Íslendingaþættir Tímans - 13.01.1982, Blaðsíða 10

Eyrarbakki var þá einkennilegur staður,
þar sem blandaðist norðurevrópsk
meginlandsmenn ing, brimróðrar og
sveitabúskapur. Þar var mikil verslun,
útgerð og önnur umsvif, erfylgja stórum
stöðum, enda Eyrarbakki um langa hríð
verslunarstaður manna allt frá Selvogi
austur undir Lómagnúp. Voru ibúar, að
frátöldum aðkomumönnum og vertiðar-
sjómönnum, um eitt þúsund um alda-
mótin, sem var talsverður fjöldi, eða
álfka margir og ibúar Reykjavikur um
• miðja seinustu öld. En á þetta er minnst,
til að minna a að þegar Haraldur
Pétursson gerðist bóndi i Borgarholti i
Biskupstungum árið 1921 og siðar i Stekk-
holtii sömu sveit, hefur hann það umfram
önnurungmenni isveitinni, aðhann hefur
haft náin kynniaf fjölmenni, útróðrum, og
þeirri menningu, er á heima i þéttbýl
inu. En einmitt þessi reynsla, var
honum síðará lífsleiðinni mikils virði, er
hann fór að fást við ættfræði og skyldar
greinar.
Arið 1924 kvæntist Haraldur Pétursson,
eftirlifandi konu sinni, Margréti
Þormóðsdóttur, en hún er fædd i Holta-
kotum 7. nóvember árið 1896. Dóttir hjón-
anna Þormóðs, bónda þar Þormoðssonar
(1862-1909) og konu hans Vigdisar
Björnsdóttur (1867—1960) frá Helludal,
Björnssonar bónda á Galtalæk
(1828-1915). Var Vigdis af fyrra hjóna-
bandi, en Björn giftist aftur eftir að hann
missti konu sina Margréti Guðmunds-
dóttur (1842—1876).
Þau Margrét og Haraldur Pétursson,
brugðu búi, eða hættu öllu heldur sveita-
búskap árið 1925, en þá fluttust þau til
Reykjavikur og bjuggu þar siðan allan
sinn búskap, og eignuðust þau fjögur
börn, en af þeim eru þrjú á lifi. Börn
þeirra og afkomendur i aldursröð eru:
Pétur Þórir Haraldsson fæddur 1922 i
Borgarholti, en dáinn 1924 i Stekkholti.
Pétur Ilaraldsson kaupmaður og fræði-
maður i Reykjavík, f. 1925 Hans kona er
Halldóra Hermannsdóttir frá Siglufirði.
Þeirra börn: Sigriður Pétursdóttir,
kennari f. 1953. Haraldur Pétursson f.
1955. d. 1972. Margeir Pétursson, laga-
nemi og skákmeistari f. 1960. Vigdis
Pétursdóttir f. 1962. Nemi i menntaskóla.
Guðbjörg Haraldsdóttir f. 1928 húsfrú i
Danmörku. Hennar maður er Axel Bay,
framkvæmdastjóri. Þeirra börn:
Haraldur Jóhannes Bay f. 1950, mennta-
skólakennari Pétur Bay f. 1952, mennta-
skólakennari og Hans Henrik Bay f. 1963,
hljóm listarmaður. Er fjölskyldan öll
búsett i Danmörku Þormóður Haraldsson
f. 1932 starfsmaður hjá Alafossi hf. Hans
kona er Agústa Jónsdóttir úr Reykjavik
og eru þau búseít þar, barnlaus.
-0-
Haraldur Pétursson naut ekki mikillar
skólagöngu, en aflaði sér menntunar
sjálfur,og notaðitil þesshveria stund alla
ævi.
10
Eftir að hann fluttist til Reykjavikur,
vann hann ýmsa vinnu, en árið 1936
gjörðist hann hUsvörður við SafnahUsið i
Reykjavik við Hverfisgötu, og var eftir
það partur af þvi húsi til dauðadags, að
heita má. Þarvann hann iifsverk sitt. Var
þar safnhúsvörður i þrjá áratugi, eða til
ársins 1965, er hann lét af störfum fyrir
aldurs sakir. Eftir það vann hann nokkuð
á Skattstofunni, en eins lengi og heilsan
leyfði, fór hann hvern morgun niður i
safnahUs til að sinna fræðum sinum, sem
voru helftin af hans lifi alla tið.
Haraldur var vel metinn borgari og
honum voru falin ýmis trúnaðarstörf.
Hann var til dæmis kjörinn yfirskoðunar-
maður rikisreikninga 1965 og endurkjör-
inn til þessa starfs til ársins 1978. Auk
þessa gengdi hann ýmsum öðrum
trúnaðarstörfum. Hann var gjaldkeri
Verkamannafél. Dagsbrúnar i þrjú ár og
ritari Fulitrúaráðs verkalýðsfél. i
Reykjavík um skeið. Þá sat hann i stjórn
Vinnum iðlunarskrifstofunnar i Reykjavik
frá stofnun hennar 19351i 1 1951,þar af sem
formaður fjögur siðustu árin. Hann sat i
niðurjöfnunarnefnd Reykjavikur frá 1947
til 1962 og siðan i framtalsnefnd 1963 til
1966. Þá var hann i lýðveldiskosninga-
nefnd i' Reykjavik 1944 og i' undirbúnings-
nefnd Reykjavikursýningarinnar 1949.
