Íslendingaþættir Tímans - 11.09.1976, Qupperneq 15

mannlegur, friður sýnum, fráneygður
og stæltur, hún sviptigin og svolítið
stolt á svip. Þau blanda sér aldrei
fjöldann að fullu. Eru alltaf annars
vegar sérstæð, saklaus Dalabörn
Breiðafjarðar. Börn þeirra, synirnir
fjórir, Björn, Gunnar, Hilmar og
Freyr, tengdadætur og barnabörn,
eru þeirra gæfuljós og óskaheimur,
sem beri góðar erföir til hamingju og
heilla á brautum framtíöar.
Eins og áöur er vikið að eru
Bjartmarzhjónin bæði fædd i Breiða-
fjarðardölum. óskar fæddist aö
Neðri-Brunná i Saurbæ 15. ágúst 1891.
Poreldrar hans voru hjónin Ingibjörg
Guðmundsdóttir og Bjartmar
Kristjansson bóndi. I þessum dal, sem
má teljast smámynd hinna fegurstu
dala á íslandi —en þannig er Saurbær-
inn kostum búinn — átti Óskar sina
barnsku og æsku.
Guðrún er fædd á Sauðafelli 4. sept.
1901, dóttir sýslumannshjónanna þar,
Björns Bjarnasonar og Guðnýjar
dóttur Jóns Borgfirðings. Og á þessu
fræga sagnasetri Dalanna átti hún
sina bernsku og æsku unz þau hurfu
þaðan, er hún var 18ára að aldri. Hún
mun nú ein á lifi systkinanna átta frá
Sauöafelli.
Lengra verður ævisaga þeirra ekki
rakin hér. En sannarlega má um þau
Segja, aðþarbera hugur oghjarta síns
heimalandsmót.
1 litla húsinu Berstaðastræti 21 hafa
þau átt heima i 46 ár. Það er nú autt,
eftiraöþau fluttu ífallegt einbýlishús i
Fossvogi. Fossvogsdalur er eitt hið
fegursta svæði borgainnar og veröur
vonandi varöveitt f anda þeirra hug-
sjóna, sem þessi hjón hafa helgastar
átt.
Oskar Bjartmarz hóf starf hjá Lög-
gildingarstofunni árið 1920. Fyrst sem
eftirlitsmaður með vogum, mæli-
i®kjum og bensfnafgreiðslum á öllu
'andinu. Ferðaðist hann um allt Island
ó hestum og kom i hverja sveit og
býggðarlag. Mætti segja mér, að slikt
v*ri einstætt afrek eins manns, miðað
við þá vegi og samgöngur sem voru
fyrir meira en hálfri öld. Munu dag-
bækur óskars frá þessu starfi hinar
merkustu.
Nokkru siðar gjörðist hann forstjóri
fcessarar mælitækjastofu og var það
samfellt um nær hálfrar aldar skeið
eða til sjötugs aldurs. Hann sannar
með þvi sem öðru, að þar er enginn
veifiskati að verki.
Breiðfirðingafélagið og við öll sem
erum á vegi með þeim Bjartmarz-
hjónum, biðjum þeim allrar blessunar
bins góða Guðs og þökkum ilm dag-
anna i önn og leik hins liöna.
Reykjavik 15. ágúst 1976.
Arelius Nielsson.
Islendingaþættir
Pálína G. Jóhannesdóttir @
hve börnin og móðir þeirra voru sam-
hentog æðruláus i baráttunni við óblið
lífskjör i heiðinni þar sem „haustaði
snemma og voraði seint” eins og hún
segir i látlausu og hugþekku kvæði
sem hún yrkir um lffið á æskuslóðun-
um.
Ekki lá annað fyrir fátækri og föður-
lausri bóndadóttur en að fara að vinna
fyrir sér strax og geta leyfði. Og varð
hún eins og fleiri unglingar i byrjun
aldarinnar, að neita sér um það að
menntast i skóla.
23 ára gömul giftist Pálina Karli
Kristjánssyni, si'ðar alþingismanni og
hófu þaubúskapáEyvik á T-jörnesi, en
fluttu 15 árum sfðar til Húsavikur og
höfðu þar áfram búskap. Karl tók þá
þegar mikinn þátt i félagsmála-
störfum ogvoru honum snemma falin
timafrek trúnaðarstörf fyrir opinbera
aðila svo og samvinnuhreyfinguna. A
þeim árum kom það þvi mjög i hlut
Pálinu að standa fyrir búskapnum.
