NT - 19.11.1985, Blaðsíða 9

NT - 19.11.1985, Blaðsíða 9
Magnús Ólafsson Sveinsstöðum: Fjölþætt atvinnu- líf byggir á landbúnaðinum ■ „Við þyrftum nauðsynlega að hafa blómlega sveit hér í kring. Hún myndi styrkja byggð í þorpinu okkar veru- lega. Pá hefðu þorpsbúar mikla atvinnu við þjónustu- störf vegna sveitarinnar og jafnvel störf við úrvinnslu á iandbúnaðarvörum". Þessi orð sagði sveitarstjóri í allstóru útgerðarþorpi við mig fyrir mörgum árum síðan. t þorpinu hagaði svo til að atvinnan var á einn eða annan hátt tengd sjónum. Að vísu blöstu miklir möguleikar við á sviði útgerð- arinnar enn um sinn, en sveit- arstjórinn hafði gert sér grein fyrir því að þjónustustörf við sveitirnar og úrvinnsla úr land- búnaðarvörum skapaði mikla vinnu og efldi byggð í fjöl- mörgum þéttbýlisstöðum um land allt. Honum þótti það mjög miður að landfræðilegar ástæður ullu því að hans þorp átti ekki möguleika á að eflast og vaxa á þessu sviði. Hann óttaðist að þorpið yrði á eftir nágrannaþorpunum vegna sinnar stöðu og hann hafði áhyggjur af einhæfu atvinnu- lífi. Menn þurfa aðeins að horfa á þorp og bæi um allt land til þess að sjá hve víða hafa byggst upp þróttmiklir þéttbýl- isstaðir vegna þess að sveitirn- ar kalla á mikla þjónustu og úrvinnsla úr landbúnaðarvör- um skapar mikla atvinnu. Við getum litið á Selfoss, Egilsstaði og Akureyri. Hvað væru þessir staðir ef í þeirra næsta ná- grenni væru ekki öflugar sveit- ir. Fjölmarga smærri þéttbýl- isstaði mætti einnig benda á, raunar nær því sérhvert þétt- býli hringinn í kringum landið, ef undan eru skildir nokkrir staðir á Vestfjörðum, Aust- fjörðum og Reykjanesi. Reykjavik er ekki undanskilin þegar talað er um þéttbýli, þar sem íbúarnir hafa miída at- vinnu af þjónustu við sveitirnar á einn eða annan hátt, eða þá úrvinnsla úr landbúnaðarvör- um er verulega atvinnuskap- andi. I Reykjavík eru fjöl- margir, sem lifa á því að í landinu sé þróttmikill landbún- aður. Raunar væri mjög nauðsyn- legt að gera á því raunhæfa úttekt hve mikla atvinnu land- búnaðurinn í landinu veitir í einni eða annarri mynd. Ég hygg að hver ein fjölskylda í sveit, sem hefur framfæri sitt af landbúnaði skapi þremur eða fjórum fjölskyldum í þétt- býli lífsviðurværi. Þessari kenningu hefur oft verið á lofti haldið og henni hefur aldrei verið mótmælt með rökum. Því má glöggt sjá hve mikil undirstaða landbúnaðurinn er undir atvinnulíf þjóðarinnar. Nú er allt kapp lagt á að draga sem mest úr framleiðslu á landbúnaðarvörum. Meðþví á að minnka þörfina fyrir út- flutningsbætur; en talað er um að fénu eigi að verja til þess að efla nýjar atvinnugreinar í sveitum og styrkja byggðina þar. Sumir eru svo stórhuga í þessum samdráttaráformum að þeir vilja helst minnka fram- leiðsluna og fækka þá væntan- lega bændum um þriðjung eða jafnvel helming frá því sem nú er. Aðalástæðan fyrir þessum samdráttaráformum er sú að á undanförnum árum hefur mikill, skefjalaus og órök- studdur áróður verið rekinn gegn landbúnaðinum og þó sérstaklega gegn hvers konar stuðningi við hann. Nú er svo komið að íslenskur landbúnað- ur er minna styrktur en land- búnaður í nokkru nágranna- landi. Mikill samdráttur blasir því við og enn er allt í lausu lofti um raunhæfar aðgerðir til þess að efla og styrkja nýjar búgreinar til þess að þær geti komið í stað þeirra gömlu. Þá er enn allt á huldu um það á hvern hátt þessar nýju búgrein- ar geti orðið undirstaða at- vinnulífs í þéttbýlinu á svipað- an hátt og hefðbundinn land- búnaður er. Það er því fram- undan mikil óvissa hvort þétt- býlið geti haldið áfram að efl- ast vegna þeirrar framleiðslu, sem í sveitunum er. Ég óttast að sá samdráttur, sem nú er leynt og ljóst boðað- ur leggi ýmsar sveitir í auðn. Fari svo er hætt við að sitthvað fylgi á eftir. Hvað verður t.d. um ullar- og skinnaiðnaðinn, sem fram að þessu hefur verið vaxtarbroddurinn í íslenskum Raunar væri mjög nauðsynlegt að gera á því raunhæfa úttekt hve mikla atvinnu landbúnaðurinn