Morgunblaðið - 04.11.2004, Síða 24

24 FIMMTUDAGUR 4. NÓVEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÞÆR BREYTINGAR sem und-
anfarið hafa orðið á
húsnæðislánamark-
aðnum eru tvímæla-
laust til hagsbóta fyr-
ir allan almenning.
Með hagstæðari fjár-
mögnun geta eig-
endur fasteigna spar-
að sér tugi þúsunda í
mánaðarlegar afborg-
anir og aukið eigna-
myndun. En áður en
ákvörðun er tekin er
í ýmis horn að líta.
Horfum á heildina,
ekki hluta hennar
Lán til húsnæðiskaupa eru hag-
stæðustu lán sem almenningi bjóð-
ast. Þótt aukin veðsetning og
lengri lán hægi á eignamyndun í
húsnæðinu getur hún lækkað
heildarvaxtakostnað sé svigrúmið
notað til að greiða niður óhag-
stæðari lán eða til fjárfestinga.
Þegar horft er á eignamyndun er
líka nauðsynlegt að taka með í
reikninginn væntanlega hækkun
fasteignaverðs á tímabilinu.
Grundvallaratriðið er að horfa á
heildarmyndina, t.d. með því að
meta hreina eignamyndun yfir
lengra tímabil og horfa þá á eft-
irfarandi þætti:
 Verðmæti húsnæðis í lok
tímabilsins miðað við vænta
verðþróun.
 Verðmæti annarra fjárfestinga
sem lægri greiðslubyrði gerir
mögulegar.
 Greidda vexti og verðbætur af
öllum lánum (ekki aðeins veð-
lánum).
 Kostnað við endurfjármögnun
á tímabilinu.
 Væntanlegar
vaxtabætur á tíma-
bilinu.
 Eignaskatta og
möguleg áhrif eigna-
myndunar á jaðar-
skatta og bætur.
 Fjármagns-
tekjuskatt vegna
verðmætaaukningar.
Sé horft til allra þess-
ara þátta við ákvörð-
un um fjármögnun og
skuldsetningu er auð-
velt að taka yfirveg-
aða ákvörðun sem há-
markar hreina eignamyndun.
Leggjum raunsætt
mat á aðstæður
Þegar ákvörðun um skuldsetningu
er tekin þarf að gera sér skýra
grein fyrir raunverulegri greiðslu-
getu. Séu tekjur sveiflukenndar
þarf að taka með í reikninginn
vaxtakostnað sem fallið getur til
þegar tekjur eru lágar.
Í öðru lagi þarf að meta vænt-
anlega tekjuþróun þegar tegund
fasteignaláns er valin. Fari tekjur
hækkandi getur verið skynsamlegt
að leggja áherslu á lægri greiðslu-
byrði í byrjun, en öfugt séu starfs-
lok til dæmis í nánd.
Í þriðja lagi er mikilvægt að
hafa í huga til hversu langs tíma
er horft. Sé líklegt að húsnæðið
verði selt aftur fljótlega geta lán-
töku- og uppgreiðslugjöld haft
talsvert vægi, sem minnkar eftir
því sem horft er til lengri tíma. Á
móti má hafa í huga að hagstæð
fjármögnun getur hækkað sölu-
verðmæti eignar, enda þarf þá
kaupandinn ekki að leggja í kostn-
að og fyrirhöfn sem henni fylgir.
Verðleggjum áhættuna
Allar ákvarðanir í fjármálum eiga
það sameiginlegt að þeim fylgir
áhætta. Áhættan liggur óvissu um
verðbólgu og þróun gengis, vaxta,
tekna og fasteignaverðs. Mismun-
andi tegundir lána fela í sér mis-
munandi áhættu, en mikilvægt er
að hafa í huga að þótt einn kostur
sé áhættusamari en annar fer því
fjarri að hann sé þá sjálfkrafa
verri. Því er nauðsynlegt að verð-
leggja áhættuna. Þetta kemur til
dæmis vel í ljós þegar verðtryggð
innlend lán og gengistryggð er-
lend lán eru borin saman.
