Lesbók Morgunblaðsins - 30.08.2003, Blaðsíða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 30. ÁGÚST 2003 15
Morgunblaðið/Þorkell
Hörður Áskelsson kórstjóri og organisti.
HÖRÐUR Áskelsson, org-
anisti Hallgrímskirkju, leik-
ur á tvennum tónleikum í
kirkjunni nú um helgina, kl.
12 í dag og kl. 20 annað
kvöld. Tónleikarnir eru
þeir síðustu í ár í tónleika-
röðinni Sumarkvöld við
orgelið. Á efnisskránni eru
verk eftir Bach, Couperin,
Wesley,
Saint-Saëns
og Britten,
auk nýrra
orgelverka
eftir Þorkel
Sigur-
björnsson og nýtt verk eftir
John Speight.
Þetta er í fyrsta sinn sem
John Speight semur fyrir
orgel. Hvernig verk er
þetta?
„Þarna er um að ræða
nýtt og spennandi verk sem
heitir Pax (Friður), en hef-
ur undirtitilinn Fyrir Hörð
Áskelsson. Verkið er skrif-
að að minni uppástungu í
tilefni af 10 ára afmæli
Klais-orgelsins sem haldið
var upp á í desember. Þá
skrifaði Þorkell verkið Inn-
sigli, sem ég flutti þá, og
flyt nú í annað sinn. Svo
kom John til mín í vor með
nýju smíðina. Verkið ber
með sér tónsmíðastíl sem
John hefur verið að þróa í
kórtónlist og yfirfærir á
orgelið. Það er erfitt að
lýsa tónlistinni. Verkið er
margslungið og byggt úr
miklum andstæðum, mikil
átök innan um og saman við
í þessari friðarkveðju. Í
seinni hluta verksins brýst í
gegn sálmalag, einhvers
konar friðarákall. Ég er
fyrst núna þessa dagana að
upplifa verkið, en það er
alltaf óvissuferð að koma
nýju verki saman. Það er
alltaf jafngaman að glíma
við eitthvað sem ekki hefur
verið gert áður og vona ég
að mér takist að flytja verk-
ið svo verðugt sé.“
Stór partur af verkinu er
hljóðfærið sem það er flutt
á. Hvernig hefur tekist til?
„Mér finnst ég vera búinn
að finna skemmtilegar
lausnir. Ekkert er fyr-
irskrifað af tónskáldinu
annað en styrkleikinn en
það getur skipt sköpum fyr-
ir orgelverk að velja rétta
liti á orgelið.“
Hvernig er dagskráin
samansett?
„Þetta er nú svona dæmi-
gerð orgeldagskrá. Orgelið
er krefjandi og ekki mjög
auðvelt að hlýða á lengi í
einu. Þegar nútímaverk er
flutt er gott að hafa að-
gengileg verk með. Ég
reyni að setja saman fjöl-
breytt og áhugavert efni.“
Er eitthvað sem sameinar
verkin?
„Það er nú minn eigin
leikur í byrjun tónleikanna.
Ég byrja á því að flytja tvö
ensk verk, á undan John
Speight, eftir Samuel Wes-
ley og eina orgelverk Ben-
jamins Britten, Prelúdía og
fúga. Með því er ég svolítið
því það er biðlisti eftir að
komast að. Orgeltónleikar
og orgeltónlist eiga mjög
undir högg að sækja. Í
frægum kirkjum í stórborg-
unum þykir gott að fá 50
manns á tónleika, en við er-
um óánægðir ef fjöldinn fer
niður fyrir 100. Það sem
stendur upp úr á afmæl-
isárinu er Kirkjulistahá-
tíðin í vor. Við fengum al-
veg gríðarlega góð
viðbrögð frá gestum hátíð-
arinnar, bæði innlendu og
erlendu flytjendunum, og
það er eftirminnileg og
uppörvandi hvatning. “
Hefur tilkoma orgelsins
markað þáttaskil í flutningi
orgelverka hér á landi?
„Algjörlega. Það verður
ekki sagt nægjanlega skýrt.
Ég þekki söguna fyrir og
eftir. Himinn og haf er á
milli.“
Nú er erilsömu ári að
ljúka. Hvað tekur við?
„Það er eins og ég sé bú-
inn að vera í hálfgerðu
tómarúmi eftir árið og hefi
ekki haft orku til að hlaða
inn á mig. Nú er allt að fara
í gang fyrir næsta ár og það
eru mörg stór verkefni með
spurningarmerkjum sem ég
verð að leysa í næstu viku.
