Íslendingaþættir Tímans - 13.01.1982, Qupperneq 13

ARNAÐ HEILLA
Sjötugur
Magnús Maríasson
olíustöðvarstjóri í Hvalfirði
Sjötugur er i dag góövinur minn „frá
Djúpi og Ströndum”, Magniís Mariasson,
stöðvarstjóri Oliustöðvarinnar i Hvalfirði
h/f. Hann er mætur og merkur maður,
Vestfirðingur i húð og har — sérstæður
um margt,' á fáa sina lika.
Magnús er fæddur 5. jan. 1912, að Kollsá
i Grunnavikurhreppi, Jökulfjörðum,
Norður-tsafjarðarsýslu. Foreldrar hans
voru þau hjónin Guðrún Jónsdóttir frá
Hóltúni á Snæf jallaströnd, og Marias sjó-
maður Jakobsson Hagali'nssonar frá Gull-
húsám á sömu strönd. Faðir MagnUsar
átti 10 böm, en föðurafi 20, og lét sig þó
ekki muna um að taka það 21. til fósturs!
Atta ára gamall var Magnús sendur til
Æðeyjar, og fór þá, þótt svo ungur væri,
að bjástra við að hafa ofanaf fyrir sér sem
vikapiltur, og ekki kom drengurinn sér
verr en það, að hann ilentist þar i eynni
framtil tvitugsaldurs. Segir það sina
sögu.
Veturinn 1927-1928 stundaði Magnús
nám við Héraðsskóla séra Sigtryggs
Guðlaugssonar að Núpi i Dýrafirði —
yngstur nemenda, ef ég man rétt, aðeins
15 ára að aldri. Og það var einmitt þar,
sem fundum okkarbar saman fyrst. Eftir
nokkurra ára millispil, meðan hann á
verstu atvinnuleysis — og krepputimun-
um gegndi m argháttuðum störfum til sjós
og lands, sem til féllu — innritaðist
Magnús iSamvinnuskólann og lauk þaðan
verslunarprófi eftir 2ja vetra nám árið
1936. Á striðsárunum var hann t.d. skip-
verjí á hinu fræga skipi ,,Fróða” Þor-
steins Eyfirðings, i flutningum milli
Reykjavikur og Hvalfjarðar, og brá þá
fyrir sig hvers konar störfum um borð,
alltneðanúr „friplássi” og upp á „dekk”,
þvi snemma var pilturinn afburða verk-
maður.
Hinn 14. des. 1943 hófst svo hin raun-
verulega og samfellda Hvalfjarðarvist
Magnúsar, sem þvi hefur varað i full 37
ár. Réðist hann fyrst til þjónustu fyrir
varnariiðið, bæði hins breska og
ameriska, og samskiptaoliufélaga þeirra,
fyrst SHELL, og siðar Hins isl. steinoliu-
hiutafélags, sem hafði umboð fyrir
Standard Oil, eða ESSO, en aðlokum — i
mai 1947 — til Oliufélagsins h/f, sem þá
hafði tekið við eignum og rekstri HÍS fyrir
forgöngu Vilhjálms Þör og aðild SIS, A
sinum tima áður hafðihinn ameriski yfir-
maður oliustöðvarinnar bent á, ef ekki
beiniii. i.. ;•.!• V að '■1' tíi:i>s la-ki við
islendingaþættir
stjórn hennar. Slikt álit erlendra manna
hafði Magnús þá þegar áunnið sér, og seg-
ir það meiri sögu honum til verðugs hróss
en mörg orð.
Það mætti skrifa mikla bók um það við-
skipta-og mannlif, semsiðan hefurátt sér
stað i Hvalfirði undir yfirstjdrn Magnúsar
Mari'assonar. Um 40 manns vann þar að
jafnaöi, þegar flest var. Samskipti voru
mikil, þar á meðal við bæði innlenda og
erlenda höfðingsmenn, skipstjóra o.fl.
einkum að s jálfsögðu i sambandi við hina
miklu og mikilvægu oliuflutninga. Alla
kann Magnús að umgangast með reisn og
festu jafnt háa sem lága og öllu hefur
hann gert góð og farsæl skil, og hlotið
fyrir vinsældir og viðurkenningu allra,
jafnt i friði, sem striði, jafnt erlendra
manna sem innlendra.
