NT - 17.12.1984, Blaðsíða 18

NT - 17.12.1984, Blaðsíða 18
Mánudagur 17. desember 1984 18 Utvarp kl. 20.40: í berklaleiðangri á Sæ- björginni fyrir 46 árum ■ „í berklaleiðangri á Sæ- björginni fyrir 46 árum.“ - Þetta nafn á dagskrárlið á Kvöldvökunni mánudaginn 17. desember vakti forvitni, er dagskrá útvarpsins var lesin yfir. Fyrst var haft samband við Kristinn Ágúst Friðfinns- son, forstjóra bókaútgáfunn- ar Skálholts, en hann ræðir á kvöldvökunni við Árna Jón Jóhannsson, fyrrum sjómann. Kristinn Ágúst Friðfinnsson sagði: „Ég tala við Arna Jón Jó- hannsson, en hann er gamall sjómaður, þ.e.a.s. hann er ekki svo gamall, því að hann er enn í fullu fjöri að vinna - en hann var mjög ungur þegar þetta gerðist sem við ræðum um. Hann hefur mikla lífs- reynsíu að baki, t.d. sigldi liann öil stríðsárin - en það er nú önnur saga. Hann segir okkur frá því þegar hann var skipverji á björgunarskipinu Sæbjörgu og fór með Sigurði Sigurðssyni, þá berklayfirlækni en síðar landlækni, til að kanna tíðni berkla í fólki og leita að berkla- sjúklingum úti á landi og koma þeim til lækninga á berklahæl- um. Þetta var stórt skref í baráttunni við berklana, sem stóð sem hæst á þessum tíma.“ Árni Jón Jóhannsson var vakinn með símhringingu af værum svefni, eftir næturvakt í Áburðarverksmiðjunni þar sem hann vinnur. Blaðamaður byrjaði auðvit- að á því að biðjast afsökunar á því að hafa vakið hann, en Árni Jón sagðist öllu vanur með svefntíma. „Það var ekki ■ Kristinn Ágúst Friðfinns- son alltaf svefnsamt þegar maður sigldi á stríðsárunum,“ sagði hann. Svo bætti hann því við, að hann væri búinn að vera á sjó í 30 ár og síðan 19 ár í vaktavinnu, svo það hefði gengið á ýmsu með svefninn. „Eg sigldi á Goðafossi á stríðsárunum," sagði Árni Jón, „en ég var í fríi þann túr sem skipið var skotið niður. Ég hef víst ekki verið bráðfeig- ur. Öðru máli gegndi um vin minn, Halldór Sigurðsson, sem hafði verið á blaðamannaskóla í Bandaríkjunum ásamt Jónasi Árnasyni,síðaralþingismanni. Við Halldór kynntumst í New York, en skipið var þar oft allt upp í hálfan mánuð að bíða eftir skipalest (convoy) til fslands. Ég hvatti hann til að verða mér samferða til íslands ■ Árni Jón Jóhannsson (NT-mynd: Róbert) en hann sagði: „Ég ætla að bíða næstu ferðar með Goða- fossi.“ En það var í þeirri ferð sem skipið var skotið í kaf, og hann fórst þar. Við Halldór vorum miklir vinir." - En varst þú ekki mjög ungur þarna í Sæbjargar-leið- angrinum? „Jú, en ég var þá orðinn skipverji á björgunarskútunni Sæbjörgu. AfkleAst í stýríshúsinu gegnumiýst í kortaklefa! Við fórum í þeim túr, sem hér segir frá, um Norð-austur- land, byrjuðum að mig minnir á Húsavík og fórum austur fyrir. Við fórum á hverja vík, hvert „krummaskuð", eins og sagt er. Bryggjur voru lélegar eða engar, en fólkið kom um borð í gegnumlýsingu og læknisskoðun. Röntgentækin voru í kortaklefanum en fólkið afklæddist í stýrishúsinu. Þessi berklaleiðangur var þrekvirki unnið við erfiðar aðstæður. Það fundust margir berkla- sjúklingar í þessari ferð og sumir með smit, því miður. Ég man sérstaklega