Innlendu lánin bera oftast vísi-
tölutryggingu og því jafngilda
4,2% vextir í raun 7,6% í 3,1%
verðbólgu. Algeng erlend lán bera
2,5–4,5% vexti. Gengisáhætta
vegna erlendra lána getur valdið
því að höfuðstóll sveiflist mikið,
sem ekki er heppilegt ef selja þarf
á óhagstæðum tíma. Hins vegar
mætti halda höfuðstólnum jafnari
en taka á sig sveiflur í afborg-
unum í staðinn. Að öðru jöfnu ætti
vaxtamunur á virkum markaði að
skýrast af aukinni áhættu við lán-
töku í erlendum myntum og kost-
irnir því að vera jafngildir. Sé
hins vegar litið til sögulegrar þró-
unar gengis og verðbólgu síðustu
10 ár virðist samt talsvert hag-
stæðara að taka erlent lán og
spara á móti í gjaldmiðli lánsins.
Samkvæmt athugun minni sem
Húsnæðislán –
hvað skiptir máli?
Þorsteinn Siglaugsson fjallar
um breytingar á húsnæðis-
markaðinum
Þorsteinn Siglaugsson
ÞAÐ KOM að því að andskotinn
hitti ömmu sína! Svei mér þá! Blaða-
mönnum DV hefur ver-
ið hótað því að þeir
skuli gjalda fyrir gjörð-
ir sínar. Fulltrúi DV er
aumur, fjölskyldu-
meðlimir eru áreittir.
En, halló! Þetta er
nákvæmlega það sem
þeir hjá DV leyfa sér að
gera hvenær sem þeim
þóknast, við hvern sem
þeim sýnist. Vísvitandi
birta þeir meiðyrði,
upplognar sögur um
heiðvirt fólk og ráðast
þannig á fjölskyldur
þess. Þeir hafa notfært
sér illa gert og/eða vanheilt fólk til að
spinna upp sögur sem þeir síðan hafa
skreytt með upplognum staðhæf-
ingum. Þannig veitast þeir að æru
fólks og stofna jafnvel starfsheiðri
þess og þar með lífsviðurværi fjöl-
skyldu þess í hættu. Æra náungans
virðist ganga kaupum og sölum. Ef
þér er uppsigað við einhvern, ert í
fýlu eða ásælist auðfengið fé þá hótar
þú bara náunganum að ef hann láti
ekki að óskum þínum spinnir þú upp
um hann svæsnar sögu og fáir hana
birta í DV. Og það klikkar ekki, ef
sagan er ekki nógu djúsí þá sjá þeir
um að redda því. Venjulegar fjöl-
skyldur þar sem enginn hefur neitt til
saka unnið verða fyrir barðinu á sið-
blindu þeirra. Þessir náungar sem
tæpast hafa verið vandir á kopp
skríða bleiulausir upp í til manns í
skjóli nætur og ekki er að spyrja að
óþrifnaðinum. Slíkan óþrifnað er ekki
svo létt að þrífa upp. Við sem byggj-
um þetta land höfum ekki vanist slík-
um árásum á heimili okkar og kunn-
um ekki að verjast. Við undrumst,
reiðumst, okkur sárnar en okkur fall-
ast hendur sem kemur okkur víst að
litlu gagni, eftir sitja sárin. Þó að það
sé kannski daglegt brauð hjá stjörn-
unum í Hollywood að fást við svona
sorapressu þá á þetta ekki heima
meðal okkar. Hundruð þúsunda í lög-
fræðikostnað er illkyngjanlegur biti í
heimilisbókhaldi flestra
okkar og jafnvel þó lög-
fræðingar segi málið
svo ljótt að það vinnist
örugglega finnst okkur
ekki á það hættandi að
fara þá leið því maður
upplifir sig svo lítinn
andspænis hverskonar
bákni. Vilji maður verja
sig er því e.t.v. freist-
andi að sökkva niður á
sama plan og þeir hjá
DV, beita ofbeldi; skrif-
legu – andlegu – lík-
amlegu, allt er þetta af
sama meiði.
