Morgunblaðið - 26.08.2004, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FIMMTUDAGUR 26. ÁGÚST 2004 MORGUNBLAÐIÐ
„VIÐ látum ekki strákhvolpa lítilsvirða
framsóknarkonur og störf okkar, né látum
við þá vanvirða stefnumál og lög flokksins
og grafa þannig undan fylgi við flokkinn,“
sagði Sigrún Magnúsdóttir, fyrrverandi
borgarfulltrúi, m.a. í framsöguræðu sinni á
fundi sem Landssamband framsóknar-
kvenna, LFK, hélt í húsakynnum framsókn-
arflokksins í Reykjavík í gær, undir yf-
irskriftinni: Aftur til fortíðar! Vér
mótmælum allar! Á annað hundrað manns;
aðallega konur, sóttu fundinn, sem stóð yfir
í um það bil þrjá tíma.
Fjölmiðlar fengu ekki að fylgjast með
fundinum eftir framsöguræðu Sigrúnar.
Hún sagði hins vegar í samtali við Morg-
unblaðið eftir fundinn að á honum hefði ríkt
mikill baráttuvilji, en jafnframt að „fram-
sóknarandinn hefði þar svifið yfir vötnun-
um,“ eins og hún orðaði það. Í lok hans var
samþykkt ályktun, þar sem segir m.a. að
framsóknarkonur telji að nýlegt val á ráð-
herrum í ríkisstjórn fullnægi ekki mark-
miðum flokksins í jafnréttismálum. Álykt-
unin, sem að sögn Sigrúnar var samþykkt
einróma, er birt í heild sinni hér til hliðar.
Berjist af fullum krafti
Sigrún, sem er einn stofnenda LFK, rifj-
aði í upphafi framsöguræðu sinnar m.a. upp
jafnréttisáætlanir flokksins og sagði að á
flokksþingi árið 2003 hefði verið samþykkt
að setja það markmið að hlutur karla og
kvenna í starfi á vegum flokksins verði ekki
lakari en 40% árið 2005. „Konur jafnt sem
karlar hafa trúað á og fylkt sér undir þessi
stefnumál Framsóknarflokksins,“ sagði hún.
„Við mótmælum því að þessi stefnumál séu
ekki virt nema þegar það hentar þingflokki
Framsóknar,“ bætti hún við. „Við höfum
samt ákveðið að halda áfram að berjast af
fullum krafti fyrir stefnumálum flokksins.
Uppgjöf er ekki til í okkar orðabók.“
Sigrún sagði síðar í ræðu sinni að fram-
sóknarkonur gerðu þá kröfu að lýðræðis-
kjörnir leiðtogar kjördæmanna sex nytu
sannmælis innan flokksins. Hvert kjördæmi
hefði valið sinn leiðtoga. Og þeirri ákvörðun
flokksfélaga hefði hvergi verið hnekkt.
„Flokksþing, æðsta stofnun flokksins, velur
síðan forystusveitina og eru formaður, vara-
formaður og ritari fremstir meðal jafningja,
samkvæmt fimm hundruð manna flokks-
þingum okkar.“
Sigrún sagði einnig að framsóknarkonur
ættu glæsilegar, vel menntaðar og reynslu-
ríkar konur í þingflokknum sem og annars
staðar. „[Við] blásum því á óvandaðan áróð-
ur varaþingmanns sem sjálfur hefur leitað
eftir framgangi sér til handa í þremur kjör-
dæmum,“ sagði hún og vísaði til Guðjóns
Ólafs Jónssonar, varaþingmanns flokksins í
Reykjavíkurkjördæmi norður.
Þess má geta að í grein á vefritinu hrifla.-
is, fjallar Guðjón um þá ákvörðun að Siv
Friðleifsdóttir láti af ráðherradómi 15. sept-
ember nk., þ.e. þegar umhverfisráðuneytið
fer til sjálfstæðismanna. Síðan skrifar hann
m.a. að „fáeinir, einkum konur, sem ein-
hvern tímann einhvers staðar hafa orðið fyr-
ir vonbrigðum með eigin framgang í Fram-
sóknarflokknum vitna nú um einhverja
meinta þrönga valdaklíku í flokknum sem að
því er virðist eigi þar öllu lifandi og dauðu
að ráða.“
Bíða ekki eftir prinsum
Sigrún sagði að framsóknarkonur vildu
jafna stöðu karla og kvenna í flokknum; þær
vildu að sjónarmið kvenna fengju notið sín
til jafns á við karlana.