Ljóst má vera, hverri lykilaðstöðu i
oliubyrgðastöðinni i Hvalfirði Magnús
hefur gegnt á slikum timum, sem við
höfum lifað og lifum, þegar grunsemdir
og tortryggni striðandi stórvelda liggja i
lofti. Mér hefur oft dottið i hug, að vart
myndu njósnarar andstæðinga geta krækt
sér ifeitari bita en Magnús, aðstööu sinn-
ar vegna. En þar er nú maður, sem ekki
„liggur á lausu”, og þvi öllu óhætt vegna
allra þeirra upplýsinga og jafnvel mikil-
vægra leyndarmála, sem honum hefir
verið trúað fyrir svo lengi. En mér er
spurn, hvort margir islenskir menn hafa
haftöllu meiri og vandmeðfarnari leyndar
dóma að gæta en Magnús. Kunnugleiki
hans og lyklavöld hafa trúlega verið
miklu meiri en almenningurhefirgert sér
ljóst. Magnús hefur lika verið nógu viti-
borinn til þess að berast ekki á eða vekja
athygli umfram nauðsyn, heldur þvert á
möti að láta sem minnst á sér bera. Ligg-
ur garður hans þó sannarlega og bókstaf-
lega ,,um þjóðbraut þvera”, en stjórn
benzin- og veitingasölunnar ,,á Sandin-
um ” hefur hann ekki látið sig muna um að
bæta á sitt breiða bak, auk alls annars
þunga,sem á honum hvilir. Magnús hefur
þvi ekki setið á neinum friðarstóli þarna
innfrá i' sveitasælunni á sögufrægum
merkisslóðum ,,i faðmi fjalla blárra.”
Ég vöí áöan að þvi, hversu Magnús
Mariasson erfrábitinn því að berast á eða
láta mikið fyrir sér fara. 1 þvi sambandi
detturmérihug, aðmörgum manninum i
hans sporum myndi hafa fundist sér
nauðsyn, með tilliti til sins viötæka og
margþætta verkefnis, og alls i kringum
það, að hafa flotta skrifstofuog spigspora
þar ,,á teppi” með makt og miklu veldi,
hafandi hvi'tflibbabúinn fulltrúa og finan
einkaritara. En einskis af þessu hefur
Magnús nokkru sinni látiö sér detta i hug
að krefjast, og myndi trúlega alls ekki
hafaþegið, þóttboðið hefði verið. Hann er
þannig blessunarlega af „gamla skólan-
um.” En vakinn og sofinn hefur hann ver-
ið á sinum verði — i sinum störfum, á
nóttu jafnt sem degi, og látið þau sitja
fyrir einkaþörfum og hagsmunum sjálfs
sins og fjölskyldu sinnar, ef þvi var að
skipta. Hljóðlátur, staðfastur og stjórn-
samur hefur hann „gengið um garða”
hinnar mikilvæguþjónustumiðstöðvar með
„auga á hverjum fingri pannig að ekkert
hefur framhjá honum farið.
Hér hefur verið vikið nokkuð að ævi-
starfi Magnúsar Mari'assonar. Vissulega
segir það margt um manninn, en þó ekki
aUt. Hann er einhver sá geðþekkasti og
skemmtilegasti maður, sem ég hefi
kynnst um dagana, enda alltaf verið mér
tilhlökkunarefni að hitta hann, og ótalda
hláturrokuna höfum við grátiö saman!
Mérer Magnús iminni alltfrá Núpsskóla-
árumokkar.þegarhann t.d. tók upp á þvi
um háttatimanná kvöldin að koma, taka i
mig og brjóta sokkana mina á hæl, að sið
notalegra og umhyggjusamra þjónusta,
gjarna tautandi fyrir munni sér: „Ég er
þrællinn þinn — þú ert herra minn!”
13