Íslendingaþættir Tímans - 10.05.1980, Page 6

Hákon Guðmundsson
fyrrverandi borgardómari
13. janúar s.l. var Hákon Guömundsson
kvaddur hinstu kveöju i kirkjunni á Sel-
fossi. Meö nonum er genginn þekktur og
mikilsvirtur embættismaöur, mikilvirkur
og traustur félagsmálamaöur á mörgum
sviöum og sérstakur hollvinur allrar
ræktunar og gróöurs.
Hákon var fæddur á Hvoli i Mýrdal 18.
október 1904. Foreldrar hans voru hjónin
Guðmundur Þorbjarnarson siðar bóndi á
Stóra-Hofi á Rangárvöllum og Ragnhild-
ur Jónsdóttir frá Hvoli. Ragnhildur var af
skaftfellskum ættum, en Guömundur
Rangæingur fæddur i Gíslholti i Holtum.
Þau hjónhófubúskap sinn á Hvoli 1895, en
fluttust aö Stóra-Hofi 1907 er þau höföu
keypt þá jörð af Einari skáldi Benedikts-
syni. Þar bjuggu þau siðan allan sinn bú-
skap og þar ólst Hákon Guömundsson
upp.
Guðmundur á Stóra-Hofi var atorku-
bóndi og stóð i allra fremstu röð i félags-
málum bænda. Hann var sterkur fulltrúi
stéttar sinnar af þeirri kynslóð, alinn upp
jöfnum höndum við landbúnað og sjósókn,
en hóf búskap á árdögum ræktunar og
félagslegra framfara og var alla tiö i far-
arbroddi i þeirri sókn, sem byggöi á þessu
tvennu.
Þessi var uppruni og bakgrunnur Há-
konar, og þó að ævistarf hans væri ekki
tengt sveitum eða búskap, mátti glöggt
finna hvar ræturnar lágu, og var lif hans
allt i góðu samræmi viö upprunann.
Hákon fór ungur i skóla, lauk gagn-
fræöaprófi frá Flensborg 1922 og stú-
dentsprófi frá Menntaskólanum i Reykja-
vik 1925 og lögfræðiprófi frá Háskóla Is-
lands 1930. Hann stundaöi siðan fram-
haldsnám i lögfræöi f Sviþjóð og Noregi og
siðar Englandi 1946.
Hákon starfaöi sem fulltrúi iögmanns i
Reykjavik fyrstu árin, en áriö 1936 var
hann skipaður ritari Hæstaréttar og
gegndi þvi starfi til 1964 er hann var skip-
aður i émbætti yfirborgardómara i
Reykjavik, en af þvi starfi lét hann i byrj-
un árs 1974 er hann nálgaðist aldurshá-
mark opinberra starfsmanna.
Þó að með þessu séu talin embætti þau,
sem Hákon gegndi, gefur það aðeins tak-
markaða mynd af f jölbreytni starfa hans i
almannaþágu. Hann var forseti Félags-
dóms frá stofnun hans 1938 til 1. okt. 1974
eöa i36árog má nærri geta að hann hefur
með þvi mótað mjög starfshætti þessa
þýðingarmikla dómstóls. Formaður Sigl-
ingadóms i 10 ár frá 1964-1974. Þá var
hann lengi formaður stjórnar Lifeyris-
sjóðs starfsmanna rikisins. Auk þessa
6
kenndi hann vissa þætti i lögfræði á nám-
skeiðum og varlengi prófdómari við laga-
deild Háskólans. Hákon var margoft skip-
aður i gerðadóma og yfirmatsnefndir til
úrskurðar um kjaramál og fleira
Hákon átti sæti i Náttúrverndarráði
1967-1972,og sem varamaðurfrá 1972-1975
og starfaði þá jafnan nokkuð fyrir það
sem lögfræðilegur ráðunautur. Hann átti
sæti i mörgum stjórnskipuðum nefndum
til undirbúnings löggjafar.
1 félögum áhugamanna og frjálsum
félagsskap lét Hákon að sér kveða á svo
ólikum sviðum sem félagsmál iögfræð-
inga, flugmál — kirkjumál, skógræktar-
og landgræðslumál eru. Hann var for-
maður Dómarafélags lslands i sex ár og
siðan kjörinn heiðursfélagi þess er hann
lét af starfi yfirborgardómara. Hann var I
stjórn Flugmálafélags Islands 1951-1959
og forseti þess 1957-1959 og sótti á þess
vegum alþjóðafundi flugmálafélaga. Þá
var hann formaður starfsráðs Flugfélags
tslands við stol'nun þess 1959 og I.oftleiða
frá 1961.