„Okkur finnst klíkan í flokknum nokkuð
kvenmannslaus og bjóðum fram krafta okk-
ar og ráðgjöf inn á fundi þeirra. Við fram-
sóknarkonur höfum sýnt að við viljum axla
ábyrgðina á þjóðfélaginu til jafns á við karla
og sannað að í okkur býr sá kraftur sem til
þarf.“ Að lokum sagði hún að þingflokkur
framsóknarmanna hlyti að skynja, eftir
þennan fund, að innan flokksins væri breið-
fylking lýðræðis- og jafnréttissinna. „Það
verður erfitt að standa og segja – eftir að
hafa séð þennan hóp hér – að í andófinu séu
einungis fáeinar svekktar konur. Þeir munu
jafnframt finna fyrir því að við framsókn-
arkonur sofum ekki þyrnirósarsvefni og bíð-
um eftir prinsum. Við brjótumst sjálfar
gegnum þyrnirunnana.“
Á annað hundrað manns sótti fund Landssambands framsóknarkvenna í gær
„Við látum ekki
strákhvolpa lít-
ilsvirða fram-
sóknarkonur“
Morgunblaðið/Árni Torfason
Miklar umræður voru á fundi framsóknarkvenna í Reykjavík í gær.
JÓN Steinar Gunnlaugsson, prófess-
or og hæstaréttarlögmaður, segir
enga stjórnskipulega þörf á embætti
forseta Íslands og það megi leggja
niður. „Ef menn vilja halda því þá er
það mín skoðun að það eigi að fella út
synjunarvaldið sem felst í 26. grein.
Ef synjunarvaldinu er haldið tel ég
nauðsynlegt að Alþingi setji lög um
atkvæðagreiðsluna sem fram þarf að
fara þegar forseti beitir synjunar-
valdinu.“
Þetta sagði Jón Steinar þegar
hann ræddi 26. grein stjórnarskrár-
innar ásamt Dögg Pálsdóttur hæsta-
réttarlögmanni og Lúðvíki Berg-
vinssyni alþingismanni á fundi
Lögréttu í Háskólanum í Reykjavík í
gær. Stjórnarskrárgreinin fjallar
m.a. um vald forseta Íslands til að
synja lagafrumvarpi staðfestingar
eftir samþykkt á Alþingi.
Telur endurskoðun
ekki nauðsynlega
Dögg sagði stjórnarskrána og þá
26. greinina ekki þarfnast endur-
skoðunar bara af því að forsetinn
beitti synjunarvaldinu í sumar. Þó að
eitthvað gerðist sem fáir hefðu átt
von á, en stjórnarskráin gerði ráð
fyrir að gæti gerst, væri það eitt og
sér ekki tilefni til endurskoðunar.
„Málskotsréttinn má auðvitað
skoða í samhengi við allt hitt. En ég
er þeirra skoðunar að ef menn vilja
fella út 26. greinina verður að setja
eitthvað inn í staðinn,“ sagði Dögg
og vísaði í það sem Danir gerðu. Þar
nægði tiltekinn fjöldi þingmanna til
að vísa málum í þjóðaratkvæði. Ekki
mætti bara fella 26. greinina niður
því þá myndaðist ákveðið tómarúm.
Lúðvík Bergvinsson sagði það
hafa verið afar sérstakt í sumar að
rætt hefði verið um stjórnskipunar-
kreppu vegna þess eins að þjóðin
fengi að segja skoðun sína á laga-
frumvarpi. Spurði hann hvernig það
gæti talist kreppa að þjóðin tæki af-
stöðu til máls í þjóðaratkvæða-
greiðslu.
„Ég teldi það algjörlega fráleitt, ef
það yrði þannig í reynd, að forsetinn
færi að beita þessu valdi í tíma og
ótíma. Reyndar tel ég enga hættu á
því. Ef forsetinn fer í það að skapa
hér óvissu í hverju máli á fætur öðru
þá höfum við leiðir til þess, í fyrsta
lagi, að setja hann af og í öðru lagi er
kosið á fjögurra ára fresti,“ sagði
Lúðvík og enginn vildi svo óvisst
stjórnarfar. Í reynd væri ekki raun-
hæft að ætla að sá sem kjörinn er í
embætti forseta myndi á nokkurn
hátt hegða sér þannig. Sagan hefði í
reynd sýnt það. Þetta væri eitt tilvik
á 60 árum og menn ættu ekki að
hlaupa upp til handa og fóta og kú-
venda stjórnarskránni þótt það
kæmi upp.
Óskilvirkt stjórnarfar
Jón Steinar sagði að stjórnendur
þyrftu stundum bæði að taka vinsæl-
ar og óvinsælar ákvarðanir. Oft væri
nauðsynlegt að taka óvinsælar
ákvarðanir og mörg dæmi sýndu að
þær hefðu reynst farsælar til lengri
tíma litið. Stjórnarstefna sé heildar-
stefna sem lögð væri fram og unnið
eftir á löngum tíma.
Hann sagði að ef forseti færi að
neita lögum staðfestingar t.d. vegna
einhverra stundarhagsmuna yrði
stjórnarfarið ekki skilvirkt. Emb-
ættið yrði pólitískt og ríkisstjórnin
þyrfti að tryggja sér stuðning forset-
ans fyrirfram þegar hún færi fram
með erfið mál. Líka væri rétt að for-
setinn kynnti afstöðu sína til þing-
mála áður en þau yrðu afgreidd.
„Þetta leiðir hugann að því hvern-
ig Íslendingar vilja að forsetaemb-
ættið sé. Vilja þeir að það sé hlut-
laust gagnvart pólitískum átökum?
