Íslendingaþættir Tímans - 11.08.1971, Blaðsíða 16

ÞÓRÐUR BJÖRNSSON
F. 19. nóv. 1904.
D. 23. maí 1971.
Kunnugir menn og athuguliir
dafa sagt mér, að hér fyrr á árum
jafi þeir gjarnan lagt stund á
prentnám, sem sökum ytri a'ð-
ítæðna áttu ekki kost á langskóla-
námi, þótt hæfileikar til náms
/æru ótvíræðir. Mun það og sann-
ast sagna, að í hinni íslenzku prent-
arastétt hafi löngum verið einvala
úð, sem skipaði henni á sérstakan
og virðulegan bekk.
Það verða senn tuttugu ár frá
því undirritaður átti sínar fyrstu
göngu inn í prentsmiðju. Atvikin
höguðu því svo, að þar innan dyra
var Þórður Björnsson einn þeirra
manna, sem veittu mér, óprent-
lærðum manninum, þær leiðbein-
ingar og tilsögn, sem að haldi hafa
komið á lionum árum. Allir, sem
til þekktu, munu viðurkenna að
Þórður var úr hópi hins gamla,
íslenzka prentskóla, sem veitti
stéttinni þá reisn og viðurkenn-
ingu, sem hún nýtur enn í dag.
Þórður Björnsson fæddist í
Reíkjavík. Foreldrar hans voru
þau Björn Þórðarson, kaupmaður,
frá Kirkjuvogi, og Guðrún Hreins-
dóttir frá Hjálmholtskoti í Flóa.
Ekki bjuggu þau Björn og Guðrún
samvistum og því ólst Þórður upp
hjá Birni föður sínum og systur
hans, Ólöfu, sem gekk honum í
móður stað. Strax í barnaskóla
sýndi Þórður ótvíræða námshæfi-
leika og mun Einar Þórðarson,
hinn kunni kennari við skólann,
hafa lagt mikið kapp á að Þórð-
ur gengi menntaveginn, en af því
gat ekki orðið. Þess í stað hóf
Þórður prentnám í ísafoldarprent-
smiðju árið 1920 og lauk þaðan
setjaranámi. Þaðan réðst hann svo
til Prentsmiðjunnar Acta og nam
þar vélsetningu og vann þar meðan
Acta var við líði og síðar. hjá
Prentsmið/unnj Eddu fram tíl árs-
ins 1946, «r hann réðst til Morg-
14
PRENTARI
unblaðsins. Þar starfaði hann í tvö
ár, en var síðan næstu tvö árin
vélsetjari hjá Félagsprentsmiðj
unni, þá hóf hann á ný störf hjá
Eddu og var þar starfsmaður með-
an kraftarnir frekast leyfðu.
Þórður var listrænn maður og
bókhneigður. Hann var í allmörg
ár trommuleikari hjá Lúðra-
sveit Reykjavíkur og spilaði m.a.
með lúðrasveitinni á Þingvöllum
árið 1930. Hann var vel hagmæltur
og til eru eftir hann ýmsar vel-
kveðnar tækifærisvísur.
Þórður mun hafa verið nær 25
ára gamall, þegar hann fyrst
kenndi þess sjúkdóms, sem að lok-
um lagði hann að velli. Hann gekk
aldrei heill til skógar eftir það, en
bar sjúkdókm sinn af þolgæði og
æðruleysi. Hin þögla barátta hans
við þann mikla skapadóm tók
fjörutíu ár og aldrei heyrði ég
þess getið, að hann hafi nokkurn
tíma æðrazt.
Eftir alllanga kynningu af Þórði,
bæði á vinnustað og heimili, hef ég
það ó tilfinningunni, að hann hafi
talið sig lánsmann, og þá fyrst og
fremst vegna þess lífsförunautar,
sem gegnum árin studdi hann og
styrkti og veitti honum það heim-
ili, sem hann mat að verðleikum.
Árið 1933 gekk Þórður að eiga
Sigríði Jónsdóttur frá Varmadal.
Þau eignuðust þrjú mannvænleg
börn: Einar Grétar, rafvirkjameist-
ara, kvæntan Thelmu Grímsdótt-
ur, Elsu gifta Helga Lövdal, norsk-
um viðskiptafræðingi og Ásu, gifta
Oddi Ragnarssyni, bifvélavirkja.
Áður hafði Þórður eignazt son,
Björn, sem ólst upp hjá Guð-
mundu, systur Þórðar. Björn fetaði
í fótspor Þórðar og lagði einnig
stund á prentnám.
Þórður var fámáll maður og af-
skiptalaus um annarra gerðir. Þó
var hann gleðimaður á góðri stund,
en lét aldrei fara rnikið fyrir sér.
Ég þykist vita að honum myndi
ekki að skapi löng og mærðarmik-
il minningargrein og senn skal því
þessum fáu minningarorðum lokið
um leið og fjölskylda mín þakk-
ar honum áralöng kynni og vottar
konu hans og börnum innilegustu
samúð.
Örlygur Hálfdanarson.
Ekki bjóst ég við því, er ég
heimsótti Þórð Björnsson, föstu-
daginn 21. maí s.l., að það mundi
verða okkar síðasti samfundur
hérna megin fortjaldsins, enda
þótt hann væri þá rúmfastur.
Tjáði hann mér, að ég hitti ekki
reglulega vel á, því að hann hefði
hrasað daginn áður og lægi nú
með hita. En samt fór nú svo, að
þetta varð síðasti samfundurinn,
því tveim dögum síðar var hann
liðið lík.
Ég kynntist fyrst Þórði, er hann
hóf prentnám í ísafoldarprent-
smiðju 17. janúar 1920. Mér er það
sérstaklega minnisstætt frá fyrsta
námsári Þórðar, er hann, að vinnu-
degi löknum, hóf að rissa ýmsar
fyrirmyndir til að æfa sig á við
ÍSLENDINGAÞÆTTIR