Sunnudagsblaðið - 07.09.1958, Blaðsíða 10

454
SUNNUDAGSBLAÐIÐ
Nýja yfirvaldið í Smávík
en fiuttist að Áslæk vorið 1902.
Stofnendur þess voru, Guðmund-
ur Jónsson, Efra-Seli, Haraldur
Sigurðsson, Hrafnkelsstöðum, Jón
Jónsson, Syðra-Seli, Magnús Jóns
spn, Bygðáiþolti pg Magnús Magn
ússon, Hvítárhoiti.
Það kom fljótt í liós að allir
bændur vildu eignast vagn. Þeir
sáu fljótt hve mikill vinnusparn-
aður og þægindi voru að þeim.
Það var aisiða á fystu árum vagn-
anna, að vinnumenn gerðu það að
skiiyrði fyrir að ráða sig til
bænda, að vagn væri til á heim-
ilinu. En bændur áttu ekki pen-
inga til að kaupa sér vagn fyrir.
Það var ekki fyrr en eftir að smjör
búin komu að bændur fengu pen-
inga í hendur. Þá voru tvær teg'-
undir vagna í boði. Sú ódýrari
kostaði 125 krónur, en hin 135
krónur með aktýgjum. Það má
geta þess, að eftirspurnin eftir
vögnunum frá Kristni var orðin
það mikil sumarið 1921, að eitt
sinn vann hann á verkstæðinu
samfleytt í 54 klukkustundir.
Enda sagði Kristinn mörgum ár-
um síðar. Eitt er það sem ég get
ekki skilið, að þrátt fyrir nýju
og hraðvirku tækin, sem leikur
einn er að vinna með verkið á
þriðjung vinnutímans á móts við
í gamla daga, þá skuli fólkið þrátt
fyrir þetta vera hundóánægt með
tilveruna.
Þegar Kristinn var sjötugur að
aldri hafði hann stundað vagna-
smíðar í 36 ár. Var hann þá að
því spurður hve marga vagna
hann héldi að hann hefði smíðað.
Sagðist hann ekki geta sagt það
með fullri vissu, en taldi sig ekki
segja of mikð þótt hann fullyrti,
að þeir væru orðnir eins margir
og býlin í landinu.
Þeir brautryðjendur sem hér
hefur verið minnzt á, Kristinn,
Sigurður og Tryggvi eru allir
gengnir til hinstu hvíldar, en öll
íslenzka þjóðin stendur í þakldæt-
ÞEGAR Munkerud lögreglu-
þjónn féll fyrir aldurstakmarkinu,
og Olsen tók við lögregluþjóns-
starfinu, hafði það í för með sér
hreina og klára byltingu í lífi
margra Smávíkinga. Munkerud
hafði í fjörutíu ára staifi sínu
sem vörður laganna verið milt og
ljúflynt yfirvald og vildi helzt af
öllu hliðra sér hjá öllum illdeilum
og lifa í sátt og samlyndi við þorps
búa. (Þetta eru bara iilar tungur)
áleit hann, ef einhver klögumál
voru borin fyrir hann, og það voru
aðeins fá tilfelli þar sem ’hann
hafði orðið að beita valdi gagn-
vart lögbrjótum á sínum langa
starfsferli.
Afleiðing þessa var sú, að þegar
Olsen tók við lögregluþjónsstarf-
inu, var Smávíkingum ekki fylli-
lega ljóst, hvað var rétt og rangt
í ýmsum efnum eða hvað samrýmd
ist lagaþókstafnum í fvllsta skiln-
ingi. Olsen var allt önnur mann-
gerð en Munkerud, og hann hugs-
aði sér að láta nú að sér kveða og
bæla niður margvísleg lögbrot og
siðleysi í þorpinu.
Þremur dögum eftir að Olsen
lögregluþjónn hafði klæðst lög-
reglubúningnum, gaf að líta langa
tilkynningu í eina blaði Smávíkur
„Dagblaðinu", þar sem yfirvaldið
skýrði frá margháttuðum brevting
um og tilskipunum, sem fara yrði
eftir í framtíðinni. Meðal annars:
— ,,að bannað væri að vera í
parís á götum og strætum, hund-
ar skyldu teymdir í bandi og að-
eins um ákveðin svæði, og sala á
öli aðeins leyfð á opinberum stöð-
isskuld við þessa menn fyrir það
,,Grettistak“ er þeir lyftu á sín-
um tíma.
um, er yfirvöldin hefðu löggilt til
slíkra veitingasölu“.
Tilskipunin kom eins og reiðar-
slag yfir vesalings Smávíkinga, og
menn spurðu með sjálfum sér, —
hvað kæmi næst!
En þrír voru þeir Smávíkingar,
sem ekki óraði fyrir því, að til-
koma Olsens í lögregluþjónsem-
bættið, myndi á nokkurn hátt
breyta lífsvenjum þsirra. Enginn
þeirra keypti ,,Dagblaðið“, og þar
af leiðandi höfðu þeir heldur ekki
lesið tilskipun yfirvaldsins, og eng
in þeirra hafði hitt Olsen persónu
lega.
Þessir þrír náungar bjuggu hver
í sinni hvítmáluðu stofu frá því
er þeir hættu sjómennsku, og'
héldu vináttuni gegnum þykkt og
þunnt. Þetta voru þeir Ulrik,
Benedikt og Elías, allir uppgjafa
skipstjórar frá skútutímunum. —
Ein af þeirra föstu venjum var
bundin laugardagskvöldnum, fen
þá mættust þeir alltaf á smákrá
einni úti á Smánesi, sem skarst
út í voginn sunnan við bryggjuna.
Þarna voru þeir vanir að sitja og
rabba um gamla daga, og stundum
spiluðu þeir á spil og gutluðu i
sig úr einni brennivínsflösku.
Enginn — og allra sízt Munke-
rud lögregluþjónn, hafði amast
hið minnsta við þessari iðju þeirra
— og þeii- höfðu fengið að vera í
friði og ró á kránni — allt þar til
er Olsen varð vörður laganna.
Strax fyrsta laugardagskvöldið
eftir embættistökuna, gerði hann
sér ferð út á Smánes og skipaði
Ulrik, Benedi'kt og Elíasi að hypja
sig burtu í rauðum log-
andi hvelli. — „Þetta er
engin setustofa fyrir fylii-
byttur og fjárhættuspilara“,
sagði hann byrstur og greip