Fyrir mig að fá að spila á
orgelið er hvíld. Að fá að
loka mig af og æfa mig og
undirbúa tónleika er eins
og að vera í fríi. Ég var orð-
inn svolítið fingrastirður
eftir sumarið.“
Í hádeginu leikur Hörður
þrjú verk af efnisskrá
sunnudagstónleikanna, Air
og Gavottu eftir breska 19.
aldar tónskáldið Samuel
Wesley, Offertoire úr org-
elmessu eftir François
Couperin og Passacagliu og
fúgu í c-moll eftir Johann
Sebastian Bach.
að staðsetja John því mér
finnst tónlist hans bera þess
merki að hann á rætur sín-
ar að rekja til Englands. Þá
leik ég tvö frönsk verk, eitt
gamalt og eitt rómantískt,
eftir Couperan og Saint-
Saëns. Þá koma verk eftir
Þorkel og Bach. Ég er nátt-
úrlega spila Passacaliu af
því það er eitt af mögn-
uðustu orgelverkum Bachs.
Það má segja að tengsl séu
milli verka Bachs og Þor-
kels. En Þorkell sagði sjálf-
ur, þegar hann var að setja
það saman, að hann hugsaði
sér það sem einhvers konar
tengingu við það þegar
Bach var að skrifa sínar
prelúdíur með miklum tif-
andi hröðum hlaup-
anótum.“
Með tónleikunum lýkur
tónlistar- og afmælisári
Hallgrímskirkju. Hvernig
hefur tekist til?
„Við byrjuðum með þessa
tónleikaröðina Sumarkvöld
við orgelið árið 1993. Á
þessum níu vikum í júlí og
ágúst eru þrennir tónleikar
á viku. Svo við höfum verið
töluvert áberandi. Það er
mjög auðvelt fyrir okkur að
skipuleggja þessa tónleika
Friðarákall í átakaverki
STIKLA
Orgeltón-
leikar
í Hallgríms-
kirkju
Næsta v ika
Laugardagur
Listasafn Sigurjóns
Ólafssonar kl. 15 Högg-
myndasýningin Meistarar
formsins – Úr högg-
myndasögu 20. aldar.
Listasafn Akureyrar kl.
15 Þjóð í mótun: Ísland og
Íslendingar fyrri alda. Í vest-
ursal: Abbast uppá Ak-
ureyri. Erla S. Haraldsdóttir
og Bo Melin sýna hvernig
Akureyrarbær gæti litið út í
óræðri framtíð ef þar
byggju í kringum 700 þús-
und manns.
Listasetrið Kirkjuhvoli,
Akranesi Erna Hafnes sýn-
ir olíu- og vatnslitaverk. Yf-
irskrift sýningarinnar er
„Ýmyndávegg“ og er þetta
hennar fyrsta sýning.
Opið alla daga, nema
mánudaga, kl. 15–18.
Gallerí
Undir-
heimar,
Álafoss-
kvos kl.
16 Andri
Páll Pálsson
og Brynja
Guðnadóttir sýna ljós-
myndir og innsetningu. Sýn-
ingin nefnist Fenjavík. Opið
fim.- og föstudaga kl. 15-
17, lau.-og sunnudaga kl.
13-17.
Verslunin Te og kaffi,
Laugavegi 27 Charlotta
Sverrisdóttir sýnir olíu-
málverk til 30. september.
Litasafn Reykjavíkur –
Hafnarhúsi Smekkleysu-
bíó í fjölnotasal Hafnarhúss-
ins. Fjórar sýningar verða
um
helgina. Kl.
14 verður
sýnd mynd-
in Björk at
The Royal
Opera
House og
kl. 16 Björk
– Livebox sem eru nýútgefn-
ar upptökur frá tónleikum
söngkonunnar.
Á morgun kl. 14 Rokk í
Reykjavík og kl. 16 Björk –
Livebox og með því lýkur
Smekkleysusýningunni.
Sunnudagur
Smábýlið Krókur á
Garðaholti Opið hús kl.
13 og 17. Krókur er lítill
bárujárnsklæddur bursta-
bær sem var endurbyggður
úr torfbæ árið 1923. Bær-
inn er gott dæmi um húsa-
kost og lifnaðarhætti al-
þýðufólks á þessum
landshluta á fyrri hluta 20.
aldar. Aðgangur er ókeypis.
