NT - 13.03.1985, Síða 13

Miðvikudagur 13. mars 1985 13
I
sterkir straumar breytinga, ekki bara í íslenska
þjóðfélaginu, heldur í öllum vestrænum þjóðfé-
lögum.
Og rnenn verða að athuga að á undanförnum
ártugum þá hefur okkur tekist að byggja upp
velferðarþjóðfélag og nú er komin ný kynslóð
sem telur það sjálfsagt, þekkir ekki annað og
sem vill ná í góðan hluta af kökunni sem hefur
stækkað. Þessi kynslóð vill miklar breytingar.
Þeir sem ganga lengst eru frjálshyggjumennirnir
sem Jón Óttar Ragnarsson kallaði mjög ágæt-
lega, bleyjubörn velferðarþjóðfélagsins.
Og vinstra megin finnst mér hafa myndast
tómarúm. Það er ekki þörf fyrir þessar upphróp-
anir um hungur o.þ.h. eins og áður var. Þær
höfða ekki til fólksins lengur.
F ramsóknarflokkurinn
lent á milli
Ég held að Framsóknarflokkurinn hafi lent
þarna verulega á milli. Nú, innan Framsóknar-
flokksins eru líka háværar raddir sem vilj a hraða
þessum breyhngum. Ég nefndi ungu mennina í
upphafi. Ég fagna því. Þetta verður að gerast.
Ég held sem sagt að Framsóknarflokkurinn
hljóti, og verði að viðurkenna þessa sterku
strauma. Hljóti að taka sitt eigið viðhorf til
gagngerðrar endurskoðunar. Og ég er satt að
segja þeirrar skoðunar, að engum flokki sé
betur til þess treystandi að viðurkenna annars
vegar aukið frelsi einstaklingsins til athafna,
jafnframt að leggja þunga áherslu á að viðhalda
velferðarkerfinu. Sem sagt frjálst velferðarríki.
Það vil ég sjá. Við erum í þessum hræringum.
Tekst að komast í gegn um þetta öldu rót. Það
á eftir að koma í ljós. Það getur vel verið að
þetta þýði mikla uppstokkun í íslenskri pólitík.
- Aukið frelsi einstaklingsins og viðhald vel-
ferðarþjóðfélagsins. Gengur það í samstarfi við
sjálfstæðismenn?
- Marga þeirra. Ég hef ekki orðið var við að
heilbrigðisráðherra, til að nefna einn, vilji draga
úr heilbrigðiskerfinu, eða að menntamálaráð-
herra vilji draga úr menntakerfinu.
Og ég held að það sem þau leggja áherslu á og
ég get tekið undir, er að ríkið eigi að draga sig
út úr ýmiss konar rekstri og samneyslu - þar sem
ekki er þörf fyrir ríkið. En við, framsóknar-
menn, segjum að ríkið á að halda mjög stíft í
sitt hlutverk í þessu jöfnunar- og öryggiskerfi.
- Gæti komið upp sú staða að þú stæðir upp
og ryfir þing- og boðaðir til kosninga - eða ertu
bundinn einhverjum samningum?
- Það hefur alltaf verið í öllum samstarfs-
stjórnum hér, samkomulag um að forsætisráð-
herra beiti ekki þessu valdi án samkomulags.
- En er ástæða til að ætla að það geti komið
til kosninga fyrr en til stóð?
- Ég hef ekki metið það svo að það kæmi til
kosninga núna. En vitanlega meta það fleiri en
ég-
En eitt vil ég segja, ef allt ætlar í aðra
kollsteypu með haustinu þá ætla ég ekki að sitja
hér. Hvort það þýðir nýja ríkisstjórn annarra,
eða kosningar. Það ætla égekki að segja til um.
- Er það þetta sem þú áttir við.er við töluðum
um biðsal dauðans?
- Nei, ég átti ekki beint við það. Ég átti við
að það er gífurleg hætta framundan, ef við fáum
aðra kollsteypu. Þá erum við eiginlega komnir
í það að festast í þessu ölduróti sem engin þjóð
þolir til lengdar.
Fkki í framboð í Reykjavík
- Nú sagðir þú áðan að Framsóknarflokkur-
inn þyrfti að styrkja stöðu sína, og þá væntan-
lega hér á höfuðborgarsvæðinu. Nú gengur það
Og einhver.. amerískur prófessor hefur bent
á að það er engin ein lausn eins og frjálshyggju-
menn segja. En þetta er staðreynd, það er að
segja þeir eru þarna.
Framsóknarflokkurinn er að vissu leyti nokk-
uð klemmdur þarna á milli. Við eigum mjög
sterkan og öruggan kjarna hjá t.d. bændum,
sem eru yfirleitt ekki gjarnir til róttækra breyt-
inga.