Vilja þeir að það sé sameiningartákn
eins og það hefur verið talið? Eða
vilja þeir hafa þetta pólitískt emb-
ætti?“ spurði Jón Steinar og minnti á
að Íslendingar væru ekki í vandræð-
um með að fjalla um pólitísk ágrein-
ingsmál þó forsetaembættið væri
ópólitískt. Vettvangurinn væri til
staðar á Alþingi og þar væri reglu-
lega kosið á pólitískum forsendum.
Engin þörf væri á því að gera emb-
ætti forsetans pólitískara. Við yrðum
verr stödd því ábyrgðin á stjórnarat-
höfnum yrði óskýrari. Í því fælist
gjörbreyting.
Þörf á slíku ákvæði
Dögg rifjaði upp umræður um
stjórnarskrána fyrir lýðveldisstofn-
unina árið 1944 og sagði greinilegt á
þeim að synjunarvald forseta hefði
verið raunverulegt en ekki formlegt.
Þótt það hefði ekki verið notað í 60 ár
væri ákvæðið lifandi í huga þjóðar-
innar og frambjóðendur í forseta-
kosningum hefðu alltaf frá því að
hún mundi verið spurðir hvort þeir
myndu beita því. Hún sagði þörf á
þessu ákvæði og það ætti rétt á sér.
Nú þyrfti að setja lög um þjóðarat-
kvæðagreiðslu sem allra fyrst og þau
ætti ekki að vinna í skugga þess að
atkvæðagreiðsla vofði yfir. Skoða
ætti slíka lagasetningu almennt án
þess að menn væru bundnir af því að
móta löggjöfina með tilliti til þess
hver niðurstaðan ætti að vera. Allar
girðingar í sambandi við það væru
óheimilar.
Viljinn þarf að vera ljós
„Byrjum á því að átta okkur á því
hvað við viljum. Setjum svo lagaregl-
ur sem hafa að geyma skýran texta
um viljann. Þetta er viðfangsefnið í
sambandi við stöðu forseta Íslands í
stjórnskipuninni,“ sagði Jón Steinar
Gunnlaugsson. Textinn í 26. grein og
öðrum ákvæðum sem varða forset-
ann væri óskýr. Deila sumarsins
sýndi það.
Ákvæði stjórnarskrárinnar rædd í Háskólanum í Reykjavík
Engin þörf á embætti
forseta Íslands
Morgunblaðið/Jim Smart
Dögg Pálsdóttir flytur erindi sitt í Háskólanum í Reykjavík í gær. Haukur
Logi Karlsson var fundarstjóri en frummælendur auk Daggar voru Jón
Steinar Gunnlaugsson og Lúðvík Bergvinsson.
EFTIRFARANDI ályktun var samþykkt á
fundi Landssambands framsóknarkvenna í
gær:
„1. Í Framsóknarflokknum er fjöldi kvenna
með hæfileika, reynslu og vilja til að axla
pólitíska ábyrgð. Konur sem hafa grund-
völl Framsóknarflokksins að leiðarljósi
hafna hvers konar mismunun sem gerir
greinarmun á fólki t.d. eftir kynferði.
2. Við framsóknarkonur hvetjum allar kon-
ur og jafnréttissinna innan flokksins til að
efla tengslanet sín og þjappa sér saman til
að halda áfram að ná fram jafnrétti undir
merkjum flokksins.
3. Framsóknarkonur munu berjast fyrir því
að jafnrétti verði haft að leiðarljósi í
flokknum sem og á öðrum vettvangi.
Jafnframt hvetjum við jafnt konur og
karla að vinna ötullega til að ná fram
jafnrétti í þjóðfélaginu.
4. Framsóknarkonur sætta sig ekki við ann-
að en að vera metnar að verðleikum og að
hafa sömu möguleika og karlar til áhrifa
og valda innan flokksins og úti í þjóð-
félaginu.
5. Framsóknarkonur telja að nýlegt val á
ráðherrum í ríkisstjórn fullnægi ekki
markmiðum flokksins í jafnréttismálum
sem fram kemur í jafnréttisáætlun flokks-
ins og í lögum hans.
Jafnréttisáætlun: Flokksþingið setur sér
það markmið að árið 2005 verði hlutur
karla og kvenna í starfi á vegum flokksins
ekki lakari en 40%.
Grein 12.8 í lögum flokksins: Við skipan í
trúnaðarstöður innan flokksins sem og
við val á framboðslista hans skal leitast
við að hlutur hvors kyns verði ekki minni
en 40%.
6. Framsóknarkonur skora á allar stofnanir
flokksins að vinna að krafti í anda laga og
jafnréttisáætlunar Framsóknarflokksins.
7. Við þökkum þá hvatningu sem við höfum
fundið fyrir bæði innan og utan Fram-
sóknarflokksins. Hún hefur eflt okkur við
að afla málstað okkar brautargengis.“
Ráðherraval fullnægir ekki mark-
miðum flokksins í jafnréttismálum