Sjá www.gardabaer.is.
Miðvikudagur
Hafnarborg kl. 20 Bent-
ína Sigrún Tryggvadóttir
heldur námsstyrktartónleika.
Fimmtudagur
Háskólabíó kl. 19.30
Maxim
Vengerov
fiðluleikari.
Hljómsveit-
arstjóri:
Rumon
Gamba.
Efnisskrá:
Gamanfor-
leikur Emm-
anuel Chabrier eftir Victor
Urbancic, Siesta eftir Esp-
ana William Walton, Cap-
riccio Espagnole eftir Niko-
laj Rimskíj-Korsakov,
Symphonie espagnole eftir
Edouard Lalo og Tzigane
eftir Maurice Ravel.
Hótel Borg kl. 21 Tríó
Guðlaugar Ólafsdóttur
söngkonu. Tríóið skipa, auk
hennar, Róbert Þórhallsson
á kontrabassa og Ásgeir Ás-
geirsson á gítar.
Tilkynningar sem birtast
eiga á þessari síðu þurfa að
berast í síðasta lagi kl. 11
árdegis á fimmtudag. Net-
fang: menning@mbl.is. Sjá
einnig www.mbl.is/staður
og stund.
Björk í Palladium
London
Maxim
Vengerov
Olíuverk eftir
Ernu Hafnes.
MYNDLIST
Árbæjarsafn: Daglegt líf í
Reykjavík – sjötti áratugurinn.
Ljósmyndir eftir Hans Malm-
berg frá 1951. Til 1.9.
Galleri@hlemmur.is: Guð-
rún Benónýsdóttir. Til 31.8.
Gallerí Álfur, Bankastræti
5: Ljósmyndasýning Ljósálfa og
félaga. Til 31.8.
Gallerí Undirheimar, Ála-
fosskvos: Andri Páll Pálsso og
Brynja Guðnadóttir.Til
14.sept.
Gallerí Dvergur, Grund-
arstíg 21: Danski myndlist-
armaðurinn Claus Hugo Niel-
sen. Til 31.8.
Gallerí Fold, Rauðarárstíg:
Rauða stofan: Jónas Bragi Jón-
asson. Til 31.8. Baksalur: Helga
Kristmundsdóttir Ljósafold: Sig-
ríður Bachmann. Til 14.9.
Gallerí Skuggi: Valgarður
Gunnarsson. Til 31.8.
Gerðarsafn: Sýning á mál-
verkum Jóhannesar Kjarvals úr
einkasafni. Til 6.9.
Gerðuberg: Breiðholt fyrr og
nú. Til 21.9.
Hafnarborg: Guðbjörg Lind
og Anna Jóelsdóttir. Til 8.9.
Handverk og hönnun, Að-
alstræti 12: Sumarsýning. Til
31.8.
Hús málaranna, Eiðistorgi:
Óli G. Jóhannsson – ný málverk
og teikningar. Til 31.8.
Hönnunarsafn Íslands,
Garðatorgi: Úr eigu safnsins
– Sýnishorn íslenskrar hönn-
unar 1952–2002. Til 1.9.
i8, Klapparstíg 33: Ljós-
myndir Roni Horn. Undir stig-
anum: Hlynur Hallsson. Til
13.9.
Íslensk grafík, Hafnarhús-
inu: Grafíksýningin Homo
Graficus V. Til 31.8.
Kling & Bang, Laugavegi
23: Ljósmyndasýning Peters
Funch. Til 31.8.
Listasafn Akureyrar: Þjóð í
mótun: Ísland og Íslendingar
fyrri alda. Vestursalur: Erla S.
Haraldsdóttir og Bo Melin. Til 2.
nóv.
Listasafn Árnesinga: Safn-
eignin og samtíminn. Til 21.
sept. Safnið er opið um helgar,
kl. 14-18, í vetur.
Listasafn Einars Jónssonar:
Opið laugardaga og sunnu-
daga kl. 14–17.
Listasafn Íslands: Úrval
verka úr eigu safnsins. Til 31.8.
Listasafn Reykjanesbæjar:
Sossa Björnsdóttir. Til 31.8.
Listasafn Reykjavíkur – Ás-
mundarsafn: Ásmundur
Sveinsson – Nútímamaðurinn.
Til 20.5.
