NT - 04.10.1985, Blaðsíða 3

Föstudagur 4. október 1985 3
'■ ‘ :V \’v.. .v
tala um er að stjórna, stjórn-
kerfinu á mun áhrifaríkari hátt
heldur en gert er í dag. Menn
þurfa að fara inní þessar breyt-
ingar með langtímasjónarmið
í huga, þ.e. að minnka rekstur-
inn til langs tíma heldur en að
vera bara að bjarga hverju ári
fyrir sig. Inní þetta blandast
líka þá spurningin um það
hvernig fjárlögin eru uppbyggð
og hversu stór hluti af fjár-
lögunum eru bundin í lögum.
- En með svona uppskurði:
Má ekki búast við fækkun á
fólki í vinnu, - myndum við
kalla yfir okkur atvinnuleysi?
Það er náttúrlega alveg ljóst
að við erum ekki að tala um
neitt atvinnuleysi eins og málin
standa í dag, það er feikileg
eftirspurn eftir fólki og könnun
sem Þjóðhagsstofnun gerði í
vör, benti til þess að það væri
eftirspurn eftir fólki svo nemur
þúsundum. Ég skal ekki segja
hversu mikinn hluta af opin-
berum starfsmönnum mætti
flytja yfir til atvinnurekstrar-
ins. Við þyrftum að fækka
opinberum starfsmönnum um
2000 eða þar um bil.
- En þeir fengju nóga
vinnu?
Það er þetta sjónarmið sem
ég hef verið að reyna að koma
á framfæri og verið að vekja
athygli á, þá er einmitt þessi
spurning um nýtingu mannafl-
ans. Við höfum þá sérstöðu
miðað við allar aðrar þjóðir
hér í kringum okkur, að við
búum ekki við atvinnuleysi, og
reyndin er sú að okkur vantar
fólk. Ég hef stundum sagt það
að í svona samfélagi sem er
ætlað að halda uppi svona
mikilli yfirbyggingu þá er
mannafl takmörkuð auðlind,
menn ganga oft út fr(i því að
það sé til óendanlega margt
fólk. Ég hef séð þetta í athug-
unum sem ég hef verið að gera
í einstökum sjávarplássum, að
þar eru menn, eðlilega að auka
fjölbreytnina í atvinnulífinu
sem hefur svo bara einfaldlega
leitt til þess að það hefur orðið
skortur á vinnuafli fyrir þau
fyrirtæki sem rekin eru í sjáv-
arplássunum. Við erum að tala
um að í opinberri stjórnsýslu
og opinberri þjónustu eru ca.
23 þúsund manns. Ég tel alveg
óhætt að slá því fram að við
þyrftum að fækka opinberum
starfsmönnum um 3 þúsund
manns.
- Nú eru miklu yngri menn
hjá vinnuveitendum og hjá verka-
lýðshreyfingunni og manni finnst
nú einhvern veginn að þeir séu
vel undirbúnir yfirleitt með
þessar tölur og eru að velta
þessu fyrir sér.
- Hlustar stjórnin á ykkur -
stjórnmálamennirnir, - taka
þeir mark á ykkur?
Ég á náttúrlega nokkuð
erfitt með að segja um
það, ég verð að segja það
hinsvegar að ég vildi að þeir
tækju meira mark á okkur,
sérstaklega þegar við erum að
ræða um þessi ríkisfjármál og
lánamálin vegna þess að þar er
sá þáttur þessarar baráttu að
þessum vanda sem ég nefndi
áðan, sem ekkert hefur gengið
með.
- Nú hljóta aðrir menn að
vera með þennan sannleika á
borðinu hjá sér. Menn sem að
ættu að hlusta á. Geta þeir
neitað að horfast í augu við
vandann út af ýmsum pólitísk-
um forsendum eða einhverju
sem þeir hafa lofað?
Það er einmitt spurningin,
það er þessi pólitíska staða
sem menn eru í það er að
einhverju Ieyti held ég viðhorf
stjórnmálamannanna að þeir
séu kjörnir til að ráðstafa fjár-
lögunum, - að útdeila fjármun-
um, en ekki að stjórna landinu
á nægilega skynsaman hátt, að
stjórna þróuninni. Þetta er
ekkert eins flokks mál,-þetta
er viðhorf sem manni finnst
vera mjög ríkjandi og það er
að þeir vinna í þeim anda að
þeir séu að útdeila fjármunum,
þeir séu fyrirgreiðslumenn, að
þeir séu hagsmunagæslumenn
en ekki stjórnendur.