Hákon tók um skeið allmikinn þátt i
kirkjulegu starfi, var safnaðarfulltrúi f
Bústaðasókn, i stjórn kirjubyggingasjóðs
Reykjavikur um skeið og fulltrúi á kirkju-
þingi 1960 og 1962.
Siðast en ekki si'st skal hér getið áhuga-
starfs Hákonar að skógræktar og land-
verndarmálum. Sá er þetta ritar kynntist
Hákoni fyrst persónulega á aðalfundum
Skó^ra'ktarfélags lslands i kringum 1960,
en það hef ég fyrir satt að hann sótti þá
alla f rá 1949og þar til að heilsa hans leyfði
ekki að hann kæmi til fundarins á siðast-
liðnu sumri. Hann var lika stoltur af þvi
að vera einn af stofnendum Skógræktar-
félags lslands 1930 og sagði frá þvi að fað-
ir hans hafi látið skrá hann i félagið við
stofnun þess á Alþingishátiðinni 1930.
Arið 1957 kom Hákon inn i aðalstjórn
félagsins og gegndi tiðum formannsstarfi
þar næstu ár vegna forfalla Valtýs
Stefánssonar. Formaður Skógræktar-
félags Islands var hann frá 1961-1972 er
hann lét af þvi' starfi að eigin ósk. Hann
hafði þá fyrir þremur árum tekið til upp-
fósturs, nýgræðing á sama áhugasviði,
félagsskapinn Landvernd, Landgræðslú
og náttúruverndarsamtök Islands.
Landvernd var stofnuð 1969 og stóðu að
þvi margir ungirog áhugasamir menn úr
fjölda félagasamtaka en Hákon var
þeirra bakhjarl og þótti ekkert ráð nema
undir hann væri borið.
Þegar að þvi kom að velja formann fyr-
ir hin nýju samtök kom það af sjálfu sér,
að leitað var til Hákonar og gekkst hann
undir það með þeim orðum, aö hann
skyldi reyna að styðja samtökin á legg en
eðlilegt væri aö siðar tækju yngri menn
við. En það urðu fleiri skrefin,sem Hákon
leiddi Landvernd,hann var formaður i 10
ár rétt og munu það siðustu félagsmála-
störfin sem hann gegndi.
Þó að hér sé komin löng upptaining á
embættisstörfum, öðrum störfum I al-
menningsþágu og störfum aö marghátt-
uöum félagsmálum erhún langt frá þvi að
vera tæmandi. Slik upptalning segir
heldur aldrei allt þó að hún gefi upplýs-
ingar um það hverju manninum hefur
veriö til trúað, og af þvi megi ráða mikið
um persónuna.
Eftir er þá að lýsa henni nánar. Hákon
Guðmundsson var á allan hátt gildur
maður. Hann var stór og fyrirmannlegur
á velli, fasið var traustvekjandi, en við-
mótið jaf nframt hlýtt og aölaðandi. Hann
var kátur ogskemmtinn i' góðra vina hópi•
Hann var jai'nan hógvær i málflutningi
hvort sem var á fundum eöa i samræðurn,
en að baki bjó nægur þungi og alvara til
Þess að fylgja málunum vel fram. Hann
mun hafa verið maður skaprlkur, en svo
var hann stilltur að aldrei minnist ég þess
aðheyra hann mæla reiðiorö eöa hvatvis-
leg.
Hann var mikill mannasættir og hafðt
lag á með rósemi sinni, yfirveguðum orð-
um og hlýju brosi að fá menn til að ræða
málin af stillingu þó að kapp væri hlaupi®
i kinnar.
Éger að sjálfsögöu ekki færum aö meta
störf og hæfileika Hákonar sem lögfræð-
ings og dómara, en ég þykist þess fullviss
að hann hafi oftar en margir aðrir lei!1
deiluaðila i málum tilsátta þannig að ekki
yrðu úr málaferli.
Hákon Guðmundsson kunni vel að fara
með islenskt mál, og var frábærlega skýr
islendingaþættii'