eftir gamalli konu á Kópaskeri, sem hafði verið lengi „brjóstveik“ og það haft sínar afleiðingar. Ég man enn hvernig hún leit út. Þetta var sumarið 1938. Það voru þá erfiðir tímar og víða slæmt heilsufar. Þarna var um að gera að ná öllum smitberum berklaveikinnar, svo þeir mættu komast til heilsu á heilsu- hælum, eða að minnsta kosti ná þeim úr umferð, svo þeir ekki smituðu frá sér. Ekki var alltaf hægt að gegn- umlýsa á hverjum degi. Ef vont var í sjóinn urðum við bara að liggja af okkur veðrið, þar til hægt var að koma því við að nota röntgentækin og skoða fólkið. Ég hugsa að berklaleiðangr- ar þessir út um landið hafi ráðið úrslitum í baráttunni við berklana. Það var mikill og brennandi áhugi hjá þeim sem stóðu fremstir í baráttunni við „hvíta dauðann". Auk Sigurð- ar Sigurðssonar læknis, sem vann stórvirki í þessum málum, má ég til með að nefna nöfn eins og Odd lækni á Reykjalundi, Árna Einarsson, Andrés Straumland, Jóhann J.E. Kúld, Jón Rafnsson og enn fleiri menn og konur voru í þeirri fræknu forystusveit." / ■ Úr leikritinu Colombe, sem er eitt mest leikna leikrit Jeans Anouilh. Sjónvarp kl: 21.45: Gamanleikur eftir Anouilh - um lífið bak við tjöldin í leikhúsinu ■ Mánudagsleikritið heitir Colombe og er gamanleikur eftir franska rithöfundinn Jean Anoþilh. Sýningin hefst kl. 21.45j og stendur í 2 1/2 tíma. Uppfærslan kemur frá sænska sjónvarpinu. Leikritið gerist um aldamót- in, þégar prímadonnudýrkun var upp á sitt besta. Á leiksýn- ingurn voru það prímadonn- urnarj, sem báru höfuð og herð- ar yfi( aðra, þessar guðumlíku, duttlungafullu, stórkostlegu og síungþ stjörnur, sem á þessum tíma höfðu fullt vald yfir áhorf- endum sínum og stjórnuðu harðri hendi hirð sinni af aðdá- endum, elskhugum, vinum og þjónústuliði. Prímadonnan hér heitir Al- exandra og fer ekki milli mála að hún minnir í mörgu á Söru Bernhard. Alexandra á tvo syni, Julien og Armand, annar þeirra er fátækur og stoltur tónlisjarmaður, en hinn lífs- glaður iðjuleysingi og hálf- gerður gosi. Þegar Julien er kallaður til herþjónustu biöur hann Alexöndru að taka konu sína, Colombe, og barn þeirra undir sinn verndarvæng. Þar með er fyrrum blómasölustúlk- an Cojombe komin inn í leik- húsheiminn og fær óðara statista- hlutverk. Hún finnur frá því fyrsta að hún er komin á rétta hillu og nýtur sín til fulls í þessum heimi. Jean Anouilh var sjálfur ekki alls ókunnur lífinu á bak við tjöldin í leikhúsinu. í 20 ár var hann í nánum kynnum við það. Rauður þráður í leikritinu hans er einmitt hreinleiki tilfinn- ineanna. en í leikhúsinu sé oft einmitt að finna andstæðuna. Það eigi ekki bara við um hneykslismál, sem þar skjóta upp kollinum, og róginn og níðið, heldur líka leikinnn á sviðinu, þar sem farið er með tilfinningar og orð af léttúð og þar sé hætta á því að missa skilnineinn á því hver maður er sjálfúr. Með aðalhlutverk fara Margaretha Krook, Krister Henriksen, Toma Pontén og Susanne Reuter. Leikstjóri er Bernt Callenbo. Þýðandi er Baldur Sigurðs- son. Rás 2 kl.17.00-18. Lög úr jólamyndunum í þættinum Taka tvö ■ í dag kl. 17 er þátturinn