- Þú nefndir Magnús, að þú
værir með sannleika á borðinu,
- ákveðnar staðreyndir. Er.
Ásmundur með allt annað
viðhorf, skarast allar ykkar
hugmyndir eða er þetta
kannski meira svona á yfir-
borðinu?
Ég held að við Ásmundur
sjáum mjög marga hluti mis-
jafnlega, ég held að á vissan
hátt séum við ekkert ósammála
um markmiðið sem hlýtur að
vera bætt samfélag og bætt
afkoma allra sem í landinu
búa. Við deilum mjög hart um
hvaða leiðir séu ef til vill
réttastar og hverjar séu fljót-
virkastar en það er í raun og
veru ekki oft kannski það sem
við erum að meðhöndla vfir
samningaborðið sem aðilar að
vinnumarkaðnum.
- Mönnum finnst vera vax-
andi launamisrétti eða af-
komumisrétti í þjóðfélaginu.
Sérðu fyrir þér að það rnegi
koma betur í veg fyrir þetta?
Ég held að þetta launa-
skrið sé að hægja á sér,
og ég held að samningarnir, -
vegna þess að þeir voru gerðir
á þeim tíma sem þeir voru
gerðir, hafi ýtt undir það að
hægja á þessu.
Ég held að það sem menn
verði að gera sé að taka mið af
aðstæðum, og ég held að menn
verði að koma sér saman um
þær leiðir sem þeir telja að geti
skilað raunhæfum árangri. Það
byggist ekki á einhverjum tug-
um prósenta heldur getur það
verið að eitt eða tvö prósent
skili miklu meiri árangri heldur
en 10-15%. Ég held að lykil-
atriðið núna sé að menn hafi
stjórn á sér og leggi raunhæft
mat á það sem er að gerast og
afhverju það er að gerast og
loki ekki augunum fyrir því að
það eru ýmsir þættir í umhverfi
okkar sem gera það að verkum
að heildarkjör þjóðarinnar eru
að versna.
- En þá þarf náttúrlega að
koma til hugarfarsbreyting hjá
stjórnmálamönnum að þeir
séu ekki í því að deila út
peningum, heldur að miðla
upplýsingum og reyna að leiða
þróun, er það ekki?
Eins og ég hef kannski verið
að reyna að segja, þá tel ég að
bæði fyrirtækin og fólkið hafi
tekið á sig skerðinguna, það
hefur orðið að þrengja ólina.
En það sem hefur verið að
gerast er það að pólitíkusarnir
vildu fyrst ekki horfast í augu
við vandann og leystu hann
þessvegna á auðveldasta
háttinn. Það var að taka bara
erlent lán til þess að þurfa ekki
að fara út í þær óvinsælu og
erfiðu ákvarðanir sem þurfti í
reynd að gera. Jafnvel stjórn-
málamennirnir eru búnir að
átta sig á því að sú stefna
gengur ekki upp, þá fara þeir í
næsta stig. Þá klára þeir ekki
málið eða leysa það, - þá halda
þeir ekki áfram að skera niður,
heldur leggja þeir á skattana.
- Yfirfæra þetta á fólk og
fyrirtæki í staðinn fyrir að taka
á því sjálfir?
Akkúrat þetta er kjarni
málsins, þetta er í raun og veru
allt það sem ég vildi segja í
þessu viðtali. Þetta er mismun-
andi eftir mönnum eins og þeir
eru margir og í öllum fiokkum
fer alltof mikið í eitthvað
„karp“ um fjármál og deilingu
á því í staðinn fyrir að stjórna
þessu þjóðfélagi.*Það er sem-
sagt verið að ræða um ein-
hverja allt aðra hluti.
Vandinn er sá að öll þessi
velmegun sem í raun og veru
hefur verið í gangi, er fölsk og
sú staðreynd að við skulum
hafa siglt í gegnum þetta allt
saman án þess að einu sinni
vottaði fyrir atvinnuleysi.
