Sunnudagsblaðið - 09.02.1958, Qupperneq 3

Að leika sér, er
HVERS VEGNA þykir börnum
gaman að leika sér? Þessari spurn
ingu hafa menn verið að velta fyr-
ir sér frá örófi alda. Foreldrar
i’alda það flestir, að barnaleikir
séu til þess að eyða tímanum og
fullnsegja athafnaþrá barnsins.
Uþpeldisfræðingar hafa talið þá
°ins konar hlé, áður en hið cigin-
iega líf byrjar, „frímínútur milli
virkilegra vinnustunda". Aðrir á-
líta leiki „ósjálfráðan undirbúning
undir fuIlorðinsárin“.
Það er ekki fyrr en hin síðari
úr, að sálfræðingar og uppeldis-
fræðingar eru farnir að skilja,
hversu mikið er við leik barnsins
bundið. Þeim er það loks orðið
I.ióst, að starfsemi sú, er barnið
I°ögur á sig í Ieiknum, er því ekki
einasta hreint læknislyf, heldur
broskar hún) eðli þess á ýmsa Iund.
I'Iftir sált'ræðingi er þetta haft: „Éf
við skildum, hvað leikur í vaun-
•nni er, yrðum við hrifnir af upp-
odlisgiidi. hans“. Að leika sér, það
or að nota tímann, en ekki eyða
honum, því leikir eru mikilvægt
utriði x uppvextinum. Þeir teljast
til nauðsynlegustu athafna lífsins.
Börnin eru hinir mestu líkinga-
æeistarar. Þau líkja eftir flestöllu,
sem þau sjá gerast kringum sig,
°g nota til það, sem þau hafa fvrir
’ratnan liendurjxar. Heimur sn, er
i’au lifa i, verðui’ þeira rauji-
vernlegijr íuilorðna íóííunu
°r siarfssvið þess, Frægta- f'ræði
SUNMPDAGSBLASIB
LESKIR
BÁRHÁ
að nota tíman, en ekki
maður hefur sagt, að þegar börn
leiki sér saman, sé 'þeim það ekki
leikur, heldur verði að skpða það
sem alvarlega athöfn.
Það er mikilsvert atriði í upp-
eldi barnsins, að það fái að leika
sér upp á eigin spýtur. það þrosk-
ast á því að gera sínar tilraunir
sjálft, og sínar skyssur, og heldur
áfram að læra af því, lífið á enda.
Barnið lærir að ganga af því að
detta og standa sjálft upp, það
lærir að forðast rauðglóandi hluti,
og kemst að því að það þarf mjk-
inn dugnað til þess, að hlaupa upp
og ofan stiga. Og þá er ekki minna
gaman að því að stækka. Allt er
þetta börnunum leikur, en jafn-
framt eðlilcg aðferð til sjaukins
þr.oska og vaxandi hæfileika til að
samlagast þeirri veröld, sem þau
lifa í.
Leikir bjálpa börnum til þess,
að ná valdi yfir likarná sínum, að
gera ýmislegt, er samstarf vöðva
og hreyfiskynjunar þarf til, hjálpa
þeim til að una vel umhverfi sínu
og njóta ánægjunnar af útiveru
og hreyfingu.
Leikur er aðferð barnsins til
þess, að læra og gera sig skiljan-
legt. Það' hefur verið sagt, að „á
því tímabili sem barnið hefur enga
kqnnara, læri baú mest og fljót-
asf'.'Einu sjnni sagði kennslukona
eitthvíjð á'þessí) leið um hæfileika
bqrna t.íl að taffg. á möti tilsögn
fyrstu áriri- „Ef við beruiþ saman
Ö3
að eyða honum
það sem barnið drekkur i sig af
þekkingu fi'am að sex ára aldri og
lxitt sem það lærir næstu árin þar
á eftir, verður við agndofa af undr
un vfir muninum“. Á þessum ár-
uih lærir bai'nið að langmestu
leyti. af leikjum sínum.
Meðan barnið er á leikaldrinum,
er líf þess laust við foi'dóma vegna
trúar, þjóðei'nis eða kynflokks.
Þegar börn leika sér, hafa þau
litlar hugmyndir um mismun
kynjanna og skipta sér heldur ekki
mikið af slíku. En geri þau það,
er það vegna þess, að fullorðna
fólkið hefur lagt of mikla áherzlu
á þetta atriði. Sé of mikill grein-
armunur gerður á kynjunum-
verða börn of næm fyrir því. Sál-
fi’æðingur einn hefur lýst þess
konar tilfelli. Faðir spui'ði son
sinn, sem var að koma inn, eftir
fyrsta.daginn í skólanum, hveniig
honum fyndist að vera þar. Dreng
urinn svaráði: „Skólinn er svo sein
góður, — þeir spyrja mann bara
allt of mikið. Fyi'st spurðu þeir
hvar þú værir fæddur, og ég sqgði
þeim það. Svo spurðu þeir bvar
manjma væri fædd, og ég' sagði
þeim það líka. En þegar þeir
spurðu hvar ég væri fæddur, þá
varð ég að skrökva. Ég kunni ekki
við að segjast vera fæddur á
kvennaspítala, og láta þá halda a'ð
ég vterj einhver stelpustrákur. Svo
ég sagðiet vera ísjs44Uf 4
héilsui'iælinu.'1 Vfenj\ilegt