Taka tvö á dagskrá Rásar 2. Við náð- um sambandi við umsjónarmann þáttarins, Þorstein G. Gunnars- son, og spurðum hann fyrst hvernig þáttur Taka tvö sé. „Þetta er, eins og ég vona að ■ Þorsteinn G. Gunnarsson hefur það á bak við eyrað að maður þarf að vera vel greiddur í útsendingu á Rás 2, þó að ekki sé enn farið að sjónvarpa þaðan. NT-mynd Róbert nafnið bendi til, þáttur um kvik- myndir. Þetta er éngin fræðileg umfjöllun um kvikmyndir -né gagnrýni. Ég spila þarna lög úr bíómyndum og svo sannarlega er af nógu að taka. Kvikmyndatónlistin hefur tek- ið miklum breytinum nú á seinm tímum. Þetta eru ekki lengur lög sem einungis lifa í hugum fólks •meðan það situr í rökkvuðum bíósalnum, þetta eru lög sem lifa sínu eigin lífi utan við hvíta tjaldið. Þetta kemur vel í ljós ef menn renna huganum yfir vinsæl dægurlög þessa árs. Það heyrir til undantekninga ef ekki eru 3-5 kvikmyndalög á hverjum vin- sældalista. Þarna er um að ræða samvinnu kvikmyndagerðarmanna og tón- listarmanna. Plata er gefin út og nær vinsældum og síðan kemur kvikmynd með þessum sömu lögum. Músíkin auglýsir þannig myndina og öfugt, og það sem hinn óbreytti almúgamaður fær er góð lög og vandaðar kvik- myndir, þó að reyndar sé misjafn sauður í mörgu fé.“ - Hvað ætlar þú svo að spila fyrir hlustendur í dag? „Þátturinn í dag verður helg- aður jólamyndum kvikmynda- húsanna og þar lúra nokkrir þekktir smellir og aðrir sem ugg- laust eiga eftir að njóta vinsælda. Ef þú ert að fiska eftir einhverj- um nöfnum þá get ég nefnt The Neverending Story sem hlustend- ur ættu nú að vera farnir að þekkja, en sú mynd er einmitt ein af jólamyndum Bíóhallarinn- ar. Stjörnubíó er að sýna gaman- myndina Ghostbusters, ert titillag hennar hefur notið vinsælda undanfarið. í mynd Háskólabíós um Indiana Jones er ýmislegt ágætt, ekki bara fyrir augað, heldur fær eyrað þarna sinn skammt. Nú svo kemur Laugar- ásbíó væntanlega með rokkfanta- síuna Streets of Fire og ég er illa svikinn ef lögin úr þeirri mynd komast ekki í loftið á þessum klukkutíma mínum í dag.“ Mánudagur 17. desember 9.05 Bráðum koma blessuö jólin „Pottasleikir i bæjarferð" eftir löunni Steinsdóttur. Arnar Jónsson ies. Árni Björnsson kemur í heimsókn. Umsjón: Hildur Hermóðsdóttir. 9.20 Leikfimi. 9.30 Tilkynningar. Tónleikar. Þulur velur og kynnir. 10.00 Fréttir. 10.10 Veðurfregnir. 10.30 Forustugr. landsmálabl. (útdr.). Tónleikar. 11.00 „Ég man þá tíð“ Lög frá liðnum árum. Umsjón: Hermann Ragnar Stefánsson. . 11.30 Kotra Endurtekinn þáttur Sign- ýjar Pálsdóttur frá kvöldinu áður. (RÚVAK) 12.00 Dagskrá. Tónleikar. Tilkynning- ar. 12.20 Fréttir. 12.45 Veðurfregnir. Til- kynningar. Tónleikar. 13.30 Jólalög 14.00 Á bókamarkaðinum Andrés Björnsson sér um lestur úr nýjum bókum. Kynnir: Dóra Ingvadóttir. 14.30 Miðdegistónleikar Itzhak Perlman og André Prévin leika „Ragtime“-lög eftir Scott Joplin. 14.45 Popphólfið - Sigurður Krist- insson. (RÚVAK). 15.30 Tilkynningar. Tónleikar. 16.00 Fréttir. Dagskrá. 16.15 Veöur- fregnir. 