En þó verð ég að segja að það' var einn
fróðlegasti tími minn í pólitíkinni þetta ár sem
ég var landbúnaðarráðherra og hélt 18 fundi
með bændum og mætti töluvert yfir 2000 manns,
og þá fann ég að þeir voru miklu opnari fyrir
breytingum en menn héldu fram.
Þeir eiga mjög erfitt í þessum samdrætti.
Þeirra framleiðsla selst ekki erlendis - þeir
verða að draga úr henni. Það hefur ekki tekist
því miður að koma á þeirri breytingu eins og að
var stefnt þegar ég fékk framleiðsluráðslögunum
breytt 79. Það var kannski vegna slappleika
stjórnvalda.
Hins vegar hefur risið í þéttbýlinu megn
áróðursalda á móti því sem bændur hafa búið
við, ekki af okkar völdum, það var viðreisnar-
stjórnin sem tók upp útflutningsbætur.
■ Það er nefnilega alveg ótrúlega mikið að gerast. Ég er ákaflega bjartsýnn með framtíð þessarar þjóðar, við eigum alveg óhemju möguleika ef við
förum ekki kollsteypu eftir kollsteypu í þessum málum okkar.
fjöllunum hærra að þú ætlir að bjóða þig fram
hérna í Reykjavík?
- Það er rangt. Það náttúrlega veit enginn
sinn dag fyrr en allur er. En það eru engar
áætlanir um það. En það getur vel verið að
Vestfirðingar vilji annan, og þá verð ég að finna
mér annað kjördæmi, ef ég held áfram.
- Ef þú heldur áfram?
- Ég er ekkert farinn að hugsa um að hætta,
en ég hef alltaf sagt að það á enginn að vera í
pólitík svo lengi að menn séu orðnir leiðir á
honum og ég er að segja núna, að það á enginn
að vera í stjórnmálum ef hann ekki gerir sér
grein fyrir þeim miklu straumum sem ég var að
nefna áðan. Sá sem ekki áttar sig á þeim er
dagaður uppi, held ég.
Nýsköpun
- Varðandi nýsköpun, þá hefur Framsóknar-
flokkurinn ályktað um átak í þeim málum. Hvað
er í gangi varðandi nýsköpun í atvinnulífi?
- I fyrsta lagi þá er í lánsfjáráætlun gert ráð
fyrir 500 milljónum króna í þessu skyni. Það er
búið að ákveöa innan rikisstjórnarinnar að 50
milljónir af því fé renni til rannsókna og
tilrauna. Við gerðum tillögu um það í desember
svo að það lægi fyrir, og hún var samþykkt. Og
þetta er 20-25% aukning á fjármagni til nýrra
rannsókna, svo það er ekki svo lítið.
Við gerðum það í fyrra að taka töluvert erlent
lán, 150 milljónir, sem átti að verja til nýsköpun-
ar í atvinnulífi. Það voru lagðar 20 milljónir í
fiskeldi. Töluvert fór í iðnlánasjóð, sem kannski
fór ekki allt til nýsköpunar, en sumt.
En ég vek athygli á því að það eru nú þegar
komin hér af stað ótrúlega mörg smá fyrirtæki
sem eru í þessu. T.d. í rafeindaiðnaði í sambandi
við fiskvinnsluna, Marel, Póllinn og fleiri, það
er alveg ótrúlega mikið sem er farið að gerast.
Ég las í einhverju blaði um daginn, að það
væru eitthvað um 20-30 aðilar sem eru að reyna
að búa til hugbúnað. Þar held ég að sé alveg
gífurlega athyglisvert svið fyrir okkur. Sumir
farnir að flytja út. Svo það er náttúrlega í
rólegheitunum ýmislegt að gerast.
Nú lífefnaiðnaðurinn. Ég vona að þeir fái
nægilegt fjármagn til að halda áfram sínum
rannsóknum.
Hitt er svo annað mál, að alls staðar þar sem
þetta hefur gerst hefur það tekið töluverðan
tíma. Mér finnst sem sé að við séum komnir á
fleygiferð. Þessir ungu menn eru lokaðir inni
einhvers staðar ef þeir ekki vita hvað ég er að
tala um.
Ég held að það sé mikið til í því að menn eigi
að gera hlutina, en ekki tala um þá. En svo er
það að ef menn tala ekki um þá, þá fær maður
skammir fyrir að það sé ekkert að gerast.
Það er nefnilega alveg ótrúlega mikið að
gerast. Ég er ákaflega bjartsýnn með framtíð
þessarar þjóðar, við eigum alveg óhemju mögu-
leika ef við förum ekki kollsteypu eftir koll-
steypu í þessum málum okkar.
Við þurfum að greiða 4 milljarða í erlenda
vexti í ár, og þeir fara vaxandi. Við erum í
stórkostlegri hættu. Það er okkar stóra hætta,
annars er þetta bjart.
- Ef fullt samráð næst við verkalýðshreyfing-
una fyrir haustið, er þá framtíðin björt?
- Já.