Sunnudagsblaðið - 07.02.1960, Blaðsíða 3

A*. A HLJOÐFÆRI
Æ þeirra félaga eru
f tvö risavaxin
\ málmgjöll, sem
eru eins og fíls-
' eyru í laginu
Hljómurinn er sagður einna
líkastur cembalói með
klukknaliljóm. Á myndinni
sést píanóleikarinn Jacques
Lasry, sem er einn af félög-
unum þremur, sem hafa unn-
ið bað þrekvirki að smíða
hljóðfæri aldarinnar, —
hljóðfæri úr nýjum efnum og
með nýjum hljómum. Lasry
er þegar oi'ðinn snjall í að
leika á hljóðfærið, eða hljóð-
færin öllu heldur, því að hau
eru mörg. en geta myndað
eina heild. Illjóðfærið hefur
víða verið kynnt í blöðum í
Evrópu og livarvctna vakið
athygli. Innan skamms verð-
Ur það í fyrsta skipti kynnt
í sjónvarpi.
UNGUR PARÍSARBÚI, Fran-
cois Baschet, ráfaði um stór-
borgina, haldinn ríkri starfs-
löngun en félaus og gat þar af
leiðandi ekkert aðhafzt. Hann
vann sér inn fyrir brýnustu
lífsnauðsynjum með því að
leika á gítar í hljómsveitum,
— þegar tækifæri bauðst.
Dag nokkurn ákvað hann
að leggja af stað á tveimur
jafnfljótum og ætlunin var að
komast alla leið til Perú.
Hann varð að sjálfsögðu að
hafa gítarinn sinn með sér,
en þegar hann hafði stungið
honum ofan í ferðapokann, þá
kom hann ekki fleiru þar of-
an í. Hann hrukkaði ennið.
Hann varð þó að minnsta
kosti að hafa með sér teppi
og tannbursta og annað, sem
bráðnauðsynlegt hlýtur að
teljast. Hann fór að hugsa um
hversu fyrirferðamiklir belg-
irnir væru á gíturunum. Og þá
datt honum snjallræði í hug:
Hvers vegna ekki að hafa gít-
arbelgina úr þunnu plasti,
sem hægt væri að blása út?
Hann framkvæmdi hug-
myndina þegar í stað og árang
urinn: Hinn útblásni gítar
hafði fyllri og fegurri hljóma
en gömlu gítararnir með tré-
belgjunum.
Francois Baschet kom nú
öllum sínum farangri í pok-
ann ásamt þessum nýja gítai'.
Þegar hann kom aftur frá
Perú var hann staðráðinn í
því að búa til „Hljóðfæri.tutt-
ugustu aldarinnar“ og byggja
þar á reynslu sinni með notk-
un plasts í hljóðfæri. Hann
hugsaði sem svo, að það væri
orðið nokkuð langt síðan nýtt,
hljóðfæri hefði komið fram.
Hljóðfærin, sem túlkuðu tón-
listina, jafnt gamla sem nýja,
væru alltaf þau sömu, sömu
hljómarnir og heyrðust fyrir
hundrað árum eða meira. Nýtt
hljóðfæri með nýjum hljóm-
um, hlaut að eiga framtíð fyr-
ir sér, ef tilraunin heppnað-
ist vel.
Hann fékk Bernhard bróð-
ur sinn og píanóleikarann Ja-
cques Lasry í lið með sér og
síðan hófu þeir leitina að
nýjum hljómum. Þeir notuðu
. málmplötur alls kyns og
sömuleiðis hlustunarpípu,
eins og læknar nota. Þeir upp-
götvuðu, að fjölmargir tónar,
sem ekki heyrast hljómuðu
úr málmplötunum. Hinir þrír
ungu Frakkar ákváðu nú, að
freista þess að fá fram þessa
„innri tóna“ með hjálp berg-
máls og plastbelgja. Þetta
tókst og þeir smíðuðu hið nýja
hljóðfæri sitt. Tónlistargagn-
rýnandi í París, J. F. Held,
sagði, er hann hafði heyrt .í
hljóðfærinu:
— Það er eins og tónarnir
komi ekki neins staðar frá
HljóÖfæri, smíðað úr
nýjum efnum með nýjum
hljómum vekur athygli
FRANCOIS Bas-
chet fékk fyrst
hugmyndina um
að smíða nýtt
hljóðfæri úr nýj-
um efnum, sem
ekki hafa áður
verið notuð í þágu tónlistar-
innar, þegar hann setti plast-
belg á gítarinn sinn til þess
að koma honum ofan í ferða-
pokann sinn. Síðan fékk hann
til liðs við sig þróður sinn,
Bernhard, sem er verkfræð-
ingur og píanóleikarann Jac-
ques Lasry.
eða alls staðar frá. Það er ekki
hægt að lýsa þeim með orð-
Hljóðfæri þeirra félaga er
í fimmtán sjálfstæðum hlut-
um. Það má nota hvern hluta
fyrir sig sem einleikshljóð-
færi og einnig geta þeir tengt
þau saman svo að þau myndi
eina allsherjar hljómsveit
Eitt Parísarblaðanna kallaði
hljóðfærið „Kristalsorgelið“
þar sem hljómarnir minntu á
kristal. Jacques Lasry hefur
þegar náð furðulegri tækni á
hljóðfærið og leikur nú orðið
hvaða verk sem er á það.
Músíkfróðir menn telja, að
hér sé um mjög merkilega til-
raun að ræða til þess að víkka
út möguleika til tónlistarflutn
ings. Hér eru efni nútímans
tekin í notkun í þágu tónlist-
arinnar, efni eins og plast og
eflaust munu fleiri fylgja í
kjölfarið.
HÉR sézt Jacques
Lasry enn við
hluta af hljóðfær-
inu. Eitt af Parísar
blöðunum nefndi
þennan hluta hljóð
færisins „Kfístal-
orgelið“, af því að hljómarnir
í því minntu mjög á kristal.
Hann stendur við nótnaborð
og leikur á glerpípur, eins og
strengi í hörpu. Annars er
gerS hljóðfæra þeirra félaga
flóknari en svo, að auðvelt sé
að lýsa þeim, svo að gagni
megi koma.
Sunnudagsblaðið 3