þar sem við erum núna“,
sagði ég.
„Komið fyrir?“ anzar Jón. „Ég
veit ekki, hvort nokkrum nema
mér hefur fundizt það. En af því
að ég veit, að þú ert sólginn í
sögur, er bezt ég segi þér' hvað
hér gerðist“.
Hér tók Jón sér málhvíld, svo
hélt hann áfram:
„Þegar við þremenningarnir í
umgetinni yfirreið okkar nálguð-
umst þennan hamar, sem við hér
sitjum undir, komum við auga á
tvo hrafna, sem sátu efst á hamr-
inum. Þegar nær kom, sást greini-
lega, að þair áttu á lítilli syllu
ofarlega í hamrinum laup með
ungum“.
„Nú steypum við undan
krumma“, segir annar félaga
minna.
Hét sá Sveinn, og var að ég ætl-
aði aðeins eldri en Kristján. Und-
ir hamrinum snöruðust þeir félag-
ar af baki hestum sínum, hvað ég
| .11 »i ,.i —■
Þeir, sem hugsa sér
að halda Sunnudags-
blaðinu saman, ættu
að athuga hið fyrsta,
hvort eitthvað vantar
í h?á þeim og ráða bót
á því.
og gerði. Árásin á laupinn, hrafns-
hreiðrið, var hafin. Hana varð að
gera frá jörðu, ofan frá varð ekki
að komizt. Ekkert var fyrir hendi
fyrir árásarmennina utan lausa-
grjót, en af því var gnægð, svo
sem enn í dag.
Alllöng var orrustan og tvísýn,
svo torsótt var heimili krumma.
Engan þátt tók ég í þessu ljóta
óþarfaverki, heldur reyndi ég með
mínum fátæklegu fortölum fyrst
að fá þá til þess að láta laupinn
í friði og síðan reyna að fá þá til
að hætta, meðan ég sá lítil spjöll
á honum.
Allt kom þetta fyrir ekki. Ákefð
þeirra var svo mikil, að ég held,
að þeir hafi ekki heyrt orð mín.
Loks hrapaði laupurinn, og árásar
mennirnir ráku upp siguróp. Með
laupnum komu niður þrír lítt bún-
ir ungar, þar af einn dauður. Ég
vissi, að þeirra, sem lifandi komu
til jarðar, gat aðeins beðið eitt,
dauðinn. Ég sneri mér undan,
hryggur og reiður, og dró mig
þögull til hestanna. Þar var svo-
lítinn frið að finna mínum sundur-
tætta hug.
Eftir unnið óhæfuverk komu
þeir félagar til mín og virtist þá
runninn af þeim mesti móðurinn.
Ég hafði ekki skap til að yrða á
þá. Var svo þegjandi farið á bak
og haldið heimleiðis. Ég lét þá
félaga eina um samræður, það
sem eftir var ferðarinnar.
Þegar heim kom var bóndi úti
staddur. Þeir félagar buðu honum
greiðslu fyrir mannslánið, hvað
hann ekki þáði. Þá vildu þeir rétta
að mér einhverjar krónur, en ég
þáði ekki heldur og var ég þó
ekki ofríkur af aurum þá.
Ég hef ekki sagt þér, hversu
hrafnshjónin báru sig meðan ill-
verkið var framið. Það geta þeir
ímyndað sér, sem komið hafa ná-
lægt hreiðrum hrafna, þótt allt
hafi verið látið í friði. Og enh
hélt Jón áfram: Á mínum heima-
slóðum vissi ég ekki til, að steypt
væri undan hrafni, nema menn
vissu fyrir víst, að hann hefði
lagzt á unglömb í næsta nágrenni,
og mörgum fannst það þá illt
nauðsynjaverk. Nú er sögu minni
lokið, lítilli sögu um lítið efni,
myndi margur segja, þótt ég sjái
þetta atvik enn í dag fyrir mér
sem blóði drifinn blett á lífsleið
minnL
Hér þagnaði Jón.
„Hittir þú aldrei síðar þessa
ferðafélaga?" spurði ég.
„Nei, ég sá þá ekki oftar“.
Og enn þagði Jón. Þó sýndist
mér hann ætti nokkuð ósagt i
þessu sambandi. Ég sat rólegur,
ætlaði Jóni frumkvæði að því að
rísa á fætur og halda ferðinni
áfram. Loks segir hann:
„Svo liðu nokkur ár, ekki ærið
mörg, að ég var á einni göngu
minni til róðra á Suðurnesjum.
Leið mín lá um kauptúnið þar,
sem umræddir menn áttu heima
í, þegar ég átti að heita fylgdar
maður þeirra. Kom ég þá við hjá
manni, sem ég hafði kynnzt á
norðurferðum mínum. Ég spurði
þennan kunningja minn, hvort
umræddir menn væru enn í þessu
kauptúni. Hann segir mér þá, að
annar þeirra sé dáinn fyrir nokkr-
um árum. Hann fékk slag, varð
alveg máttlaus annars vegar. „Þó
mun hann hafa komizt niður í stól,
þegar frá leið. Þannig lifði hann
tvö eða þrjú misseri, algerlega
örkumla maður, unz hann fékk
slag aftur og dó þá bráðlega. Hinn
maðurinn fluttist úr þorpinu fyrir
allmörgum árum og veit ég ekki
annað en að liann sé lifandl".
Ekki ræddum við fleira hér um.
Við fréttina setti mig hljóðan
um stund. Sveinn var dáinn —
hann, sem í blóma lifsins hafði
forystu í hrafnaslagnum forðum.
Ekki mörgum árum seinna sá ég
í blaði, að Kristján, hinn ferðafé-
laginn, var einnig dáinn. Þeir voru
báðir farnir, svo til á bezta aldri.
Síðar á sumri því, er ég fór
með þessum mönnum hérna aust-
ur í fjöllin, bárust þessir piltar í
tal meðal heimafólks, og sagði þá
gamli bóndinn, að í þeirra um-
hverfi væru þeir taldir mætir
menn og drengir góðir. Ekkert
lagði ég til þeirra mála, var líka
svo ungur og hafði því lítið að
segja, og ávallt þagði ég yfir þess-
ari sögu, sem ég hefi nú sagt
þér.“
„Hvað segir þú um þennan
vitnisburð um menn þessa?“
spurði ég í einfeldni minni.
Jón svaraði:
„Ég þekkti þá ekkl utan þenn-
an eina dag. Þó hefur sá dagur
sjaldan mér úr minni liðið. Ég
læt því þessa framliðnu menn
liggja milli hluta, þegar talað er
um drengl góða. En eitt skal ég
segja þér“, hélt Jón áfram og
786
f 1 H I N N — SUNNUDAGSBLAÐ