Kom þá verkhyggni hennar og
verklægni vel til skila. Og sem gefur
að s kilj a va r mikið um gesti á heimili
þeirra hjóna og gestrisni frábær, þó
mörgu væri að sinna.
Þau Karl og Pálina eignuðust sex
börn, en aðeins fjögur þeirra náðu
fullorðinsaldri. Þau misstu nýfæddan
dreng snemma á búskaparárum
sinum, og eldri dótturina Björgu
misstu þau 14 ára gamla. Var það
þeim að vonum mikii sorg að missa
hana.
Börn þeirra, sem fullor^insaldri
náðu eru:
Kristján, bókmenntafræðingur,
Reykjavilt, giftur Elisabet
Jónasdóttur.
Aki Jóhannes, verzlunarmaður
Reykjavik.
Gunnsteinn, auglýsingastjóri hjá SIS,
giftur Erlu Eggertsdóttur og Svava
Björg húsfreyja Júsavik, gift Hinrik
Þórarinssyni, skipstjóra.
Ég kynntist Pálinu fyrst að ráði,
þegar ég kom til Húsavikur, sem flæk-
ingur á ferðalagi og gisti hjá þeim
hjónum og fékk frábærar viðtökur. Þá
komst ég að þvi, að þessi yfirlætis-
lausa kona bjó yfir svo sérstakri frá-
sagnargáfu að unun var á har.a aö
hlýöa og græskulaus kimni var henni
sérlega tiltæk. Hún hafði, þrátt fyrir
annrikan ævidag, heyjað sér mikinn
fróðleik og menr.tast vel á eigin
spýtur.
Greind hennar og glöggskyggni naut
sin sérlega vel, ef rætt var við hana
eina, þvi hún er að eðlisfari hlédræg.
Mér var þaðljóst hvern förunaut, hinn
önnum kafni stjórnmálamaður hafði
sér til stuðnings og viðræðu.
Pálína er hagmælt vel, en hefur
lengstfariðdult með þaðhjástund sitt.
A bindindisdaginn segir hún:
Bakkus örlög gerir grá,
galdrar töfra i spilin.
Sumir fljóta ofan á
aðrir sökkva i hylinn.
Þegar hún hlustar á striðsfréttir getur
hún ekki orða bundizt:
Guð minn, ég skil þig ekki enn,
er ég þó talsvert gömul kona
Gastu ekki búið til betri menn,
svo bansettur heimurinn yrði ekki
.svona?
Og kimnigáfan kemur til skila, þegar
fer að sjá á gestunum i þingveizlu:
Hún stigur i stólinn:
Nú er liðið langt á þetta kvöid,
iopann teygja karla og gleðja sig
viðstútinn,
þvi er ráð aö konurnar kræki sér
i völd
og kveði þá án vægðar og
tafarlaustikútinn.
Þegar ævidagurinn var orðinn
langurog tekið að hægjast um, mætti
ætla að Pálina hefði til þess unnið, að
geta gefið sér tima til að sinna þeim
hugðarefoum sinum sem útundan
hlutu að verða á annasömum degi, svo
sem að lesa góðar bækur, eða að fást
við listiðju, sem henni var sýnt um. En
það má kalla óblið örlög, að nú er sjón
hennar svo léleg orðin, að henni er
meinað að njóta þeirra gæða.
Fyrir tveim árum hittust nokkrir
vinir þeirra hjóna Pálinu og Karls til
að minnast áttræðisafmælis Karls.
Mér var hugsað til heimaslóða þeirra
hjóna og sólarfegurðarinnar þar,
þegar ég renndi hug að hve þessi
öldruöu hjón áttu ungan anda. Visu-
korn, san kom þá i hugann, læt ég hér
að lokum:
Fyrir norðan það ég þekki
þarf ei sólarlag,
Þar sem sólin sofnar ekki,
en sækir nýjan dag.
Svo mun ykkar ævikveldi
ekki fylgja nótt.
Bjarmar þá af ungum eldi,
enn á ný á brattan sótt.
Valborg Bentsdóttir.
15