Um langt árabil vann Haraldur að
ýmsum fræðistörfum i tómstundum
sinum. Hann tók m a. saman ritið Kjdsar-
menn, æviskrár, sem komu út 1961, og
Ljósmæðratal 1762—1953. Hann var kjör-
inn heiðursfélagi Ljósmæðrafélags
tslands 1979.
Seinustu árin, sem hann hafði heilsu,
vann hann mikilsverð ættfræðistörf og
fræðistörf, meðal annars fyrir erfðafræði-
nefnd, er starfar á vegum Háskólans, en
þar eru arfgengir sjúkdómar kannaðir
m.a. með ættartölum. Til þessara starfa
naut hann fyllsta trausts þeirra er hann
vann með og fyrir. Kemur hann með
ýmsum hætti við sögu margra rita. Menn
sóttu til hans fróðleik er hann oftast lét i té
af ljúfmennsku og hjartans örlæti.
-O- ’
Ég kynntist Haraldi Péturssyni föður-
bróður mfnum og Margréti konu hans
áðuren ég byrjaði að muna eftir mér. ef
það er annars mögulegt, en við bjuggum i
sama húsi i nokkur ár að Bræðraborgar-
stig53, i Verkamannabústöðunum, en þar
bjuggu þau hjón til ársins 1939, er þau
fluttu að Grettisgötu 51, þar stóð heimili
þeirra til ársins 1959, er Haraldur reisti
hús ásamt Pétri syni sinum að Sólheim-
um 34, þar sem hann bjó til hinstu
stundar.
Ég kynntist þessum góðlega manni
fyrsti bernsku.en síðan á nýjan leik, eftir
að ég óx Ur grasi. Um visst árabil bar
fundum okkar að visu sjaldnar saman. Ég
á sjó og hann fluttur annað.
Gaman var að hitta hann á góðum
dögum, annaðhvort með fjölskyldunni,
ellegar á götum Uti, þegar hann leiddi
hjól sitt m eð heimsmenninguna á böggla-
beranum. E n ég vissi aðeins um tvo menn
er það gjörðu, Markús tvarsson sem
flutti malverk eftir fræga menn á pedal-
anum á hjólinu sinu, og Harald, er sótti
dularfullar bækur er safninu bárust úr
fjarlægum álfum.
Árin liða og smám saman gengur vor
saga á brott, og hljótt fellur myrkur að
siðum. Á nýjársnótt gengur hann einn.
Undir alstimdum himni slökknar lifsljós-
ið sjálft.
Að ferðast þannig, með skipi heiðrikj-
unnar úr þessum heimi, fer þó mönnum
misvel, en vel var það við hæfi þessa
frænda mins, er alla daga fékkst við leitir
að uppruna að mæta á svo eilifðinni á
slikri nóttu.
Útför hans verður gjörð frá Fossvogs-
kirkju i dag 12. janúar, kl. 15.00
Ég sendi konu hans, Margréti og fjöl-
skyldunni samúðarkveðjur og þakka góða
samfylgd.
Jónas Guðmundsson, rith.
t
Á nýjársnótt s.l. andaðist á sjúkradeild
DAS Haraldur Pétursson, fyrrverandi
húsvörður Safnahússins i Reykjavik, á
áttugasta og sjöunda áldurs ári. Haraldur
var Árnesingur fæddur að Arnarstöðum i
Hraungerðishreppi.
Foreldrar hans voru Pétur Guðmunds-
son, skólastjóri á Eyrarbakka, og Ólöf
Jónsdóttir.
Atvikin höguðu þvi svo til, að við
Haraldur urðum samstarfsmenn um
nokkurt áraskeið á lifsleiðinni, þess vegna
sendi ég þessi kveðjuorð, er leiðir skilja.
Hér verður ekki um æviágrip að ræða eða
minningagrein með venjulegum hætti.
Kynni okkar náðu aðeins til eins starfs-
þáttar i lifinu, og við það eru þessi fáu
kveðjuorð miðuð.
Árið 1964 vorum við Haraldur Péturs-
son ásamt Sigurði Óla Ólafssyni, þáver-
andi alþingismanni, kosnir yfirskoðunar-
menn rikisreikninganna og störfuðum
saman aðþeim verkum til vors 1971, er ég
lét af endurskoðuninni. Áður hafði
Sigurður Ólihættstarfi árið 1968, en i sæti
hans var kosinn Pétúr Sigurðsson. al-
þingismaður.
1 þessu starfi kynntist ég Haraldi
Péturssyni vel mér til gagns og gleði.
Haraldur sótti starf sitt af kappi og
nákvæmni. Hann lét aldrei á sér standa
eða i neinu sinn hlut eftir liggja. er verkið
varðaði. Þá lagði hann ekki siður kapp á
það að leysa verkið vel og samviskusam-
lega af hendi. Hann var glöggur á tölur og
meðferð þeirra. átti þvi auðvelt með að
levsa verkið fljótt og vel af hendi. Hann
leit réttilega á rikisreikninginn og þá
ísiendingaþættir