í framhaldi af því sem við
vorum að segja hér áðan um
ný vinnubrögð við kjarasamn-
inga. Það væri vissulega ný
aðferð, en gætir þú hugsað þér
að fara inn í herbergi með
einhverjum framámanni í
verkalýðshreyfingunni og
koma ekki út fyrr en þið væruð
búnir að semja?
Ég væri alveg sáttur við það.
Við erum að horfast í augu við
ákveðinn raunveruleika og sá
raunveruleiki er því miður
áframhaldandi rýrnun.á við-
skiptakjörunum og þá um leið
á afkomu okkar allra. Verka-
lýðshreyfingin stendur í þeim
skrefum núna, hún horfir á
atvinnureksturinn fá á sig
þessa rýrnun, hann er að fá á
sig skattahækkanirnar. Það er
í raun og veru engin leið fyrir
þá að skilgreina fyrir fólki
hvernig á að sækja einhverjar
miklar kjarabætur við þessar
aðstæður. Getur það verið að
það verði að gerast þannig að
það komist á þessi þjóðarsátt
sem menn hafa oft látið sig
dreyma um að geti orðið, þar
sem aðlilar vinnumarkaðarins,
vinnuveitendur og verkalýðs-
hreyfingin ásamt stjórnmála-
mönnunum marki þann
ramma sem menn ætla að
vinna eftir? Staðreyndin er sú
að þau lönd sem lengst hafa
náð í því að andæfa gegn þeirri
neikvæðu þróun sem hefur átt
sér stað í Evrópu alls staðar,
eru einmitt þau lönd sem hafa
nánasta samband á milli þess-
ara þriggja aðila. Það er Sviss
sem ber af, og þar hafa ekki
verið nein verkföll sem skipta
máli í 40 ár. Hvernig getur það
verið að það land sem stendur
sig best í Evrópu og skilar fólki
bestu lífskjörunum, það hefur
ekki beitt verkfallsvopninu í
40 ár?
- Magnús, hvað tekur við í
dag, hvað gerirðu eftir hádegi?
Það eru fundir hjá mér, hér
innanhúss, það stóð til að ég
færi á „verðlagsráðsfund“ en
ég verð sennilega að biðja
varamann minn að fara á þann
fund. Á morgun hef ég tekið
að mér að flytja erindi fyrir
framleiðnimenn sem eru hér á
vegum Iðntæknistofunar, ég
þarf að undirbúa það.
- Hvað ferðu á marga fundi
á viku?
Ætli það séu ekki 12-15
fundir í það minnsta.
NÁL - HP.
Helgarblað
um þessa helgi:
Efni meðal annars:
Strok, plokk, blástur & barsmíðar
Viðtöl við fjóra af hljóðfæraleikurum sin-
fóníunnar.
Frá Sókrates til Hitl^rs,
með viðkomu hjá Dostojevski.
Viðtal við Vergés, verjanda stríðsglæpa-
mannsins Barbie.
★
Gamli Lundur verður nýr
Jón Gíslason veitir Akureyringum gallerí.
★
Kínverjar leita að nýju þjóðfélagskerfi
Ragnar Baldursson skrifar.
★
einfaldar lausnir og síður en svo
merkilegar11
Sigurjón Jóhannsson ræðir um sviðsmynd
sína við íslandsklukkuna og ber hana
saman við uppfærsluna frá 1950.
★
Kind verður kjötbolla
Myndasaga í ellefu atriðum.
★
Auk þessa:
Rimbaud og raggeiturnar
- Þorgeir Kjartansson skrifar.
Einar Kárason svarar því hvað í
ósköpunum þessi sagnarandi sé.
Fæturnir á stórkaupmanninum.
Örsaga eftir Friðrik Þór.
Wolfgang á vargöld.
Ríkarður Örn Pálsson skrifar.
Jónas E. Svafár.
Ljóð og mynd. 1
Saga úr daglega lífinu ,
eftirJSigrúnu Björgvinsdóttur. ,
Kvikmynðir óskast.
Myndir Daða Guðbjörnpsonar.
Vísnaþáttur.
O. fl.