Þegar ég las greinina þar sem
samskiptum handrukkarans og DV
var lýst rifjaðist upp fyrir mér vafa-
söm vísa um andskotann og ömmu
hans sem endar á þann veg: „Amma
hans var slungin og sleit af honum
p…“
Og svei mér ef það flaug ekki í
gegnum huga minn að ef það þyrfti til
að stöðva þessa plágu væri freistandi
að styðja þess konar aðgerð. En það
sem litli engilinn á annarri öxl manns
hvíslar ætíð af meiri sannfæring-
arkrafti en púkinn á hinni fellur mað-
ur ekki í þá freistni, frekar en fyrri
daginn og býður þessum mann-
leysum þannig hina kinnina, þó sárt
sé.
Og því stöndum við sem höfum
ekki vanist hörðum heimi handrukk-
ana áfram ráðþrota gagnvart árásum
á heimili okkar. Er ekki kominn tími
til að þessu linni. Þetta er rangt
gagnvart okkur öllum, ekki bara fjöl-
skyldunum sem lenda í kjaftinum á
þeim, börnunum sem lesa lygar og
ærumeiðingar um mömmu, pabba,
afa, ömmu…eða heyra kjamsað á
þeim – því þótt fólk virðist almennt
álíta að ekkert sé að marka DV þá
vega salt heillyndi landans og land-
læg forvitni um náungann og fólk les
þessar sögur og við trúum því innst
inni að í þessu leynist sannleikskorn
(annað er bara svo fáránlegt) og það
er nóg til að dreifa fræjum lyginnar.
Þetta er rangt gagnvart okkur sem
lesendum sem höfum ekki vanist því
að láta ljúga að okkur í fjölmiðlum og
eyða dýrmætum tíma okkar í vitleysu
og oft rangt gagnvart heimildamönn-
unum og fjölskyldum þeirra því þeir
ganga ekki alltaf heilir til skógar og
/eða eru í tímabundnu uppnámi sem
við lendum öll í og hættir þá til að sjá
hlutina í öðru ljósi en þegar reiðin er
runnin og við höfum fengið tíma til að
hugsa málin og fyrst þá erum við
hugsanlega í aðstöðu til að meta
hvort rétt sé að bera tilfinningar okk-
ar á torg.
Nú er kominn tími til að fulltrúar
DV hysji upp um sig buxurnar og
biðjist afsökunar á þeim sárum sem
þeir hafa veitt fjölskyldum í landinu
með ábyrgðarlausum skrifum sínum.
Annars þætti mér ekkert skrítið að
þeir þurfi að fara að passa uppá sínar
þótt ég voni að ekki fyrirfinnist
margir sem sökkva á þeirra plan þá
eru þeir alltaf einhverjir og ekki allt-
af gott að treysta ráðvilltum brotnum
sálum en þannig líður þeim sem þeir
hafa opinberlega lítilsvirt að ósekju.
Þar hitti andskotinn ömmu sína
Guðrún Kristín Steingríms-
dóttir fjallar um hugrenningar
vegna greinar sem birtist í
Fréttablaðinu laugardaginn 9.
október þar sem talað er um
samskipti ritstjóra DV og
manns sem þeir segja hand-
rukkara
’Vísvitandi birta þeirmeiðyrði, upplognar
sögur um heiðvirt fólk
og ráðast þannig á fjöl-
skyldur þess.‘
Höfundur er tannlæknir.