veitir í einni eða annarri mynd. Ég hygg að hver ein fjölskylda í sveit, sem hefur framfæri sitt af landbún- aði skapi þremur eða fjórum f jölskyldum í þéttbýli lífsviðurværi Þriðjudagur 19. nóvember 1985 9 útflutningsiðnaði. Erekki hætt við að svo kunni að fara að stórátak þurfi að gera til þess að efla atvinnu í fjölmörgum aðtil útflutningsbóta- og fram- leiðslustyrkja nýtist sem best. Þar koma margar leiðir til greina. Hins vegar má ekki láta órókstuddan áróð- ur örfárra manna kippa grundvellinum undan f jölmörgum byggðalögum og mikilli framleiðslu, sem á undanfömum ámm hefur verið vaxtarbroddurinn í íslenskum útflutningsiðnaði þéttbýlisstöðum? Er ekki raunhæft að áætla að byggð í heilum landshlutum kunni að standa mjög höllum fæti? Hér er því ástæða til þess að staldra við. Blómleg byggð í sveitum er ekkert einkamál þeirra er þar búa. Það mál varðar þjóðina alla. Það er því ástæða til þess að fara að með gát við þær breytingar, sem nú eru boðaðar. Vissulega er á- stæða til þess að skoða mjög rækilega á hvern hátt það fé, sem hingað til hefur verið not- Hins vegar má ekki láta órökstuddan áróður örfárra manna kippa grundvellinum undan fjölmörgum byggðalög- um og mikilli framleiðslu, sem á undanförnum árum hefur verið vaxtarbroddurinn í ís- lenskum útflutningsiðnaði. Það verður dýrara að byggja nýja framleiðslu upp frá grunni, en lagfæra og betrum- bæta það sem við höfum þegar fyrir hendi. Magnús Ólafsson, Sveinsstöðum. hneykslinu svo mánuðum skiptir og ákjósanlegast hefði forystumönnum Sjálfstæðis- flokksins þótt að þögnin yrði ekki rofin að sinni. En hver hafa tengslin svo helst verið? Albert Guð- mundsson núverandi iðnaðar- ráðherra og fyrrverandi fjármálaráðherra var, eins og flestum er kunnugt, hvort tveggja formaður bankaráðs Útvegsbankans og stjórnarfor- maður Hafskips hf. á árunum 1981-1983. Formaður banka- raðs Útvegsbanka íslands nú heitir Valdimar Indriðason og er þingmaður Sjálfstæðis- flokksins. Flestir af helstu stjórnendum skipafélagsins hafa beint eða óbeint verið orðaðir við stjórnmálastarf innan flokksins. Er það furða þó að renni á menn fleiri en ein gríma? Er það furða þótt að Ellert sé sár og pirraður? Fótvitsframkvæmdir Staðreyndin er nefnilega sú að rúmlega hálfu ári áður en kosið verður til borgar- og sveitarstjórna mun Sjálfstæðis- flokkurinn þurfa að súpa seyð- ið af enn einni fótavitsfram- kvæmdinni hans Alberts Guðmundssonar. Var þó nóg sopið áður. En höfuðverkur flokksins og meðfylgjandi sár- indi einstakra flokksmanna yfir opinberri.umræðu um or- sök kvalanna varðar íslenska launþega ekki um. Það er annað og meira sem skiptir máli. Það sem er sannarlégur áhyggjuvaldur er það að tæp- lega hálfur milljarður króna mun að öllum líkindum lenda á ríkissjóði þegar skuldir Haf- skips verða gerðar upp. Þetta er ekki einungis gífurlega mik- ið fé heldur himinhrópandi upphæð þegar niðurskorið fjárlagafrumvarp liggur fyrir og frekari sparnaður á útgjöld- um ríkisins er fyrirsjáanlegur. Einkennileg samskipti Heiðarleiki, opinber rannsókn, lausn frá þinghelgi, þvíumlíkt og annað eins lét iðnaðarráðherra sér um munn fara í umræðum á Alþingi þegar hans hlutur í einkenni- legum samskiptum bankans og skipafélagsins barst í tal. Sem sagt, það sem nefnt er „conflict of interest“ er víðs fjarri sann- leikanum að hans mati. Getur einhver nefnt dæmi þess frá nágrannalöndum okkar að fjármálaráðherra í embætti hafi tekið að sér fundarstjórn á aðalfundi sjálfstæðs hlutafé- lags? Það gerðist nefnilega ekki alls fyrir löngu að Albert Guðmundsson sat aðalfund Hafskips hf. sem fundarstjóri og varð vitni að því að hluthaf- ar voru fullvissaðir um vel- gengni félagsins og fengnir til að demba 80 milljónum króna í viðbót í hítina. Umvandanir DV-ritstjórans ættu að beinast í rétta átt. Sturla Sigurjónsson.

x

NT

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: NT
https://timarit.is/publication/305

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.