16.20 Síðdegistónleikar a. Píanó- sónata op. 91 eftir Christian Sinding. Kjell Bækkelund leikur. b. Píanósónata nr. 23 í f-moll op. 57 eftir Ludwig van Beethoven. Vla- dimir Horowitstj leikur. 17.10 Sfðdegisútvarp - Sigrún Björnsdóttir, Sverrir Gauti Diego og Einar Kristjánsson. - 18.00 Snerling. Umsjón: Gisli og Arnþór Helgasynir. Tilkynningar. 18.45 Veðurfregnir. Dagskrá kvöldsins. 19.00 Kvöldfréttir. Tilkynningar. 19.40 Um daginn og veginn Þor- steinn Matthíasson talar. 20.00 Lög unga fólksins. Þorsteinn J. Vilhjálmsson kynnir. 20.40 Kvöldvaka a. íslensk kven- hetja - Stefanía Stefánsdóttir Helga Einarsdóttir les frásögn eftir Guðrúnu Björnsdóttur frá Kornsá. b. I berklaleiðangri á Sæbjörg- inni fyrir 46 árum. Kristinn Agúst Friðfinnsson spjallar viö Árna Jón Jóhannsson fyrrum sjómann. c. I jólaleyfi 1928 Rafnhildur Björk Eiriksdóttir les frásögn eftir Sig- valda Gunnlaugsson frá Skegg- stöðum. Umsjón: Helga Ágústs- dóttir. 21.30 Útvarpssagan: Grettis saga Óskar Halldórsson les (14). 22.00 íslensk tónlist Háskólakórinn syngur lög eftir Hjálmar H. Ragn- arsson og Atla Heimi Sveinsson; Hjálmar H. Ragnarsson stj. 22.15 Veðurfregnir. Fréttir. Dagskrá morgundagsins. Orð kvöldsins 22.35 Skyggnst um á skólahlaði Umsjón: Kristín H. Tryggvadóttir. 23.00 Frá tónleikum Sinfóniu- hljómsveitar fslands í Háskóla- bíói 6. þ.m. (siðari hluti) Stjórn- andi: Páll P. Pálsson. Einleikari: Ásgeir Steingrímsson. a. Konsert fyrir trompet og hljómsveit eftir Alexander Arutjunjan. b. „Till Eul-' enspiegel", tónaljóð op. 28 eftir Richard Strauss. Kynnir: Jón Múli Árnason. 23.45 Fréttir. Dagskrárlok. Mánudagur 17. desember 10:00-12:00 Morgunþáttur. Stjórn- andi Þorgeir Ástvaldsson 14:00-15:00 Ut um hvippinn og hvappinn. Stjórnandi: Inger Anna Aikman. 15:00-16:00 Jóreykur að vestan. Stjórnandi: Einar Gunnar Einars- son 16:00-17:00 Nálaraugað. Reggitón- list. Stjórnandi: Jónatan Garðars- son. 17:00-18:00 Taka tvö. Lög úr þekkt- um kvikmyndum. Stjórnandi: Þor- steinn G. Gunnarsson Mánudagur 17. desember 19.25 Aftanstund Barnaþáttur með innlendu og erlendu efni: Tommi og Jenni, Sögurnar hennar Siggu, Bósi, Sigga og skessan, brúðuleikrit eftir Herdísi Egilsdótt- ur. 19.50 Fréttaágrip á táknmáli 20.00 Fréttir og veður 20.30 Auglýsingar og dagskrá 20.40 Meðferð handslökkvitækja Fræðslumynd frá Brunamálastofn- un ríkisins. 21.10 iþróttir Umsjónarmaður Ingólf- ur Hannesson. 21.45 Colombe Gamanleikur eftir franska höfundinn Jean Anouilh í' uppfærslu sænska sjónvarpsins. Leikstjóri BerntCallenbo. Aðalhlut- verk: Margaretha Krook, Krister Henriksson, Toma Pontén og Su- sanne Reuter. Leikurinn gerist meðal leikhússfólks um aldamótin og bregður upp mynd af lifi þess að tjaldabaki. Primadonnan Alex- andra á tvo syni sem báöir koma við söguna. Annar þeirra er kvadd- ur i herinn og felur Alexöndru forsjá Colombe, konu sinnar. Hún fær smáhlutverk og kann vei leikhúslífinu. Þýðandi Baldur Sig- urðsson. (Nordvision - Sænska sjónvarpið) 00.15 Fréttir í dagskrárlok.

x

NT

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: NT
https://timarit.is/publication/305

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.