Guðrún Kristín
Steingrímsdóttir
Eftirfarandi greinar eru á mbl.is:
Gunnlaugur Jónsson: „Sú stað-
reynd að stúlkan á um sárt að
binda má ekki valda því að rangar
fullyrðingar hennar verði að við-
teknum sannindum.“
Ólafur F. Magnússon: „Sigurinn í
Eyjabakkamálinu sýnir að um-
hverfisverndarsinnar á Íslandi
geta náð miklum árangri með hug-
rekki og þverpólitískri samstöðu.“
Ásthildur Lóa Þórsdóttir: „Viljum
við að áherslan sé á „gömlu og
góðu“ kennsluaðferðirnar? Eða
viljum við að námið reyni á og þjálfi
sjálfstæð vinnubrögð og sjálfstæða
hugsun?“
Bergþór Gunnlaugsson: „Ég hvet
alla sjómenn og útgerðarmenn til
að lesa sjómannalögin, vinnulög-
gjöfina og kjarasamningana.“
Sveinn Aðalsteinsson: „Nýjasta
útspil Landsvirkjunar og Alcoa, er
að lýsa því yfir að Kárahnjúka-
virkjun, álbræðslan í Reyðarfirði
og línulagnir þar á milli flokkist
undir að verða „sjálfbærar“!“
Hafsteinn Hjaltason: „Landa-
kröfumenn hafa engar heimildir
fyrir því, að Kjölur sé þeirra eign-
arland, eða eignarland Biskups-
tungna- og Svínavatnshreppa.“
María Th. Jónsdóttir: „Á landinu
okkar eru starfandi mjög góðar
hjúkrunardeildir fyrir heilabilaða
en þær eru bara allt of fáar og
fjölgar hægt.“
Guðmundur Hafsteinsson: „Því
eru gráður LHÍ að inntaki engu
fremur háskólagráður en þær sem
TR útskrifaði nemendur með,
nema síður sé.“
Á mbl.is
Aðsendar greinar
ALLTAF er nú gaman þegar prest-
ar þjóðkirkjunnar stíga niður úr stein-
steyputurnunum sínum
og boða trúna milliliða-
laust. Vil ég þakka Erni
Bárði, sóknarpresti í
Neskirkju, hlýjar óskir í
garð barnanna minna
og jafnframt leyfi hans
til að trúa hverju því
sem ég vil. Áður en
lengra er haldið vil ég
biðja Örn Bárð afsök-
unar á því að hafa sagt
um ónefndan prest í
Neskirkju að hann héldi
fram þeirri firru að trú-
in væri drottning vís-
indanna! Einhverjir
sleggjudómar hafa
þarna augljóslega glap-
ið mér sýn, en vænt
þykir mér samt um að
Örn Bárður skuli vera
sammála mér í því að það eru hrein
ódæmi að halda slíku fram. Mér er því
bæði ljúft og skylt að draga til baka
þann misskilning minn að ónefndur
prestur í Neskirkju sé trúaður.
Það undrar mig að Örn Bárður
prestur skuli ekki sjá neina ástæðu til
að gagnrýna neitt það, sem ég ber
kirkju hans á brýn í nýlegri grein í
Morgunblaðinu. Ekki vil ég sýna
presti sömu óvirðingu og hann sýnir
mér í óumbeðinni og harla skringilegri
(svar)grein sinni, þar sem hann gerir
mér upp fáfræði, sértrúarhyggju og
aðra mannvonsku. Þess vegna ætla ég
að beita ýtrustu rökfestu og sanngirni,
auðvitað með opnum huga og kærleik í
hjarta, til að afhjúpa drambið og oflát-
ungsháttinn í greininni hans.
Auðvelt er að afgreiða þau ummæli
að ég sé haldinn fordómum í garð
kristinnar trúar. Ég er kristinn vel,
bæði skírður og fermdur og las mínar
biblíusögur af kappi í skóla. Mér er því
ómögulegt að fordæma það sem ég
þekki til hlítar, því fordæming felur jú í
sér vanþekkingu. Það er augljóst að
prestur telur að þeir sem gagnrýna
þjóðkirkjuna geri svo af vanþekkingu
og af illkvittni gagnvart kristinni trú.
Þjóðkirkjan hefur engan einkarétt á
kristni hér á landi líkt og Örn Bárður
lætur liggja að. Gagnrýni á apparatið
kirkja felur á engan hátt í sér geng-
isfellingu sanntrúaðra. Lúter kallinn,
hetjan hans Arnar Bárðar, var nú
heldur súr eftir sólarlandaferð til
Róms fyrir margt löngu og deildi hart
á kaþólska kirkju þegar hann kom aft-
ur heim. Ekki vegna boðskapar kaþ-
ólskra, heldur vegna sukks og sérgæð-
ingsháttar embættismanna kaþólsku
kirkjunnar. Þetta var fyrir fimm-
hundruð árum og var kallað siðbót.