Listasafn Reykjavíkur –
Hafnarhús: Innsýn í al-
þjóðlega myndlist á Íslandi. Til
7.9. Erró – stríð. Til 3.1. Humar
eða frægð – Smekkleysa í 16
ár. Til 31.8.
Listasafn Reykjavíkur –
Kjarvalsstaðir: Hringekjur
lífsins – málverk eftir Eyjólf Ein-
arsson. Til 12. okt.
Listasafn Sigurjóns Ólafs-
sonar: Meistarar formsins – Úr
höggmyndasögu 20. aldar. Til
28.9.
Listasetrið Kirkjuhvoli
Akranesi: Erna Hafnes. Til
7.9.
Listhús Ófeigs, Skóla-
vörðustíg: Norskir textílhönn-
uðir. Til 17.9.
Ljósmyndasafn Reykjavík-
ur, Grófarhúsi.: Claire Xuan.
Til 1.9.
Norræna húsið: Ljósmyndir
Ragnars Th. Sigurðssonar við
texta Ara Trausta Guðmunds-
sonar. Til 31.8. Skartgripir Liv
Blåvarp. Til 19. okt.
Safnasafnið, Alþýðu-
listasafn Íslands, Eyjafirði:
Tíu úti- og innisýningar. Til
14.9.
Safn – Laugavegi 37: Opið
mið–sun, kl. 14–18. Þar eru til
sýnis á þremur hæðum íslensk
og alþjóðleg samtímalistaverk.
Sjóminjasafn Íslands, Vest-
urgötu 8, Hafnarf.: Gripir úr
Þjóðfræðisafni Þjóðminjasafns
Íslands. Til 15.9.
Skaftfell, menningar-
miðstöð: Sólveig Alda Hall-
dórsdóttir. Til 5.9.
Skálholtsskóli: Björg Þor-
steinsdóttir er staðarlistamaður
í Skálholti. Til 12.9.
Þjóðmenningarhúsið:
Handritin. Landafundir. Íslend-
ingasögur á erlendum málum.
Fundargerðabók Þjóðfund-
arins.
Upplýsingamiðstöð mynd-
listar: www.umm.is undir Frétt-
ir.
LEIKLIST
Borgarleikhúsið: Kvetch,
mið., fim., fös. Rómeó og Júlía,
lau. Grease, lau., sun., fös.
Sumaróperan: Poppea, lau.,
sun.
Iðnó: Sellofon, fim.
Á LOKATÓNLEIKUM sum-
artónleikaraðar veitingahúss-
ins Jómfrúarinnar við Lækj-
argötu, í dag kl. 16, kemur
fram kvartett saxófónleikarans
Sigurðar Flosasonar. Auk Sig-
urðar skipa hljómsveitina þeir
Jón Páll Bjarnason á gítar,
Tómas R. Einarsson á kontra-
bassa og Erik Qvick á tromm-
ur. Sérstakur gestur í hluta efn-
isskrárinnar verður
söngkonan Andrea Gylfa-
dóttir.
Með þessum tólftu tónleikum
sumarsins lýkur sum-
artónleikaröð Jómfrúarinnar
að þessu sinni. Leikið verður
utandyra á Jómfrúartorginu
ef veður leyfir, en annars inni
á Jómfrúnni. Aðgangur er
ókeypis.
Kvartett Sigurðar
Flosa og
Andrea Gylfa
Morgunblaðið/Jim Smart
Andrea GylfadóttirSigurður Flosason
NÚTÍMADANSHÁTÍÐ –
Reykjavík dancefestival
2003 verður haldin í ann-
að sinn dagana 6.–7. og
13.–14. september á nýja
sviði Borgarleikhússins.
Markmið hátíðarinnar er
að skapa vettvang þar
sem sjálfstætt starfandi
dansarar og danshöf-
undar kynna verk sín.
Þeir sem standa að hátíð-
inni í ár eru meðal fremstu
dansara og danshöfunda
á Íslandi, þau Ástrós
Gunnarsdóttir, Cameron
Corbett, Jóhann Freyr,
Nadia Banine, Ólöf Ing-
ólfsdóttir og Sveinbjörg
Þórhallsdóttir. Stefnt er að
því að hátíðin verði árviss
menningarviðburður í
Reykjavík.
Upplýsingar um hátíðina
má sjá á www.dancefest-
ival.is.
Nútíma-
danshátíð
í Reykjavík