Hérlendis hófst siðbótin með morði
Jóns Arasonar biskups og lauk form-
lega með Þjóðkirkjuhátíðinni, sem
þjóðin hafnaði á Þingvöllum árið tvö-
þúsund. Það er löngu kominn tími til
að Þjóðkirkjan standi óstudd í lapp-
irnar og hætti þeim hvimleiða ávana að
drepa alla úr leiðindum með stagli, aft-
urhaldssemi og sjálftöku almannafjár.
Ekki líka mér betur aðrar þær
kenndir er Örn Bárður
gerir mér upp, sér-
staklega ekki þær að ég
sé að útmála kirkjuna
hans hættulegan óvin.
Ekki er ég sá aulabárð-
ur. Kirkjan hans er alveg
sauðmeinlaust grey. Það
er hins vegar svo und-
arlegt að það vilja ekki
allir þiggja gottgjörelsi
kirkjunar, sem hún býð-
ur svo rausnarlega fram.
Örfáir leyfa sér þá
ósvinnu að segja þetta
upphátt. Enn aðrir
hræsnarar trúa meira að
segja ekki á guð! Örn
Bárður ber mér á brýn
bókstafstrú. Nú væri
voða freistandi að koma
með grjótið-og-gler-
húsið-klisjuna, en það geri ég auðvitað
ekki. Ég ætla í staðinn að fræða Örn
Bárð um kirkjuna, sem hann tilheyrir
og þjónar af trúmennsku. Hún er hin
evangelísk-lúterska þjóðkirkja, sem
krefst þess af fylgjendum sínum að
þeir trúi því sem stendur í biblíunni.
Bókstaflega. Þetta er kallað bók-
stafstrú, presti til fróðleiks. Evang-
elíumið í nafni kirjunar þýðir trúboð og
ef Örn Bárður er ekki að boða trúna,
t.d. í Melaskóla, þá er hann ekki að
vinna verkin sín. Hann þarf þó engu að
kvíða því börnin í Melaskóla læra
Þjóðkirkjukristinfræði, Þjóðkirkju-
trúarbragðafræði og Þjóðkirkjusið-
fræði eins og mælt er fyrir um í lögum
okkar vel siðaða lands. Örn Bárður
kennir þetta ekki sjálfur, en bæna-
kvakið, biblíulesturinn, trúarjátning-
arnar og kirkjuheimsóknir Melaskóla-
barna á skólatíma eru trúboð klárt og
kvitt, með fulltingi Arnar Bárðar í
krafti kirkju hans.
Örn Bárður fer aftur villur vegar
þegar hann segir að mér beri að virða
lífsskoðanir og trú annarra. Aldrei skal
það verða að ég sýni formælendum
skoðanakúgunar og hræsni virðingu
þótt það sé þeirra lífsskoðun og trú. Ef
prestur trúir því og framfylgir, sem
stendur í Bókinni hans, eins og gera
verður ráð fyrir, þá skal ég fúslega við-
urkenna algert og ótakmarkað virð-
ingarleysi fyrir þeirri lífsskoðun og trú
hans. Þjóðkirkjan með Örn Bárð inn-
anborðs er holdgervingur fáfræði og
sérhagsmuna og á meðan svo er ber
mér skylda til að opna augu prests fyr-
ir því sem hann vill ekki sjá. Ég ætla
að gerast svo dyggðugur í lokin að
gefa presti leyfi til að trúa því og á það,
sem honum sýnist. Ef það verður sami
grautur í sömu skál ætti hann að setja
á sig smekk, því grautarslettur fara
ekki vel á fína kjólnum hans.
Kristinfræði
fyrir byrjendur
Guðmundur Guðmundsson
svarar Erni Bárði Jónssyni
Neskirkjupresti
Guðmundur
Guðmundsson
’Auðvelt er aðafgreiða þau
ummæli.‘
Höfundur er líffræðingur.